Tóm tắt Luận văn Pháp luật về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài - Kinh nghiệm so sánh pháp luật Trung Quốc và những định hướng hoàn thiện cho pháp luật Việt Nam

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Pháp luật về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài - Kinh nghiệm so sánh pháp luật Trung Quốc và những định hướng hoàn thiện cho pháp luật Việt Nam

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Công trình được hoàn thành KHOA LUẬT tại Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội TRƯƠNG THỊ BÍCH Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Bá Chiến PHÁP LUẬT VỀ GIAO KẾT HỢP ĐỒNG MUA BÁN Phản biện 1: HÀNG HÓA VỚI THƯƠNG NHÂN NƯỚC NGOÀI - KINH NGHIỆM SO SÁNH PHÁP LUẬT TRUNG QUỐC VÀ NHỮNG ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN CHO PHÁP LUẬT VIỆT NAM Phản biện 2: Chuyên ngành : Luật quốc tế Mã số : 60 38 60 Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, họp tại Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội. Vào hồi giờ , ngày tháng năm 2012. TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Có thể tìm hiểu luận văn tại Trung tâm thông tin - Thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội Trung tâm HÀ NỘI - 2012 tư liệu - Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội 1 2
2. MỤC LỤC CỦA LUẬN VĂN 2.2. Thực trạng pháp luật Việt Nam về xử lý xung đột pháp luật và 68 lựa chọn luật áp dụng đối với giao dịch thương mại với thương Trang nhân nước ngoài Trang phụ bìa 2.3. Thực trạng các quy định pháp luật về điều kiện có hiệu lực của 75 Lời cam đoan hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài Mục lục 2.3.1. Các quy định về hình thức của hợp đồng mua bán hàng hóa với 77 MỞ ĐẦU 1 thương nhân nước ngoài Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIAO KẾT HỢP 9 2.3.2. Các quy định về chủ thể của hợp đồng mua bán hàng hóa với 79 ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HÓA VỚI THƯƠNG NHÂN thương nhân nước ngoài NƯỚC NGOÀI 2.3.3. Các quy định về nội dung của hợp đồng mua bán hàng hóa với 83 1.1. Những vấn đề lý luận về hợp đồng mua bán hàng hóa với 9 thương nhân nước ngoài thương nhân nước ngoài Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN 92 1.1.1. Hàng hóa và hành vi mua bán hàng hóa trong quan hệ mua bán 9 PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ GIAO KẾT HỢP ĐỒNG hàng hóa với thương nhân nước ngoài MUA BÁN HÀNG HÓA VỚI THƯƠNG NHÂN 1.1.2. Thương nhân nước ngoài 13 NƯỚC NGOÀI 1.1.3. Khái niệm và đặc điểm của hợp đồng mua bán hàng hóa với 17 3.1. Sự cần thiết và những yêu cầu của việc hoàn thiện pháp luật 92 thương nhân nước ngoài Việt Nam về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương 1.2. Khái quát về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương 21 nhân nước ngoài nhân nước ngoài 3.2. Những phương hướng cơ bản của việc hoàn thiện pháp luật 94 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm của giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa 21 Việt Nam về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương với thương nhân nước ngoài nhân nước ngoài 1.2.2. Xung đột pháp luật trong giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa 23 3.2.1. Thể chế hóa đầy đủ, kịp thời đường lối, chính sách của Đảng về 94 với thương nhân nước ngoài hội nhập kinh tế quốc tế 1.3. Quan hệ tiền hợp đồng trong giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa 26 3.2.2. Hoàn thiện pháp luật vè hợp đồng mua bán hàng hóa với 95 với thương nhân nước ngoài theo pháp luật và thông lệ quốc tế thương nhân nước ngoài của Việt Nam cần đảm bảo sự phù hợp 1.4. Điều kiện hiệu lực của hợp đồng mua bán hàng hóa với thương 42 với các đặc điểm của nền kinh tế Việt Nam nhân nước ngoài 3.2.3. Hoàn thiện pháp luật về hợp đồng mua bán hàng hóa với thương 96 1.4.1. Điều kiện về chủ thể của hợp đồng 44 nhân nước ngoài của Việt Nam cần đảm bảo sự phù hợp với 1.4.2. Điều kiện về hàng hóa là đối tượng của hợp đồng 44 pháp luật, thông lệ quốc tế và cần phải đặt trong giải pháp tổng 1.4.3. Điều kiện về nội dung của hợp đồng 45 thể với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật thương mại 1.4.4. Điều kiện về hình thức của hợp đồng 45 3.3. Những giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện pháp luật Việt Nam về 96 1.5 Pháp luật áp dụng trong hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế 47 giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài Chương 2: SO SÁNH PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ PHÁP LUẬT 52 3.3.1. Hoàn thiện các quy định về quan hệ tiền hợp đồng trong giao 97 TRUNG QUỐC VỀ GIAO KẾT HỢP ĐỒNG MUA kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài BÁN HÀNG HÓA VỚI THƯƠNG NHÂN NƯỚC NGOÀI 3.3.2. Hoàn thiện các quy định về xử lý xung đột pháp luật và lựa 101 2.1. Thực trạng các quy định về các quan hệ tiền hợp đồng trong 52 chọn luật áp dụng đối với hợp đồng trong giao kết hợp đồng giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài ngoài của Việt Nam và Trung Quốc 3.3.3. Thực hiện hợp lý các điều ước quốc tế liên quan đến hợp đồng 104 2.1.1. Điều chỉnh pháp luật đối với các hành vi trong quan hệ tiền hợp đồng 52 mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài 2.1.2. Chế độ trách nhiệm đối với các hành vi vi phạm quan hệ tiền 65 KẾT LUẬN 111 hợp đồng DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 113 3 4
3. MỞ ĐẦU thương mại mà còn góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật thương mại nói riêng và hệ thống pháp luật kinh tế ở Việt Nam nói chung. 1. Lý do chọn đề tài Nghiên cứu so sánh pháp luật Việt Nam và Trung Quốc về giao kết hợp đồng Trong thế giới hiện đại, hoạt động kinh tế quốc tế đòi hỏi phải được thực mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài trong sự tham chiếu với các quy hiện theo những trật tự và chuẩn mực cần thiết. Trong hệ thống pháp luật thương định của pháp luật, thông lệ quốc tế để nhận thấy những điểm chung, nét tương mại của mỗi nước cũng như trong các điều ước, tập quán quốc tế về thương mại, đồng, sự khác biệt, nét đặc thù trong pháp luật về giao kết hợp đồng mua bán hàng chế định hợp đồng mua bán hàng hóa có vị trí quan trọng. Đây là công cụ pháp hóa với thương nhân nước ngoài của Trung Quốc - quốc gia láng giềng có nhiều lý bảo đảm có hiệu quả quyền lợi của các bên, là cơ sở cho việc giải quyết đặc điểm tương tự về kinh tế, văn hóa, xã hội, có chung đường biên giới trên bộ và những bất đồng giữa các bên khi thực hiện hợp đồng. trên biển, có mối quan hệ lâu đời, nhiều mặt với Việt Nam. Ý nghĩa thực tiễn Để đảm bảo thực hiện đường lối mở rộng quan hệ đối ngoại và chủ động của nghiên cứu này càng được khẳng định trong bối cảnh Trung Quốc trở thành hội nhập kinh tế quốc tế, trong những năm qua Nhà nước ta đã chủ động xây thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2001, dựng và ban hành nhiều văn bản pháp luật điều chỉnh các quan hệ về thương có nhiều kinh nghiệm điều chỉnh pháp luật thành công trong lĩnh vực giao kết mại, dân sự, kinh tế có yếu tố nước ngoài. Nhà nước ta cũng tham gia, ký kết mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài phù hợp với thông lệ quốc tế. nhiều điều ước quốc tế về kinh tế - thương mại với nhiều tổ chức quốc tế và Từ những phân tích trên đây, tác giả đã lựa chọn đề tài "Pháp luật về giao với nhiều quốc gia. Tuy nhiên, các quy định pháp luật điều chỉnh quan hệ hợp kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài - Kinh nghiệm đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài vẫn còn là lĩnh vực phức tạp và còn có những mới mẻ cả về phương diện lập pháp và áp dụng trong thực so sánh pháp luật Trung Quốc và những định hướng hoàn thiện cho pháp tiễn đòi hỏi phải được nghiên cứu. Nhiều quy định của pháp luật về giao kết hợp luật Việt Nam" cho luận văn thạc sĩ luật học. đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài vẫn chưa tạo ra cơ sở pháp 2. Tình hình nghiên cứu đề tài lý quan trọng cho việc xác lập quan hệ mua bán hàng hóa với nước ngoài, chưa Pháp luật về hợp đồng mua bán hàng hóa là bộ phận pháp luật có vị trí quan thực sự thể hiện được đầy đủ chính sách đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ trọng trong pháp luật về hợp đồng ở Việt Nam. Chế định về hợp đồng đã được đề kinh tế đối ngoại, chủ động hội nhập. Những bất cập này cần phải được loại bỏ cập trong pháp luật Việt Nam ngay từ sự ra đời của Bộ Quốc triều hình luật năm để phát huy hơn nữa vai trò của pháp luật về giao kết hợp đồng mua bán hàng 1483 và Bộ luật Gia Long năm 1815 Tuy nhiên, pháp luật về hợp đồng mua bán hóa với thương nhân nước ngoài trong giai đoạn mới, thích ứng với yêu cầu hội hàng hóa chỉ thực sự được định hình với các quy định của Pháp lệnh Hợp đồng nhập kinh tế quốc tế. Từ thực tiễn và kinh nghiệm của các nước nói chung và kinh tế năm 1989 và đặc biệt sau đó là Bộ luật Dân sự năm 1995, Luật Thương của Việt Nam nói riêng, chúng ta ngày càng nhận ra vai trò to lớn của pháp luật mại năm 2005 và Bộ luật Dân sự năm 2005. Vấn đề pháp luật điều chỉnh quan về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài trong tiến hệ hợp đồng mua bán hàng hóa nói chung và hợp đồng mua bán hàng hóa với trình phát triển nền kinh tế. Vì vậy, việc nghiên cứu và làm sáng tỏ về mặt lý thương nhân nước ngoài nói riêng đã được nhiều nhà khoa học trong và ngoài luận các vấn đề liên quan đến việc giao kết loại hợp đồng này để trên cơ sở đó nước quan tâm nghiên cứu nhằm phân tích, luận giải và đưa ra những kiến nghị. đánh giá thực trạng và xác định phương hướng hoàn thiện pháp luật Việt Nam Từ các hướng tiếp cận khác nhau các công trình nghiên cứu về hợp đồng về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài trong điều mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài đã triển khai trên các hướng sau: kiện hiện nay đang là vấn đề có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn. Điều này Thứ nhất, nghiên cứu liên quan đến quan niệm và việc xác định các tiêu chí không chỉ góp phần điều chỉnh có hiệu quả về mặt pháp lý đối với hoạt động của hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài; 5 6
4. Thứ hai, nghiên cứu về lựa chon luật áp dụng đối với hợp đồng mua bán mại của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, hàng hóa với thương nhân nước ngoài; 2002. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu về vấn đề này đều quan niệm quá Thứ ba, nghiên cứu điều kiện có hiệu lực của hợp đồng mua bán hàng hóa trình giao kết phải trải qua hai giai đoạn là đề nghị giao kết hợp đồng và chấp với thương nhân nước ngoài; nhận đề nghị giao kết hợp đồng. Thứ tư, nghiên cứu về các giai đoạn của giao kết hợp đồng mua bán hàng Nhiều nhà khoa hoc đã tiếp cận một số chủ đề riêng biệt liên quan đến giao kết hợp hóa với thương nhân nước ngoài. đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài: ví dụ PGS.TS Trần Đình Hảo Về quan niệm và việc xác định các tiêu chí của hợp đồng mua bán hàng hóa đề cập đến thương nhân trong thương luật Mỹ, PGS.TS Phạm Hữu Nghị đề cập với thương nhân nước ngoài, đã có nhiều công trình đề cập trong đó tiêu biểu là tới pháp luật xuất nhập khẩu của Mỹ trong cuốn sách: "Bước đầu tìm hiểu pháp Giáo trình Luật thương mại (năm 2002), Giáo trình Tư pháp quốc tế, của Khoa luật thương mại Mỹ", Nhà xuất bản Khoa học xã hội, năm 2002 do GS.TSKH Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội (năm 2003), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Giáo Đào Trí Úc chủ biên, PGS.TS Nguyễn Như Phát, PGS.TS Phạm Duy Nghĩa đã đề trình Luật Thương mại quốc tế, của khoa Luật, Đại học Kinh tế quốc dân, Nxb Lao cập đến điều kiện chung về mua bán hàng hóa trong Giáo trình Luật Thương mại động - xã hội, 2005 , cuốn sách "Làm thế nào để tránh rủi ro pháp lý khi mua bán", của Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội và trên tạp chí Nhà nước và pháp luật Nxb Pháp lý, 1992. Những nghiên cứu trong các công trình này đã đưa ra quan Do tính chất thời sự của chủ đề nghiên cứu, nhiều nghiên cứu sinh, học viên niệm và xác định tương đối rõ các tiêu chí của hợp đồng mua bán với thương cao học luật đã tiếp cận nghiên cứu về hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài. nhân nước ngoài như luận án của Nguyễn Vũ Hoàng về "Pháp luật Việt Nam về giao Việc lựa chọn luật áp dụng đối với hợp đồng cũng được đề cập trong nhiều kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài"; luận án của Lê công trình, trong đó nổi bật là các công trình như "Xuất khẩu và hợp đồng xuất Hoàng Oanh về "Hoàn thiện pháp luật thương mại hàng hóa ở Việt Nam trong bối khẩu", Nxb Trẻ, 1999, "International Business Contract", Nxb Thống kê, 1997 cảnh hội nhập kinh tế quốc tế", các luận văn của Thái Tăng Bang: "Giải quyết tranh Nhìn chung, các công trình này đều thống nhất về cách thức chọn luật áp dụng là chấp phát sinh từ hợp đồng mua bán quốc tế hàng hóa ", Vũ Tiến Đức: "Trách lựa chọn hệ thống pháp luật của một nước, một khu vực, một điều ước quốc tế, nhiệm do vi phạm hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế" Những công trình này đã thậm chí là một nguyên tắc hoặc tập quán quốc tế. Cách lựa chọn luật phổ biến tiếp cận ở những góc độ khác nhau như thực trạng pháp luật về thương mại hàng được chỉ ra là lựa chọn pháp luật của một nước làm luật điều chỉnh hợp đồng. hóa, nguồn luật điều chỉnh, xử lý vi phạm hợp đồng mua bán hàng hóa với Về điều kiện có hiệu lực của hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước thương nhân nước ngoài Tuy nhiên, nhiều nội dung liên quan đến giao kết hợp ngoài, nhiều nhà khoa học như PGS.TS Nguyễn Bá Diến, PGS.TS Phạm Duy đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài chưa được các công trình Nghĩa trong các Giáo trình Luật Thương mại và Giáo trình Tư pháp quốc tế nêu nêu trên khai thác hoặc khai thác chưa đầy đủ như quan hệ tiền hợp đồng, vấn đề trên đã nêu bật các điều kiện có hiệu lực của hợp đồng mua bán hàng hóa với thương lựa chọn luật áp dụng và điều kiện có hiệu lực của hợp đồng nhân nước ngoài. Trong nghiên cứu của mình, PGS.TS Nguyễn Bá Diến đã chỉ ra Như vậy có thể nói, liên quan đến đề tài nghiên cứu nói trên, hiện nay có rằng, pháp luật của mỗi nước có những quy định khác nhau về các điều kiện có hiệu nhiều công trình nghiên cứu có giá trị được tiến hành. Tuy nhiên, cần phải khẳng lực của hợp đồng và khi giải quyết về xung đột pháp luật về điều kiện hiệu lực của hợp định rằng, lĩnh vực nghiên cứu này vẫn tồn tại một số vấn đề đang còn tranh đồng, pháp luật nước ngoài áp dụng riêng biệt của hợp đồng. luận cần tiếp tục làm rõ trong điều kiện hiện hành ở Việt Nam như: Về các giai đoạn của giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân + Hiệu lực pháp lý của quan hệ tiền hợp đồng và trách nhiệm đối với hành vi nước ngoài đã có nhiều công trình đề cập trong đó như Giáo trình Luật thương làm ảnh hưởng quyền và lợi ích hợp pháp gây thiệt hại trong quan hệ tiền hợp đồng. 7 8
5. + Vấn đề lựa chọn luật áp dụng trong giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa so sánh đặc biệt là phương pháp so sánh luật học. Các phương pháp này được với thương nhân Trung Quốc. vận dụng trong nhiều phần khác nhau của đề tài như phân tích làm rõ sự khác + Xu hướng vận động, bối cảnh phát triển mới của pháp luật ở Việt Nam về biệt giữa hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài với các dạng giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài trong điều hợp đồng có yếu tố nước ngoài khác, về khung pháp luật với quan hệ tiền hợp kiện gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới. đồng trong giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài 3. Mục đích và phạm vi nghiên cứu của đề tài Ngoài ra, đề tài còn được nghiên cứu trên cơ sở xem xét, so sánh tính phổ Mục đích của đề tài là luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn của pháp biến của pháp luật và thông lệ quốc tế về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa luật Việt Nam về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước với thương nhân nước ngoài ở Việt Nam do các điều kiện kinh tế, lịch sử cụ thể ngoài; tiến hành phân tích, đánh giá so sánh pháp luật Việt Nam và pháp luật của chi phối. Đề tài cũng kết hợp chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn trong việc nghiên Trung Quốc về pháp luật Việt Nam về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với cứu và giải quyết những vấn đề mà đề tài đặt ra. thương nhân nước ngoài; qua đó đề xuất những giải pháp hoàn thiện pháp luật 5. Ý nghĩa và điểm mới của đề tài Việt Nam về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài + Đề tài cũng đề cập tới quan hệ tiền hợp đồng trong giao kết hợp đồng nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn khách quan trong điều kiện kinh tế thị mua bán hàng hóa với thương nhân Trung Quốc. Khác với các cách tiếp cận trường và xu thế hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay. trước đây tập trung vào đề nghị giao kết và chấp nhận đề nghị giao kết hợp Với mục đích nghiên cứu trên, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài được xác đồng, đề tài đã đi sâu hơn và chỉ rõ trước khi hợp đồng được xác lập và thậm chí định cụ thể gồm: khi còn là lời mời giao kết hợp đồng, quan hệ giữa các bên vẫn có thể làm phát + Luận giải những vấn đề lý luận và pháp luật về giao kết hợp đồng mua sinh những nghĩa vụ pháp lý nhất định giữa các bên. Những phân tích của đề tài bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài và phân tích một cách có hệ thống về đưa ra cơ sở lý luận đối với quan hệ tiền hợp đồng, sự phân chia các giai đoạn và thực trạng và thực tiễn áp dụng pháp luật Việt Nam về giao kết hợp đồng mua nội dung của quan hệ này để xây dựng khung pháp luật điều chỉnh quan hệ tiền bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài. hợp đồng trong giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân Trung + So sánh pháp luật Việt Nam và pháp luật Trung quốc về giao kết hợp đồng Quốc trong điều kiện hiện hành ở Việt Nam. mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài trên các tiêu chí: tổng quan về điều + Chỉ rõ những khác biệt giữa pháp luật nước ngoài và pháp luật Trung Quốc chỉnh pháp luật về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước khi giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài, các rủi ro cần ngoài, chế độ trách nhiệm đối với các hành vi vi phạm; xử lý xung đột pháp luật và quan tâm khi giao kết hợp đồng và cách giải quyết những vấn đề đó. Luận giải và chỉ lựa chọn luật áp dụng đối với giao dịch thương mại với thương nhân nước ngoài; rõ đặc thù về vấn đề xung đột pháp luật trong quá trình giao kết hợp đồng mua bán điều kiện có hiệu lực của hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài; hàng hóa với thương nhân Trung Quốc, theo đó có những luật áp dụng có thể + Đề xuất các khuyến nghị những định hướng hoàn thiện cho pháp luật Việt được thỏa thuận để điều chỉnh hợp đồng trong giai đoạn giao kết hợp đồng, Nam về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài. nhưng cũng có luật áp dụng không được thỏa thuận vào thời điểm này mà có thể 4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài được xác định cụ thể sau đó, đồng thời chỉ ra những phương thức chung trong Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí việc điều chỉnh xung đột pháp luật theo pháp luật và thông lệ quốc tế, từ đó xây Minh, quan điểm đường lối của Đảng và Nhà nước ta trong sự nghiệp đổi mới, đề tài dựng mô hình lý thuyết và cách tiếp cận thống nhất đối với việc giải quyết xung tập trung sử dụng một số phương pháp chủ yếu: phương pháp phân tích, tổng hợp, đột pháp luật và lựa chọn luật áp dụng trong điều kiện hiện hành ở Việt Nam. 9 10
6. + Đối chiếu, so sánh các quy định tương ứng của pháp luật Việt Nam với thuận bằng miệng, một phần văn bản hoặc có thể được suy đoán căn cứ vào pháp luật Trung Quốc, bình luận về các lý do có thể dẫn tới sự khác biệt này và nhu hành vi của các bên tham gia ký kết hợp đồng. cầu tu chỉnh pháp luật Việt Nam về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương Hai là, chủ thể của hành vi mua bán hàng hóa là thương nhân. Đặc điểm nhân Trung Quốc, nếu xét thấy cần thiết. Những phân tích, đối chiếu, so sánh của đề này cho phép phân biệt giữa hành vi dân sự và hành vi thương mại. tài được tập trung vào các lĩnh vực cụ thể như quan hệ tiền hợp đồng, điều kiện hiệu Ba là, hành vi mua bán hàng hóa làm chuyển dịch quyền sở hữu đối với lực của hợp đồng, lựa chọn luật áp dụng đối với hợp đồng Đặc biệt đề tài đưa ra hàng hóa. Mọi việc mua bán (trừ việc mua bán quyền sử dụng đất) đều làm những phân tích và bình luận về những vấn đề nổi cộm của giao dịch với thương chuyển dịch quyền sở hữu đối với hàng hóa. Tuy nhiên, khác với hành vi mua nhân Trung Quốc nhưng còn ít được nghiên cứu ở Việt Nam như cấm vận, rửa tiền, bán khác, hành vi mua bán hàng hóa do thương nhân thực hiện với tư cách là mối quan hệ giữa luật công quốc gia và luật tư quốc gia và tác động của những thương nhân làm thay đổi chủ sở hữu hàng hóa là loại tài sản thuộc phạm vi áp vấn đề này tới hiệu lực của hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài. dụng các quy định của pháp luật thương mại. 6. Kết cấu của luận văn Có thể thấy rõ, hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài Ngoài lời mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của có những đặc trưng riêng so với hợp đồng mua bán hàng hóa trong nước. luận văn gồm 3 chương: Những nét đặc thù này có thể nhận thấy thông qua nhiều yếu tố như: về luật điều Chương 1: Những vấn đề lý luận và pháp luật về giao kết hợp đồng mua chỉnh, về chủ thể của hợp đồng .Sự khác biệt này dẫn đến nhiều vấn đề quan bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài. trọng cần xác định rõ trong quan hệ giữa các bên của hợp đồng như thông tin về Chương 2: So sánh pháp luật Việt Nam với pháp luật Trung Quốc về giao đối tác, xác định luật điều chỉnh hợp đồng, xác định cơ quan, tổ chức có thẩm kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài. quyền giải quyết tranh chấp Điều này khẳng định sự cần thiết của việc tìm Chương 3: Định hướng và các giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam về hiểu và làm rõ những đặc trưng của hợp đồng mua bán hàng hóa với thương giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài. nhân nước ngoài. 1.1.2. Thương nhân nước ngoài Chương 1 Nhìn chung, các nước trên thế giới tiếp cận vấn đề thương nhân nước ngoài NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIAO KẾT HỢP ĐỒNG theo hai hướng. MUA BÁN HÀNG HÓA VỚI THƯƠNG NHÂN NƯỚC NGOÀI - Hướng thứ nhất là đưa ra quan niệm về thương nhân nước ngoài - Hướng thứ hai là đề cập tới những vấn đề có liên quan trực tiếp như quan 1.1. Những vấn đề lý luận về hợp đồng mua bán hàng hóa với thương niệm về công ty nước ngoài, pháp nhân nước ngoài Hướng tiếp cận này được nhân nước ngoài xác lập theo hai hướng: đưa ra quan niệm về công ty nước ngoài và đề cập 1.1.1 Hàng hóa và hành vi mua bán hàng hóa trong quan hệ mua bán quyền, nghĩa vụ của công ty nước ngoài. hàng hóa với thương nhân nước ngoài Như vậy, cho dù các nước trên thế giới có cách tiếp cận khác nhau và cách Theo quan niệm của hầu hết pháp luật ở các nước trên thế giới, hành vi mua gọi tên khác nhau đối với thương nước ngoài, nhưng điểm chung có thể nhận bán hàng hóa có một đặc trưng sau đây: thấy là các nước đều quan niệm thương nhân nước ngoài là chủ thể cư trú, sinh Một là, bằng hành vi cụ thể quy định, hợp đồng bán hàng có thể được ký sống bên ngoài lãnh thổ nước đó, được tổ chức theo một quyền tài phán khác kết bằng văn bản hoặc bằng thỏa thuận miệng hoặc một phần của hợp đồng thỏa hoặc được thành lập ở nước ngoài. 11 12
7. 1.1.3. Khái niệm và đặc điểm của hợp đồng mua bán hàng hóa với Qua khái niệm trên, có thể thấy giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài thương nhân nước ngoài có những nét đặc trưng sau đây: Là một nội dung quan trọng của pháp luật thương mại quốc tế, hợp đồng Thứ nhất, giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài được ghi nhận trong nhiều điều ngoài là quá trình tuyên bố ý chí của các chủ thể trong giao dịch với thương ước.Theo Công ước Viên về mua bán hàng hóa quốc tế năm 1980, Công ước La nhân nước ngoài. Hay về mua bán động sản hữu hình năm 1964 và Công ước Liên châu Mỹ về Thứ hai, chủ thể là thương nhân các nước khác nhau. Đây là nét đặc trưng luật áp dụng đối với các hợp đồng quốc tế năm 1994, thông lệ quốc tế quan niệm nổi bật của giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài. là hợp đồng mua bán hàng hóa có sự dịch chuyển hàng hóa qua biên giới quốc Sự hiện diện của thương nhân nước ngoài làm tăng tính phức tạp của giao dịch, gia. Hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài không nhất thiết làm hình thành mối quan tâm của các bên về việc lựa chọn luật áp dụng đối với phải có sự dịch chuyển hàng hóa qua biên giới quốc gia. Mặt khác, chủ thể của hợp đồng, sự điều chỉnh pháp luật đối với hàng hóa được xuất khẩu và nhập hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế theo pháp luật và thông lệ quốc tế có thể là khẩu theo hợp đồng, sự điều chỉnh pháp luật các nước đối với các thương nhân cá nhân, tổ chức và thậm chí có thể là Nhà nước. là các bên của hợp đồng, thẩm quyền của cơ quan tài phán trong giải quyết tranh Vì vậy, có thể hiểu hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước chấp, cũng như tìm kiếm thông tin về đối tác ngoài là sự thỏa thuận nhằm thiết lập, thay đổi hoặc chấm dứt các quyền và Thứ ba, giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài nghĩa vụ pháp lý giữa các thương nhân có trụ sở thương mại ở các nước khác có sự thống nhất ý chí của các bên về các nội dung cần giao dịch, ví dụ, giá cả, nhau và hoặc có quốc tịch khác nhau. điều kiện giao hàng, điều kiện thanh toán, bảo hiểm, hợp đồng mẫu, điều kiện 1.2. Khái quát về giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương chất lượng nhân nước ngoài Thứ tư, hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài được xác 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm của giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với lập dưới hình thức nhất định. Tuy nhiên, những đòi hỏi về hình thức của hợp thương nhân nước ngoài đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài thông thường được quy Theo hiểu biết chung, hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài được coi là đã được xác lập khi thỏa mãn hai điều kiện: định ngặt nghèo hơn so với các quy định về hình thức của hợp đồng mua bán Một là, các bên đạt được sự thỏa thuận các nội dung cần giao dịch trên tinh hàng hóa trong nước. thần tự nguyện, thiện chí và trung thực. Có thể khẳng định rằng, quá trình giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với Hai là, sự thỏa thuận mà các bên đạt được phải được thể hiện dưới một thương nhân nước ngoài thường phức tạp bởi vì các bên phải giải quyết các vấn hình thức nhất định phù hợp với quy định của pháp luật hoặc phù hợp với sự đề sau: thỏa thuận của các bên tham gia hợp đồng. Một là, xung đột pháp luật trong giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với Như vậy, giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước thương nhân nước ngoài. ngoài là quá trình giữa các thương nhân có trụ sở thương mại ở các nước khác Hai là, luật áp dụng và lựa chọn luật áp dụng trong giao kết hợp đồng mua nhau và/hoặc có quốc tịch khác nhau, mà kết quả cuối cùng của quá trình đó là bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài. sự thống nhất ý chí của các bên về các nội dung cần giao dịch dưới hình thức Ba là, quan hệ tiền hợp đồng trong giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa nhất định. với thương nhân nước ngoài. 13 14
8. 1.2.2. Xung đột pháp luật trong giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với 4. Các hình thức xử lý vi phạm đối với hành vi làm ảnh hưởng quyền và lợi thương nhân nước ngoài ích hợp pháp, gây thiệt hại cho bên kia trong quan hệ tiền hợp đồng Quy định về xung đột pháp luật của các nước được ghi nhận trong nhiều 5. Luật áp dụng đối với các quan hệ tiền hợp đồng văn bản khác nhau, có nước trong luật về tư pháp quốc tế, có nước lại ghi nhận Các quy định liên quan đến hiệu lực của lời mời giao kết hợp đồng trong các phần riêng biệt của đạo luật, và có nước lại trong phần tư pháp quốc tế Nhân tố quan trọng đầu tiên khi xem xét quan hệ tiền hợp đồng là lời mời của đạo luật. Tuy nhiên, nhìn chung pháp luật các nước đều thống nhất ở những giao kết hợp đồng. Lời mời giao kết hợp đồng không phải là một đề nghị giao điểm sau đây: kết hợp đồng mà chỉ là một sư bày tỏ ý định thương lượng để đi đến tạo lập đề Một là, các nước đều tôn trọng quyền tự do lựa chọn luật áp dụng đối với nghị giao kết hợp đồng. Lời mời giao kết hợp đồng thông thường là điểm khởi hợp đồng của các bên có liên quan; đầu của quá trình đàm phán hợp đồng. Lời mời giao kết hợp đồng có thể thể hiện Hai là, trong trường hợp các bên không lựa chọn được luật áp dụng đối với dưới nhiều dạng khác nhau như quảng cáo, trưng bày giới thiệu hàng hóa, catalogue. hợp đồng, luật được áp dụng là luật có mối quan hệ gần gũi nhất với hợp đồng. Các tài liệu ghi nhận và làm thuận tiện giao dịch Ba là, luật được áp dụng có thể là luật của nước nơi người bán cư trú. Một hình thức có thể được sử dụng trong đàm phán các hợp đồng mua bán Việc lựa chọn luật áp dụng đối với hợp đồng mua bán hàng hóa với thương hàng hóa với thương nhân nước ngoài trong pháp luật các nước là các tài liệu ghi nhân nước ngoài được ghi nhận trong nhiều điều ước và văn kiện quốc tế. Sự ra nhận và làm thuận tiện giao dịch. Các tài liệu này có thể thể hiện dưới nhiều dạng đời của các điều ước và văn kiện quốc tế này đã thể hiện những nỗ lực lớn của như thư trao đổi sự hiểu biết lẫn nhau, thư trao đổi ý định, thỏa thuận sơ bộ thế giới trong việc thống nhất hóa và hài hòa hóa pháp luật thương mại nhằm Đề nghị giao kết hợp đồng và chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng giải quyết có hiệu quả đối với hiện tượng xung đột pháp luật. Đề nghị giao kết hợp đồng là quyết định đơn phương có chủ ý của một người Những nỗ lực khác của việc hài hòa pháp luật có thể thấy thông qua việc bày tỏ ý định giao kết hợp đồng theo những điều kiện xác định, cụ thể và rõ ràng ban hành Nguyên tắc Luật Hợp đồng Châu Âu và Nguyên tắc Hợp đồng thương với một hay nhiều người khác, có thể kèm theo hoặc không kèm theo hạn trả lời. mại quốc tế. Các hình thức trách nhiệm đối với hành vi làm ảnh hưởng quyền và lợi ích 1.3. Quan hệ tiền hợp đồng trong giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa hợp pháp, gây thiệt hại cho bên kia trong quan hệ tiền hợp đồng với thương nhân nước ngoài theo pháp luật và thông lệ quốc tế - Trách nhiệm đối với việc vi phạm nghĩa vụ trung thực, thiện chí trong Quan hệ tiền hợp đồng trong giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với quan hệ tiền hợp đồng; thương nhân nước ngoài theo pháp luật và thông lệ quốc tế - Trách nhiệm đối với hành vi vi phạm các nghĩa vụ khác trong quan hệ tiền Trên thế giới có nhiều cách tiếp cận khác nhau đối với các quan hệ tiền hợp hợp đồng đồng, nhưng nhìn chung các cách tiếp cận này đều cho thấy quan hệ tiền hợp 1.4. Điều kiện hiệu lực của hợp đồng mua bán hàng hóa với thương đồng bao gồm các vấn đề sau đây: nhân nước ngoài 1. Hiệu lực của lời mời giao kết hợp đồng (ví dụ, quảng cáo, trưng bày giới Tuy nhiên, xuất phát từ đặc điểm riêng của giao dịch với thương nhân nước thiệu hàng hóa) ngoài, ngoài những điều kiện chung đối với hợp đồng, hợp đồng mua bán hàng 2. Các công cụ làm thuận tiện giao dịch (ví dụ, thư trao đổi sự hiểu biết lẫn hóa với thương nhân nước ngoài có những nét đặc thù. Những nét đặc thù về nhau, thư trao đổi ý định); điều kiện có hiệu lực của hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước 3. Đề nghị giao kết hợp đồng và chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng ngoài có hiệu lực pháp lý thể hiện thông qua những điều kiện sau đây: Điều kiện 15 16