Luận văn Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa từ thực tiễn tỉnh Cao Bằng

Nội dung text: Luận văn Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa từ thực tiễn tỉnh Cao Bằng

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI TRƯƠNG HỒNG THẮNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA TỪ THỰC TIỄN TỈNH CAO BẰNG Ngành: Luật hiến pháp và Luật hành chính Mã số: 8.38.01.02 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VÕ KHÁNH MINH Hà Nội -2020
2. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc trích dẫn rõ ràng. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào. Tác giả luận văn TRƯƠNG HỒNG THẮNG
3. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ được viết tắt Từ viết tắt Văn hóa, Thể thao và Du lịch VHTTDL Vi phạm hành chính VPHC Ủy ban Nhân dân UBND Quản lý Nhà nước QLNN Hội đồng nhân dân HĐND Cơ quan nhà nước CQNN
4. MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA 6 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa 6 1.2. Thẩm quyền, nội dung, hình thức, biện pháp xử phạt VPHC trong lĩnh vực Văn hóa. 17 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa. 24 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA TẠI TỈNH CAO BẰNG 28 2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến xử lý VPHC trong lĩnh vực Văn hóa trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. 28 2.2. Thực tiễn xử lý VPHC trong lĩnh vực Văn hóa tại tỉnh Cao Bằng 51 2.3. Đánh giá chung về xử lý VPHC trong lĩnh vực Văn hóa trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. 55 CHƯƠNG 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH CAO BẰNG 60 3.1. Nhu cầu tăng cường hiệu quả xử lý VPHC trong lĩnh vực Văn hóa trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. 60 3.2. Quan điểm tăng cường xử lý VPHC trong lĩnh vực Văn hóa. 61 3.3. Giải pháp tăng cường xử lý VPHC trong lĩnh vực Văn hóa trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. 62 KẾT LUẬN 68 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 69
5. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài. Trong thời kỳ đổi mới hiện nay, Đảng ta khẳng định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước; xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn dân do Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân là chủ thể sáng tạo. Trong những năm qua, hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn tỉnh Cao Bằng đang phát triển mạnh và đã đáp ứng được phần nào nhu cầu hưởng thụ văn hóa của các tầng lớp nhân dân trong tỉnh. Trong đó các hoạt động kinh doanh dịch vụ văn hóa như: Karaoke, biểu diễn nghệ thuật và các hoạt động dịch vụ trong lễ hội đã làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần của người dân. Các hoạt động kinh doanh đó có tác dụng gìn giữu và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc, tạo được mối gắn kết hài hòa giữa phát triển văn hóa với phát triển kinh tế, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà. Quan trọng hơn cả, nó đã đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của đông đảo quần chúng nhân dân trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, do chính lợi nhuận từ loại hình kinh doanh trong lĩnh vực văn hóa nên một số tổ chức, cá nhân đã biến tướng ra nhiều hình thức khác nhau. Có một thực tế đáng báo động là loại hình kinh doanh dịch vụ trong lĩnh vực văn hóa đang có xu hướng biến dạng theo chiều hướng tiêu cực bởi những cá nhân, tổ chức do chạy theo lợi nhuận đã cạnh tranh không lành mạnh, thực hiện “chiêu bài” với nhiều thủ đoạn “câu khách” kém văn hóa, trong sự phối kết hợp với những dịch vụ thương mại “nhạy cảm” Từ đó, khiến hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực văn hóa bị biến tướng, trở thành bức màn che đậy cho những hoạt động có tính chất “tệ nạn xã hội” như mê tín dị đoan, mại dâm tác động xấu đến tư tưởng, đạo đức, lối sống lành mạnh của người dân, 1
6. gây ra những bất bình trong dư luận xã hội khiến các phương tiện truyền thông đại chúng đã phải lên tiếng cảnh báo và các cơ quan chức năng, nhất là các cơ quan quản lý trực tiếp trên lĩnh vực hoạt động này phải “vào cuộc” từ đó gây ảnh hưởng xấu đến xã hội. Vì thế công tác quản lý hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực văn hóa đang trở thành vấn đề hết sức cấp bách, nan giải và trách nhiệm không phải của riêng cá nhân, tổ chức mà là trách nhiệm của toàn xã hội. Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực văn hóa của các ngành chức năng được nhà nước trao quyền nhằm mục đích kiểm tra đối với các chủ thể trong hoạt động văn hóa nói chung, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về văn hóa, việc thực hiện các quy định với người trực tiếp tham gia vào quan hệ pháp luật về văn hóa nói riêng. Là một cán bộ Thanh tra ngành VHTTDL tỉnh Cao Bằng, trước thực trạng của hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực văn hóa đang diễn biến phức tạp hàng ngày, do vậy tác giả quyết định chọn đề tài: “Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa từ thực tiễn tỉnh Cao Bằng” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình. Nhằm góp phần phát hiện những hạn chế về công tác xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa cũng như những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi tại địa bàn tỉnh Cao Bằng. Từ đó đề xuất, kiến nghị một số giải pháp nhằm hoàn thiện hơn, nâng cao hơn hiệu quả áp dụng pháp luật về xử lý VPHC lĩnh vực văn hóa tại địa phương trong giai đoạn hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài. Đối với lĩnh vực xử lý VPHC cũng có một số công trình nghiên cứu như: - “QLNN về văn hóa từ thực tiễn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh”, Luận văn thạc sỹ luật học của Lại Trung Dũng (2019), Trường Học viện khoa học xã hội năm 2019. Luận văn đã phân tích và nêu lên những hạn chế của 2
7. pháp luật về QLNN về văn hóa đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hơn hệ thống chính sách pháp luật về văn hóa. - “Quản lý lễ hội truyền thống trên địa bàn tỉnh Cao Bằng” Luận văn Thạc sỹ của Lê Quang Tuyên (2019), Trường Đại Học Văn hóa Hà Nội. Luận văn đã khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý lễ hội truyền thống ở tỉnh Cao Bằng hiện nay, trên cơ sở đó đề ra một số giải pháp cụ thể trong công tác quản lý lễ hội tỉnh Cao Bằng nhằm bảo tồn những giá trị đặc sắc của lễ hội, góp phần xây dựng đời sống văn hóa, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. - “Quản lý dịch vụ karaoke trên địa bàn thị xã Phú Thọ” Luận văn Thạc sỹ của Đỗ Trường Quân (2017), Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương. Luận văn nghiên cứu, đánh giá thực trạng hoạt động kinh doanh karaoke cũng như quản lý dịch vụ karaoke trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ để đưa hoạt động này ngày càng phát triển hơn. - Hoàng Thị Thu Thủy (2012), QLNN về văn hóa ở huyện đảo Cát Hải, thành phố Hải Phòng, Luận văn thạc sĩ Trường Đại học Văn hóa Hà Nội. - Nguyễn Ngọc Chiến (2014), QLNN về văn hóa ở huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang, Luận văn thạc sĩ Đại học Văn hóa Hà Nội Ngoài ra, còn có rất nhiều công trình, bài báo được đăng trên các tạp chí trong và ngoài tỉnh. Các tác phẩm hầu hết đều có giới thiệu về văn hóa tỉnh Cao Bằng. Những cuốn sách, công trình khoa học đã nghiên cứu về các giá trị của lễ hội, biểu diễn nghệ thuật, karaoke và đưa ra giải pháp trong công tác quản lý văn hóa nói chung. Đặc biệt, trong bối cảnh đời sống kinh tế xã hội đang chuyển đổi và phát triển thì công tác xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa là rất cần thiết, nhằm bảo tồn và phát huy nét đẹp của văn hóa dân tộc. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu. 3.1. Mục đích. Mục đích nghiên cứu của luận văn là trên cơ sở lý luận và thực tiễn quá trình xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa tại tỉnh Cao Bằng, tác giả đi sâu 3
8. phân tích, đánh giá thực trạng các hoạt động trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, để từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ. Khảo sát, phân tích, đánh giá tình hình thực trạng hoạt động trong lĩnh vực văn hóa tại tỉnh Cao Bằng trong những năm qua trên góc độ QLNN loại hình này, nhằm nhận diện đầy đủ những ưu điểm và hạn chế trong quá trình quản lý về lĩnh vực văn hóa. Công tác xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa từ thực tiễn tại tỉnh Cao Bằng, những bất cập trong các quy định của pháp luật và hạn chế trong công tác xử lý VPHC trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. Nghiên cứu công tác xử lý VPHC trên cơ sở đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa tại tỉnh Cao Bằng trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. 4.1. Đối tượng nghiên cứu. Văn hóa là một lĩnh vực rất rộng và phức tạp thuộc phạm vi điều chỉnh của nhiều ngành và chuyên ngành khác nhau. Trong khuôn khổ đề tài, tác giả chỉ đi sâu vào công tác xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa mà Sở VHTTDL là cơ quan QLNN về lĩnh vực này. Tại tỉnh Cao Bằng các vấn đề nổi cộm về lĩnh vực văn hóa bao gồm: Lễ hội, Biểu diễn nghệ thuật và Karaoke, thông qua các quy định của pháp luật hiện hành luận văn có sự so sánh, đối chiếu với các quy định có liên quan. Trong quá trình nghiên cứu đề tài này, tác giả mong muốn được kế thừa kết quả nghiên cứu về lĩnh vực văn hóa của các tác giả đi trước và tiếp tục nghiên cứu, bổ sung những vấn đề ngỏ hoặc chưa được nghiên cứu sâu, để từ đó đề xuất những giải pháp đẩy mạnh và nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa tại tỉnh Cao Bằng. 4
9. 4.2. Phạm vi nghiên cứu. Luận văn tập trung khảo sát, đánh giá thực trạng công tác xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa tại tỉnh Cao Bằng từ năm 2012 đến nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu. Luận văn sử dụng Chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, đường lối và chủ chương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong xử lý VPHC. Ngoài ra tác giả còn sử dụng phương pháp triết học duy vật biện chứng, phương pháp tổng hợp thống kê, phân tích, so sánh tình hình VPHC và xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn tỉnh Cao Bằng để làm nổi bật lên thực trạng, tình hình công tác xử lý VPHC trên địa bàn tỉnh Cao Bằng và các giải pháp nhằm tăng cường công tác xử lý VPHC. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn. Luận văn có tác dụng làm hiểu rõ hơn những mặt đã đạt được, những mặt còn tồn tại, hạn chế về công tác xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. Giúp ta tìm ra nguyên nhân của những hạn chế, để từ đó tìm ra hướng, giải pháp khắc phục những hạn chế đó trong thời gian tới trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. 7. Kết cấu của luận văn Luận văn bao gồm các phần: Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và 03 CHƯƠNG có nội dung chính đó là: Chương 1: Những vấn đề lý luận về xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa Chương 2: Thực trạng xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa tại tỉnh Cao Bằng. Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao chất lượng xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. 5
10. CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa 1.1.1. Khái niệm xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa. - Khái niệm VPHC. Theo Khoản 1 Điều 2 của Luật xử lý VPHC năm 2012: VPHC là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về QLNN mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt VPHC. - Khái niệm VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 của Luật xử lý VPHC năm 2012, VPHC trong lĩnh vực văn hóa là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về QLNN mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt VPHC. - Khái niệm của xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Theo Luật xử lý VPHC năm 2012. Xử lý VPHC là hoạt động của CQNN có thẩm quyền áp dụng những biện pháp cưỡng chế do pháp luật quy định đối với cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Xử lí VPHC bao gồm xử phạt VPHC và áp dụng các biện pháp xử lí hành chính khác. - Xử phạt VPHC: Theo Khoản 2 Điều 2 Luật xử lý VPHC 2012 quy định, Xử phạt VPHC là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi VPHC theo quy định của pháp luật về xử phạt VPHC. 6
11. - Xử lý hành chính: Theo khoản 3, khoản 4 Điều 2 Luật Xử lý VPHC, Xử lý hành chính là biện pháp được áp dụng đối với cá nhân vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội mà không phải là tội phạm, bao gồm biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng; đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc và đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Ngoài ra, còn có biện pháp thay thế xử lý VPHC là biện pháp mang tính giáo dục được áp dụng để thay thế cho hình thức xử phạt VPHC hoặc biện pháp xử lý hành chính đối với người chưa thành niên VPHC, bao gồm biện pháp nhắc nhở và biện pháp quản lý tại gia đình. Trong hoạt động xử lý VPHC lĩnh vực văn hóa gồm có nhiều hoạt động xử lý VPHC liên quan đến nhiều lĩnh vực như: Xử lý VPHC trong lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật; xử lý VPHC trong lĩnh vực kinh doanh hoạt động karaoke; xử lý VPHC trong lĩnh vực Lễ hội Tuy nhiên, do tính chất phức tạp trong lĩnh vực kinh doanh karaoke nên hoạt động xử lý VPHC trong lĩnh vực kinh doanh karaoke diễn ra nhiều hơn cả. Xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa là thuật ngữ pháp lý tuy rộng, nhưng nó được dùng để chỉ việc xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa (cụ thể là lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật, Lễ hội, kinh doanh dịch vụ karaoke) và các biện pháp khắc phục hậu quả. 1.1.2. Đặc điểm của xử lý VPHC trong lĩnh vực Văn hóa. - Đặc điểm của VPHC: - Tính trái pháp luật của hành vi: Là hành vi thực hiện ngược lại với quy định của pháp luật, hành vi bị pháp luật cấm thực hiện hoặc không thực hiện hành vi mà pháp luật hành chính buộc phải thực hiện. Pháp lệnh xử lý VPHC năm 2002 đã nêu rõ “khi xét thấy hành vi vi phạm có dấu hiệu tội phạm thì người có thẩm quyền phải chuyển ngay cho cơ quan có thẩm quyền xử lý hình sự”. 7
12. - VPHC phải là hành vi có lỗi. Lỗi là trạng thái tâm lý, thái độ của người vi phạm đối với hành vi, hậu quả của hành vi đó tại thời điểm thực hiện hành vi. Những người bình thường đạt tới độ tuổi nhất định đều có khả năng điều khiển, nhận thức được tính chất nguy hại cho xã hội của hành vi. Không có lỗi thì không coi là VPHC. - VPHC là hành vi bị xử phạt hành chính. Nhà làm luật quy định những hành vi nào là VPHC và định ra biện pháp, mức phạt đối với hành vi đó. Một hành vi không bị xử phạt hành chính thì không phải là VPHC. - Tính trái pháp luật của hành vi: Là hành động thực hiện ngược lại với quy định của pháp luật, hành động bị pháp luật cấm thực hiện hoặc không thực hiện hành động mà pháp luật hành chính buộc phải thực hiện. Hành vi hành chính được biểu hiện ra bên ngoài bằng hành động hoặc không hành động (Ví dụ: Đốt vàng mã không đúng nơi quy định tại nơi tổ chức Lễ hội ). Tóm lại dấu hiệu VPHC trong lĩnh vực văn hóa như sau: - Là hành vi thể hiện bằng hành động hoặc không hành động mà sâm hại hoặc làm ảnh hưởng đến các hoạt động văn hóa (hoạt động Lễ hội, biểu diễn nghệ thuật, Karaoke). - Là hành vi trái pháp luật. - Là hành vi có lỗi (Không có lỗi thì không coi là VPHC). - Khách thể của VPHC. Là những quan hệ xã hội trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước bị các VPHC xâm phạm và làm tổn hại. Khách thể cụ thể của VPHC rất đa dạng, đó là: Sở hữu Nhà nước, quyền tự do, lợi ích hợp pháp của công dân; trật tự an toàn giao thông; trật tự quản lý hành chính nhà nước trong lĩnh vực văn hóa, nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, y tế Ví dụ: Các quan hệ xã hội trong lĩnh vực du lịch, thể thao 8
13. - Chủ thể của VPHC. Là cá nhân hoặc tổ chức có năng lực hành vi pháp luật hành chính. Nghĩa là những người mắc bệnh tâm thần và các bệnh thần kinh khác, không có khả năng, hoặc hạn chế khả năng nhận thức thì không bị xử phạt VPHC. Chủ thể của VPHC trong lĩnh vực văn hóa, cụ thể là trong hoạt động Lễ hội, Biểu diễn nghệ thuật và karaoke có thể là cá nhân hay tổ chức kể trên. - Mặt khách quan của VPHC. VPHC có hình thức biểu hiện là hành vi. Những suy nghĩ xấu chưa thể hiện ra bên ngoài bằng hành vi thì chưa phải là vi phạm pháp luật. Hành vi có thể biểu hiện dưới hình thức hành động (làm hàng giả, kinh doanh trái phép ) hoặc không hành động (không đội mũ bảo hiểm khi điều khiển xe máy ) Ngoài ra, khi xem xét mặt khách quan của VPHC cần tính đến một số yếu tố như thời gian, địa điểm, hoàn cảnh, phương tiện vi phạm. Các điều kiện của mặt khách quan của VPHC: + Được ý chí kiểm soát; + Được ý chí điều khiển. Ví dụ: Tại điểm c khoản 4 Điều 51 của Nghị định số 158/2013/NĐ-CP Quảng cáo có nội dung tạo cho trẻ em có suy nghĩ, lời nói, hành động trái với đạo đức, thuần phong mỹ tục; gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, an toàn hoặc sự phát triển bình thường của trẻ em - Mặt chủ quan của VPHC. Khi xem xét, đánh giá một vi phạm cần chú ý tới yếu tố lỗi của người vi phạm. Lỗi là dấu hiệu pháp lý bắt buộc của VPHC. Lỗi được chia thành 2 hình thức là: Lỗi cố ý và lỗi vô ý. Ví dụ 1: Tổ chức Lễ hội có báo cáo về CQNN có thẩm quyền nhưng không được CQNN có thẩm quyền đồng ý mà vẫn tổ chức. Mục đích của hành vi này là tổ chức lễ hội, lỗi cố ý ở đây thể hiện ở chỗ chủ thể có hành vi 9
14. vi phạm, nhận thức được hành vi của mình gây ra vì đã có báo cáo gửi CQNN có thẩm quyền. Khi không được sự đồng ý nhưng vẫn thực hiện. Hoặc hành vi phát hành vé quá số ghế tại nơi tổ chức biểu diễn nghệ thuật. Lỗi cố ý ở đây thể hiện ở chỗ chủ thể cũng đã có hành vi vi phạm, nhận thức được tính chất hành vi là vượt quá số ghế so với thực tế nhưng vẫn cố tình thực hiện. - Đặc điểm của VPHC trong lĩnh vực văn hóa. VPHC có nhiều đặc điểm. Dưới đây chỉ xem xét một số đặc điểm rõ nét của nó. Một là, VPHC là hành vi trái pháp luật xâm phạm các quy tắc QLNN trong lĩnh vực văn hóa. Hành vi trái pháp luật hành chính được thể hiện dưới dạng hành động (chủ thể thực hiện những hành vi bị pháp luật hành chính ngăn cấm) hoặc không hành động (chủ thể không thực hiện những hành vi mà pháp luật hành chính bắt buộc phải thực hiện). Theo đó, sẽ không có VPHC nếu không có hành vi trái pháp luật xâm phạm các quy tắc QLNN. Trong lĩnh vực văn hóa thì chủ thể của hành vi VPHC đó có thể là doanh nghiệp hoặc không phải là doanh nghiệp. Ví dụ: Trong lĩnh vực kinh doanh karaoke hoặc Lễ hội thì chủ thể của hành vi VPHC còn có thể là một tổ chức hay cá nhân. Hai là, VPHC là hành vi có lỗi, do chủ thể có năng lực trách nhiệm hành chính thực hiện. Lỗi là dấu hiệu quan trọng nhất trong mặt chủ quan, thể hiện ý chí của người thực hiện. Lỗi ở đây có thể là cố ý hoặc vô ý. Trong đó: - Lỗi cố ý thể hiện ở chỗ chủ thể nhận thức được tính chất nguy hại của hành vi, thấy trước hậu quả nguy hiểm cho xã hội do hành vi của mình gây ra 10
15. nhưng vẫn cố tình thực hiện và mong muốn điều đó xảy ra hoặc tuy không mong muốn nhưng có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra. - Lỗi vô ý thể hiện ở chỗ chủ thể không nhận thức được tính chất nguy hại của hành vi mặc dù có thể hoặc cần phải nhận thức được hoặc nhận thức được nhưng cho rằng hậu quả không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được hậu quả xảy ra. Ba là, VPHC phải bị xử lý hành chính theo quy định của pháp luật. Luật xử lý VPHC 2012 đặt ra khung pháp lý chung nhất cho việc xử lý VPHC của chủ thể. Trong đó, Luật này đăt ra nguyên tắc xử lý vi phạm; các biện pháp xử lý VPHC áp dụng đối với các chủ thể vi phạm; các đối tượng bị xử lý VPHC; - Tác hại của VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Tất cả các hành vi VPHC trong các lĩnh vực đều có ảnh hưởng đến xã hội. Những VPHC trong các lĩnh vực khác nhau thì có ảnh hưởng đến xã hội ở một mức khác nhau. Đối với VPHC trong lĩnh vực văn hóa thì gây ra những tác hại như sau: Thứ nhất, VPHC trong lĩnh vực văn hóa làm mất an ninh trật tự, an toàn xã hội, Phá vỡ cảnh quan, môi trường đô thị, thuần phong mỹ tục và các quy tắc ứng sự, xử sự trong xã hội. Thứ hai, VPHC trong lĩnh vực văn hóa làm cho nhân dân mất dần lòng tin vào Nhà nước, vào Đảng, chính quyền. Làm cho các thế lực thù địch, các thế lực chống phá Nhà nước có thể lợi dụng để lôi kéo người dân tham gia chống đối chính quyền. Thứ ba, VPHC trong lĩnh vực văn hóa còn làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người dân. Ví dụ: Nếu người dân đến hát karaoke tại các cơ sở kinh doanh vi phạm về phòng cháy chữa cháy, an ninh trật tự không đảm bảo, sử dụng các vật liệu trong phòng hát dễ cháy nổ, phòng hát không đảm bảo 11
16. theo quy định, không đủ điều kiện để cơ quan chức năng cấp phép hoạt động kinh doanh. Hoặc người dân tiêu thụ phải những sản phẩm do quảng cáo không đúng sự thật, không đảm bảo về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không có tem mác, nhãn hiệu Thứ tư, VPHC trong lĩnh vực văn hóa còn làm cho Nhà nước không thu được thuế đầy đủ, làm ảnh hưởng đến nền kinh tế xã hội. Thứ năm, VPHC trong lĩnh vực văn hóa làm giảm uy tín, hình ảnh của tổ chức và cá nhân nói riêng và của cả xã hội nói chung. Làm cho đạo đức con người bị tha hóa, xuống cấp dẫn đến cuộc sống của gia đình, xã hội bị đảo lộn - Đặc trưng của VPHC trong lĩnh vực văn hóa. VPHC trong lĩnh vực văn hóa tạo nên sự khó chịu và phản cảm đối với công chúng. Mặt khác cũng ảnh hưởng đến những người, những hộ dân sinh sống xung quanh. Ví dụ: Trong biểu diễn nghệ thuật, các ca sỹ sử dụng trang phục không phù hợp với mục đích, nội dung, thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa Việt Nam. Dán sản phẩm quảng cáo lên các cột điện, trụ điện đè lên chỗ đã được Đoàn thanh niên tổ chức vẽ hoa để tăng thêm cảnh quan sạch đẹp cho đô thị (hành vi này đã bị xử phạt VPHC với mức phạt 20.000.000 đồng vào tháng 6/2020 tại Thành phố Cao Bằng). Sử dụng hình ảnh bản đồ Việt Nam trong quảng cáo mà không thể hiện đầy đủ chủ quyền quốc gia như không có 02 quần đảo Trường sa và Hoàng sa của Việt Nam Hoạt động karaoke, quầy bar và các hình thức vui chơi giải trí khác quá giờ quy định; kinh doanh hoạt động karaoke không giấy phép; sử dụng nhân viên phục vụ trong phòng karaoke vượt quá số lượng quy định; làm che khuất phương tiện phòng cháy, chữa cháy, Kinh doanh karaoke âm thanh lọt ra ngoài cửa phòng hát vượt quá mức quy định về tiêu chuẩn quốc gia về tiếng ồn 12
17. - Các loại của VPHC trong lĩnh vực văn hóa. VPHC trong lĩnh vực văn hóa được quy định trong Nghị định số 158/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 như sau: Vi phạm quy định về biểu diễn nghệ thuật: Sử dụng bản ghi âm để thay cho giọng hát thật của người biểu diễn hoặc thay cho âm thanh thật của nhạc cụ độc diễn. Vi phạm điểm b khoản 3 Điều 13 mục 1 chương II Nghị định số 158/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt VPHC lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo Vi phạm quy định về thi người đẹp, người mẫu như: Hành vi đưa thí sinh ra nước ngoài dự thi người đẹp, người mẫu mà không có giấy phép Vi phạm quy định về nếp sống văn hóa như: Đốt vàng mã không đúng nơi quy định tại nơi tổ chức lễ hội. Lợi dụng hoạt động lên đồng, xem bói, gọi hồn, yểm bùa và các hình thức tương tự khác để trục lợi. Treo cờ Tổ quốc ở khu vực lễ hội không cao hơn, không trang trọng hơn các cờ hội. Vi phạm điểm a, b khoản 2, khoản 1 Điều 15 mục 1 chương II Nghị định số 158/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt VPHC lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo Vi phạm quy định về điều kiện tổ chức hoạt động văn hóa, kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng như: Kinh doanh karaoke không đảm bảo quy định về thiết kế cửa phòng hát (có chốt khóa bên trong), cách âm không đúng quy định Không đảm bảo diện tích phòng hát karaoke và vũ trường theo quy định. Vi phạm điểm a,b khoản 3 Điều 16 mục 1 chương II Nghị định số 158/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt VPHC lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo Vi phạm quy định về giấy phép tổ chức hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng như: Tổ chức Lễ hội theo quy định phải báo cáo bằng văn bản đối với CQNN có thẩm quyền mà không báo cáo hoặc có báo 13
18. cáo nhưng không được CQNN có thẩm quyền đồng ý mà vẫn tổ chức. Sửa chữa, tẩy xóa làm thay đổi nội dung giấy phép kinh doanh hoạt động karaoke, vũ trường. Kinh doanh hoạt động karaoke, vũ trường không đúng nội dung, không đúng phạm vi quy định trong giấy phép. Cho tổ chức, cá nhân khác sử dụng giấy phép hoặc sử dụng giấy phép của tổ chức, cá nhân khác để kinh doanh hoạt động karaoke, vũ trường. Vi phạm khoản 1, khoản 2 Điều 17 Nghị định số 158/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt VPHC lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo Vi phạm quy định cấm đối với hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng như: Sử dụng nhân viên phục vụ trong một phòng karaoke vượt quá số lượng theo quy định. Treo, trưng bày tranh, ảnh có nội dung khiêu dâm, đồi trụy tại vũ trường, nhà hàng karaoke, tại nơi hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng khác. Hoạt động karaoke quá giờ được phép. Dùng các phương thức phục vụ có tính chất khiêu dâm tại nhà hàng karaoke. Tổ chức cho khách nhảy múa thoát y hoặc tổ chức hoạt động khác mang tính chất đồi trụy tại vũ trường, nơi tổ chức hoạt động văn hóa, kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng, nhà hàng karaoke. Bên cạnh đó còn có các VPHC khác như: Cố tình trì hoãn, kéo dài thời gian thực hiện quyết định xử phạt VPHC. Có thái độ không hợp tác với đoàn thanh tra, kiểm tra. Lấy đủ các lý do để đoàn kiểm tra không thể kiểm tra được các thủ tục hành chính cũng như hoạt động của cơ sở được kiểm tra. Dùng lời nói thiếu tôn trọng, thiếu văn hóa với đoàn kiểm tra. Hoặc có hành vi đưa hối lộ cho đoàn kiểm tra để hòng không bị xử lý VPHC. Hoặc dùng sức ảnh hưởng của các cấp lãnh đạo cấp trên để xin không bị xử lý VPHC - Các nguyên tắc của xử lý VPHC. Theo Khoản 1 Điều 3 Luật xử lý VPHC 2012 quy định nguyên tắc xử phạt bao gồm: 14
19. Mọi VPHC phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và phải bị xử lý nghiêm minh, mọi hậu quả do VPHC gây ra phải được khắc phục theo đúng quy định của pháp luật; Việc xử phạt VPHC được tiến hành nhanh chóng, công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo đảm công bằng, đúng quy định của pháp luật; Việc xử phạt VPHC phải căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm và tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng; Chỉ xử phạt VPHC khi có hành vi VPHC do pháp luật quy định. Một hành vi VPHC chỉ bị xử phạt một lần. Nhiều người cùng thực hiện một hành vi VPHC thì mỗi người vi phạm đều bị xử phạt về hành vi VPHC đó. Một người thực hiện nhiều hành vi VPHC hoặc VPHC nhiều lần thì bị xử phạt về từng hành vi vi phạm. Người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm chứng minh VPHC. Cá nhân, tổ chức bị xử phạt có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp chứng minh mình không VPHC. Đối với cùng một hành vi VPHC thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân. Đối với lĩnh vực văn hóa thì các văn bản quy định xử phạt VPHC gồm: Quốc hội ban hành Luật xử lý VPHC. Chính phủ ban hành Nghị định xử phạt VPHC trong lĩnh vực VHTTDL (Nghị định số 158/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013). Các Thông tư hướng dẫn thi hành của Bộ VHTTDL để đảm bảo xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa được thực hiện chính xác, nghiêm túc. Các đối tượng bị áp dụng biện pháp xử lý VPHC là các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động kinh doanh văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo. 15
20. Việc áp dụng các biện pháp xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa có thể do các cơ quan khác nhau thực hiện. Ví dụ: Chủ tịch UBND các cấp, Thanh tra chuyên ngành VHTTDL, Thanh tra Sở Thông tin và Tuyền thông, cơ quan công an ). Hiện nay, trình tự thủ tục xử phạt VPHC và áp dụng các biện pháp xử lý hành chính khác được quy định trong Pháp lệnh xử lý VPHC năm 2002 và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh này ban hành năm 2008. Đối với việc xử lý vi phạm pháp luật của cán bộ công chức thì áp dụng theo trình tự, thủ tục áp dụng chế tài kỷ luật đối với cán bộ, công chức. Cơ sở pháp lý của xử lý VPHC là VPHC được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật (đối với việc xử phạt VPHC) và các quy định pháp luật về đối tượng áp dụng các biện pháp xử lý hành chính khác được quy định trong Pháp lệnh xử lý VPHC và các nghị định của Chính phủ quy định chế độ áp dụng các biện pháp này. Đối với việc xử lý các loại vi phạm pháp luật khác thì cơ sở pháp lý để áp dụng chế tài trách nhiệm pháp lý cũng khác nhau. Ví dụ: Đối với việc xử lý vi phạm pháp luật hình sự thì cơ sở pháp lý là Bộ luật hình sự. Đối với việc xử lý vi phạm pháp luật dân sự thì cơ sở pháp lý chủ yếu là Bộ luật dân sự và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan khác. Đối với việc xử lý kỷ luật cán bộ công chức thì cơ sở pháp lý là Pháp lệnh cán bộ, công chức năm 1998 (được sửa đổi, bổ sung năm 2003), các nghị định của Chính phủ và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan. 1.1.3. Vai trò của xử lý VPHC trong lĩnh vực Văn hóa. Trong lĩnh vực văn hóa, vai trò của xử lý VPHC cũng rất quan trọng, đó là: Thứ nhất, xử lý VPHC có vai trò quan trọng trọng việc bảo vệ các giá trị văn hóa, nâng cao đời sống văn hoá tinh thần lành mạnh, giữ gìn thuần phong, mỹ tục, nhân phẩm, sức khoẻ con người, an toàn xã hội. Ví dụ: Tại khoản 7, Điều 13 Nghị định số 158/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy 16
21. định xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo có quy định: Tổ chức biểu diễn tác phẩm có nội dung truyền bá tệ nạn xã hội, không phù hợp với thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa Việt Nam sẽ bị áp dụng biện pháp đình chỉ hoạt động tổ chức biểu diễn từ 1 tháng đến 3 tháng và bị xử phạt VPHC từ 25.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng. Thứ hai, xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa giúp cho mọi tầng lớp nhân dân “sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”. Thứ ba, xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa có tác dụng cảnh tỉnh cho những tổ chức, cá nhân có ý định hay cố tình vi phạm pháp luật. Có tác dụng nâng cao ý thức của người dân khi tham gia các hoạt động văn hóa. Thứ tư, xử lý VPHC có vai trò trong việc phòng ngừa các vi phạm của các tổ chức và cá nhân. Làm cho cá tổ chức, cá nhân kiềm chế không vi phạm pháp luật. Thứ năm, xử lý VPHC là công cụ hỗ trợ cho công tác QLNN nói chung và quản lý trong lĩnh vực văn hóa nói riêng. 1.2. Thẩm quyền, nội dung, hình thức, biện pháp xử phạt VPHC trong lĩnh vực Văn hóa. 1.2.1. Chủ thể có thẩm quyền xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa. - Chủ thể có thẩm quyền xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Việc xử lý VPHC trong lĩnh vực văn hóa có thể được thực hiện bởi nhiều cơ quan khác nhau. Bao gồm: Cơ quan Công an, Chủ tịch UBND các cấp; Thanh tra chuyên ngành VHTTDL, Thanh tra Sở Thông tin và truyền thông - Thẩm quyền về công tác xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Theo quy định của Luật xử lý VPHC số 15/2012/QH13 ngày 20/6/2012 của Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Nghị định số: 81/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013 của Chính phủ quy định chi 17