Luận văn Thông tin bất cân xứng trong hoạt động tín dụng của chi nhánh ngân hàng đầu tư và phát triển Thành phố Đà Nẵng - Một số gợi ý chính sách

Nội dung text: Luận văn Thông tin bất cân xứng trong hoạt động tín dụng của chi nhánh ngân hàng đầu tư và phát triển Thành phố Đà Nẵng - Một số gợi ý chính sách

1. BO GIAO DUC VA DAO TAO TRUoNG D~I HQC KINH TE TP.HCM oOo TRANHAIVAN T'H6,NG TJN BAT CAN XiJNG TRONG HOAT DONG TIN DUNG CUA CHI NHANH NGAN HANG nAu ·Tu vA PHAT TRIEN THANH PHO DA NANG MOT• SO GOI• YCHINH sAcH CHUYEN"' NGANH' KINH TE PHAT TRIEN MASO 60.31.05 LUAN• VAN THAC• Si KINH TE NguOi hu&ng din khoa hQc : TS. NGUYEN HOANG BAO TP. HO CHi MINH- NAM 2007 BQ GIAO Dl)C VA El~O Tft,.O TRUONG OH KINH TE TP .HCM THUVI~N
2. MUCLUC• • Trang Trang phl}. bia ~ucluc. . 1 Danh illl}.C cac chii' vi~t t~t IV Danh illl}.C cac bang bi~u v Danh illl}.C cac SO' dB Vl ChtrO'ng I. CO' sir ly thuy~t va phtrO'ng phap nghien CtfU 6 1.1. Ca sa Iy thuySt 6 1.1.1. Cac khai ni~m vS thong tin bit can xt'mg, Iva ch9n bit Iqi 6 va tam Iy y I~i 1.1.2. M()t s6 giai phap giam thiSu tinh tr~ng Lva ch9n bit Iqi 9 va Tam Iy y I~i 1.2. Phuang phap nghien c(ru 13 1.2.1. Khung phan tich cua Iu~n van 13 1.2.2. Phuang phap nghien c(ru 13 ChtrO'ng II. Thong tin b~t din xifng trong ho~t dqng tin dl}.ng cita 14 Chi nhanh Ngan hang DAu trr va Phat tri~n Thanh phB Da Ning 2.1. Thong tin bit can xt'mg, Iva ch9n bit Iqi va tam Iy y I~i 14 trong ho~t d()ng tin dvng cua cac NHTM a Vi~t Nam 2.1.1. Thong tin bit can xt'mg trong ho~t d()ng tin dl)ng cua cac 14 NHTM a Vi~t Nam
3. 11 2.1.2. Lva ch n b~t Iqi trong ho~t d()ng tin d\}ng cua cac 15 NHTM a Vi~t Nam 2.1.3. Tam Iy y I~i trong ho~t d()ng tin d\}ng cua cac NHTM a 16 Vi~tNam. 2.1.4. Giam thiSu Iva ch n b~t Iqi va tam Iy y I~i trong ho~t 17 d()ng tin d\lng cua cac NHTM a Vi~t Nam 2.2. Lva ch n b~t Iqi va tam Iy y I~i do v~ d~ thong tin b~t 21 can x(rng trong ho~t d()ng tin d\lng cua Chi nhanh ngan hang DT & PT TP. Da N~ng 2.2.1. Giai thi~u v~ h~ thBng Ngan hang DT & PT Vi~t Nam va 21 Chi nhanh ngan hang DT va PT TP. Da N~ng 2.2.2. Tom t~t qui trinh tin dvng ap d\lng t~i Chi nhanh ngan 25 hang DT & PT TP. Da N~ng 2.2.3. Cac Iva ch n b~t Iqi do thong tin b~t can x(rng 26 2.2.4. Tam Iy y I~i do thong tin b~t can x(rng 40 2.3. M9t s6 nh~n xet rut ra 43 ChtrO"ng III. M(}t sB gQi y chinh sach d~ kh~c phl}c tinh tr~ng ll}'a 45 ChQn bAt lgi va dim ly y l~i do thong tin bAt din xrrng 3 .1. v~ phia Nha nuac 45 3 .1.1. Xay dvng va phat triSn cac thS chS dS rang bu()c ho~t 45 d()ng cua cac doanh nghi~p theo m9t quy d~o phap Iy hfru hi~u 3 .1.2. Xay dvng h~ thBng cung c~p thong tin dBng b9 va dfty du 48 v~ cac doanh nghi~p
4. 111 3 .1.3. ThiSt l~p m1;1ng lu6i cung cftp thong tin thi truemg 49 3 .1.4. Cac thS chS lien quan dSn ho1;1t d()ng ngan h~mg 50 3.2. VSphiah~th6ngBIDV 51 3.2.1. Dfii v6i Ngan hang DT & PT Vi~t Nam (H()i sa chinh) 51 3.2.2. Dfii v6i Chi nhanh ngan hang DT & PT TP. Da N~ng 57 K~t lu~n 61 Tai li~u tham khao 66 Phl] ll}c: Phan lo1;1i nh6m nq theo QuySt dinh 493/2005/QD-NHNN 69 cua Thfing d6c Ngan hang nha nu6c Vi~t Nam
5. IV DANH MUC. cAc CHUVIET TAT Doanh nghi~p nha nu6c :DNNN Ngan hang nha nu6c Vi~t Nam :NHNN Ngan hang thuong mc;ti :NHTM Ngan hang B~u tu va Phat tri6n Vi~t Nam : BIDV Chi nhanh Ngan hang Bau' tu va Phat trien? TP. Ba Nang:- BIDVBN r6 chuc tin dvng :TCTD T6 chuc Thuong mc;ti th6 gi6i :WTO
6. v DANH MUC• cAc BANG BIEU Trang Bang 2.1: Bang chi tieu du nq cua Ngan hang D~u tu va Phat triSn 23 Vi~tNam Bang 2.2: Du nq n<]i bang va ngo~i bang Chi nhanh Ngan hang D~u 24 tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng thai diSm 31/12/2006 va 30/06/2007 Bang 2.3: Tinh hinh du nq n<]i bang Chi nhanh Ngan hang D~u tu va 24 Phat triSn thanh ph6 Da N~ng thai diSm 31/12/2006 va 30/06/2007
7. Vl DANH MUC• cAc SO DO Trang Sa d6 2.1: Mo hlnh t6 chuc Chi nhanh Ngan hang Dfiu tu va Phat triSn 25 thanh phfi Da Nfulg Sa d6 2.2: Quy trlnh thu t\}C tin d\lng duqc ap d\}ng 26 Sa d6 2.3: Nguy CO' rui ro mftt v6n cua cac ngan hang thuang m~i 39
8. 1 PHANMODAU 1. Str. cAn thi~t cua luan. van. Trong h~ thfmg tai chinh qu&c gia, ngan hang thuang mC;ti gifr m<)t vai tro r~t quan trQng v6i ba chile nang ca ban: huy d<)ng v&n, tin dt;mg va thanh toan. Tuy nhien, tC;ti Vi~t Nam do h~ th&ng ngan hang m6i chuySn d6i tu m<)t c~p sang hai c~p, nen hoC;tt d<)ng ngan hang con r~t sa khai, chu ySu 1a c~p tin d\}ng, COn cac loC;ti hinh dich V\1 khac nhu nghi~p V\1 ngan hang ban le hftu nhu chua phat triSn. Hi~n nay, thu tu tin d\lng 1a ngu6n thu chinh v6i ty 1~ han hai phftn ba thu nh~p cua ngan hang, nhung ho(;lt d<)ng tin d\}ng cua h~ th&ng cac t6 chuc tin d\lflg Vi~t Nam duemg nhu co tf\}c tr~c duqc thS hi~n qua ty 1~ nq x~u tuang d6i cao, nh~t 1a a cac ngan hang thuang mC;ti Nha nu6c. Theo kinh nghi~m CUa cac qu&c gia Va qua cac nghien Clru, trU nhfrng CU s&c b~t nga nhu khung hming kinh tS, thien tai, nguyen nhan gay ra tinh trC;tng nq x~u chu ySu la do tinh trC;tng thong tin b~t can xtrng- thS hi~n qua vi~c ngan hang khong co dfty du thong tin tu phia khach hang m~c du da co nhisu n6 h,rc trong cong tac thAm dinh, sang lQc va giam sat vi~c su d\lflg v6n vay. Nhfrng n<)i dung lien quan dSn thong tin b~t can Xlrng va xu 1y v~n dS thong tin b~t can xtrng trong hoC;tt d<)ng tin d\}ng da duqc h~ th&ng cac ngan hang va cac t6 chuc tin d\}ng a Vi~t Nam nh~n thuc va th~y duqc Sl,f cftn thiSt phai d~c bi~t quan tam nh&m gop phftn lanh mC;tnh hoa thi truemg tai chinh, tC;to diSu ki~n thu~n 1qi cho qua trinh phat triSn kinh tS d~t nu6c. Tuy nhien, tu tru6c dSn nay hftu nhu chua co m<)t nghien Clru nao duqc xay dl,fllg m9t each co h~ th&ng dS dua ra cac giai phap va kiSn nghi cho v~n ds nay. V 6i mong mu&n gop phftn tim kiSm giai phap va kiSn nghi nh&m khic ph\lc v~n dS thong tin b~t din xtrng trong hoC;tt d<)ng tin d\lng cua h~ thfmg tai
9. 2 chinh Vi~t Narn n6i chung, cua Chi nhanh ngan hang Dfiu tu va Phat triSn thanh phb Da N~ng n6i rieng, hQc vien chQn d~ tai "Thong tin b~t can x(rng trong ho~t d9ng tin d1,mg cua Chi nhanh ngan hang Dfiu tu va Phat triSn thanh phf> Da N~ng - M9t sf> gqi y chinh sach". 2. Ml}C tieu va nhi~m Vl} cua vi~c nghien CtfU d~ tai. 2.1. Ml.Jc tieu. - (rng dvng cac Iy thuySt v~ thong tin b~t can x(rng dfin dSn cac Iva chQn b~t Iqi va tarn Iy y I~i dS giup cac nha qufm Iy phan tich trong linh vvc tin dvng. - Nghien c(ru thvc tiSn ho~t d9ng tin dvng t~i Chi nhanh ngan hang Dfiu tu va Phat triSn thanh phb Da N~ng dS dua ra rn9t sf> nh~n xet v~ nhfrng Iva chQn b~t Iqi va tarn Iy y I~i do v~n d~ b~t can x(rng thong tin gay ra, tir d6 dua ra cac gqi y chinh sach nh&m kh~c phvc va h~n chs. 2.2. Nhiem. vu DS thvc hi~n rnvc tieu nghien Clru tren, n9i dung cua Iu~n van t~p trung vao vi~c tra Iai cac cau hoi sau : - Thong tin b~t can xtmg dfin dSn nhfrng Iva chQn b~t Iqi va tarn Iy y I~i trong cac giai do~n nao cua qui trinh ho~t d9ng tin dvng t~i Chi nhanh ngan hang Dfiu tu va Phat triSn thanh phb Da N~ng? - Giai phap chu ySu nao cfin thiSt dS kh~c phvc va h~n chS tinh tr~ng tren? 3. I>Bi trrqng va ph~m vi nghien CtfU. Xu~t phat tir rnvc tieu va nhi~rn V\} nhu da trinh bay tren, Iu~n van nay xac dinh ffi\}C tieu Va df>i tuqng nghien Clru nhu sau : 3.1. I>Bi trrqng nghien crru.
10. 3 D6i tUQ11g nghien CUu la nhiing h;ra chQn bftt lqi va tam ly y l~i trong CaC giai do~n CO" ban CUa qui trinh tin dvng nhu : giai do~n th~m dinh tin dvng, giai do~n giai ngan va giai do~n giam sat Slr dvng vf>n tin dvng 3.2. Gi6i h~n ph~m vi nghien cti'u. - Lu~n van t~p trung vao vi~c phan tich, danh gia m ja ban nghien cti'u. - Dia ban nghien Clru la cac phong tin dvng cua Chi nhanh ngan hang Dfiu tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng cling v6i nhiing khach hang hi~n dang c6 quan h~ tin dvng t~i day. - Do gi6i h~n vS thai gian va ngufm lvc, dS tai chi gi6i h~n cJ muc diSu tra, khao sat cac S\f V\1 diSn hinh cua m<)t s6 khach hang tieu biSu t~i cac phong tin dvng cua Chi nhanh ngan hang Dfiu tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng. 4. Dong gop cua lu~n van.
11. 4 4.1. v~ mi_it ly lu~n. - V~n dvng Iy thuySt hi~n d:~ti v@ v~n d@ thong tin b~t din x(rng d~n dSn Iva chQn b~t lqi va tam Iy y I~i vao linh vvc ho~t d()ng tin dvng a Vi~t Nam, giai thich thvc tr~ng cac "khuyst t~t" do v~n d@ nay gay ra. - Dua ra cac phuong hu6ng v@ m~t ly thuySt dS cai t~o mo hinh ho~t d()ng d()ng tin dvng hi~n hCiu cua h~ th6ng t6 chuc tin dvng Vi~t Nam noi chung, Chi nhanh ngan hang D~u tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng noi rieng. 4.2. V~ mi_it tbl}'C ti~n. -Pharr tich va ch(rng minh duqc nhfing Iva chQn b~t lqi va tam ly y l~i do v~n d@ thong tin b~t can x(rng dang hi~n hfru trong ho~t d()ng tin dvng t~i Chi nhanh ngan hang D~u tu va Phat tri@n thanh ph6 Da N~ng. - Vi~c Iva chQn pharr tich cac sv V\1 n6i b~t va cac khach hang tieu bi@u gop ph~n pharr anh dung hon thvc tr~ng ch~t luqng tin dvng cua Chi nhanh ngan hang D~u tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng, tir do nha quan ly co them ca sa dua ra chinh sach cai t6 bQ may t6 chuc, nhan SV, di@u chinh sua d6i chinh sach khach hang -Gop ph~n lanh m~nh hoa h~ th6ng tai chinh Vi~t Nam noi chung, Chi nhanh Ngan hang D~u tu va Phat triSn Vi~t Nam noi rieng, gop ph~n sang lQc lo~i trir nhfrng khach hang x~u, nhfing dv an x~u va thu hut tai trq cho nhfing khach hang t6t, nhfing dV an hi~U qua, gop ph~n VaO cong CUQC d6i m6i, tang truang kinh tS d~t nu6c. At A ., I " ~ 5. K e cau cua u~n van. v 6i mvc tieu, nhi~m V\1, d6i tuqng va ph~m vi nghien Clru nhu tren, kSt c~u cua lu~n van duqc chia lam 3 chuong :
12. 5 Chuang I Ca sa ly thuy@t va phuang phap nghien Clru. Chuang II Thong tin bfit can xtrng trong ho~t d()ng tin dvng cua Chi nhanh ngan hang DAu tu va Phat triSn thanh phB f)a N~ng. Chuang III : M9t s6 gqi y chinh sach dS. kh~c phvc tinh tr~ng Iva chQn bfit lqi va tam ly y l~i do thong tin bfit can xtrng.
13. 6 CHUONGI CO SO LY THUYET VA PHUONG PHAP NGHIEN ciru 1.1. CO' s{t Iy thuy~t 1.1.1. Cac khai ni~m v~ thong tin bfit din xrrng, ll}'a chQn bfit IQ'i va tam Iy y I~i. 1.1.1.1. Thong tin bfit can xrrng (Asymetry Information). Thong tin btlt can xicng la tinh tr~ng rna m()t ben n~m giu thong tin nhi@u hon ffiQt ben khac trong thj tru(mg Va SV XU~t hi~n trong cac lo~i thj truemg da lam cho nhfrng ly thuySt truy@n th6ng v@ kinh tS hQc tan c6 diSn da th~t b~i trong vi~c giai thich thS gi6i ben ngoai. Nhfrng gia djnh v@ thi truemg c~nh tranh hoan hao, thong tin hoan hao chi la ly tuemg r~t kh6 xay ra trong thvc tS. Sv tfm t~i cua thong tin bftt can xirng se tftt ySu lam tang chi phi giao djch va lam tang rui ro cho t~t ca cac lo~i thj truemg, d~c bi~t la thj truemg tai chinh- tin d\lng. V~n d@ l~i tra nen ph6 biSn hon va tr~m trQng hon trong cac n@n kinh ts chuySn d6i va dang phat triSn, nai rna tinh minh b~ch, kha nang tiSp c~n, va ca sa h~ t~ng thong tin con ysu kern. Thong tin b~t can xirng se lam thay d6i hanh vi gifra cac ben tham gia giao djch, dfin dSn che d~y thong tin tru6c khi xay ra giao djch va t~o ra Iva chQn b~t lqi trong thi truemg. Hon thS, thong tin b~t can xirng cling se dfin dSn vi~c che d~y hanh vi sau khi da cam kSt giao djch va t~o ra tam ly y l~i. Sang lQc va phat tin hi~u la hai hinh thuc can thi~p dS giai quySt v~n d@ Iva chQn bftt lqi. Dung ngu6n lvc giam sat trvc tiSp va giam sat gian tiSp tu ca chS - khuySn khich thj truemg la hai gqi y dS giai quySt v~n d@ tam ly y l~i. Vi~c can thi~p bfulg cac bi~n phap nhu v~y se giam thiSu nhfrng tf\lc tr~c tu thong tin bftt can xirng trong cac lo~i thi truemg va giam rui ro va tu d6 c6 ca sa
14. 7 giam chi phi giao dich, t~o di@u ki~n cho cac thi truemg tbn t~i b@n vfrng. 1.1.1.2. L\fa chQn b~t lQi (Adverse Seclection). Llfa chrn hilt 1¢ la tf\lc tr~c cua ySu t6 ca h9i chu nghia tru6c hQ'P dflng, nay sinh Vi thong tin rieng rna nguai th\IC hi~n "giao dich" CO truac khi h9 ky hQ'P dflng. L\fa ch9n bftt lgi khong phai la m9t quySt dinh ng~u nhien rna quyst dinh nay xuftt phat tu vi~c che d~y thong tin cua m9t ben trong thi truemg gay bftt lgi cho m9t ben khac tru6c khi xay ra giao dich (hQ'P dflng), S\f l\fa ch9n nay co ths lam m9t phan khuc thi truang tra nen rui ro va th~m chi di dSn S\lP dfl hoan toan. Thi truemg bao hiSm la m9t vi d\1 minh h9a t6t nhftt cho nhfrng n9i dung lien quan dSn thong tin bftt can xling. S\I l\fa ch9n nguai mua bao hiSm khong phai la m9t m~u ng~u nhien cua t6ng ths dan s6, rna la m9t nhom nguai v6i thong tin rieng v@ tinh hu6ng ca nhan cua minh. Di@u nay lam cho nhfrng nguai mua bao hiSm c6 xu huang thu lgi tu hQ'P dflng bao hi~m cao han muc binh quan. Ch~ng h~n m9t cong ty bao hiSm phat hanh m9t hQ'P dflng bao hiSm rui ro mftt xe may. KSt qua c6 nhi@u kha nang xay ra la da s6 nhfrng nguai thuang phai d@ xe a nhung nai khong an toan se mua bao hiSm. Thong tin v@ nai rna nguai su dvng xe hay gui xe la thong tin chi rieng nguai mua bao hiSm biSt. N6i m9t each khac, d6 la thong tin rna nguai ngoai khong thS quan sat dugc. Do v~y, cong ty bao hiSm khong thS phan bi~t va tinh muc phi bao hiSm khac nhau v6i d9 rui ro khac nhau. Ai cling n6i la minh luon gui xe a nhfrng nai an toan dS hy vQng dugc huang phi bao hiSm thftp. V 6i m()t muc phi binh quan, thi nhfrng nguai th\fc S\f luon gui xe nai an toan se thfty khong dang d@ mua bao hiSm, con nhfrng nguai co rui ro mftt cao se s~n sang mua. Vi~c cung cftp bao hiSm mftt xe m9t each toan di~n cho tilng ca nhan nhu ths nay chiu anh huang nghiem tr9ng bai vftn d@ l\fa ch9n bftt lgi.
15. 8 1.1.1.3. Tam ly y l~i (Moral Hazard). Tfim ly y lfli la hinh thuc ca h()i chu nghia sau hQ'P dBng, phat sinh do cac hanh d()ng co tac d9ng dSn hi~u qua nhung l~i khong ds dang quan sat duqc va vi ths nhfrng nguai thvc hi~n cac hanh d9ng nay co ths chQn theo du6i nhfrng lqi ich ca nh§n CUa minh tren CO' SO gay t6n h~i cho nguai khac. Truang hQ'P nay xay ra khi rna m()t ben c6 hanh d()ng che d~y va ben khac cua thi truang kh6 long kiSm soat, ho~c mu6n kiSm soat thi cling phai t6n kern chi phi. Quay tr& l~i vi dv vS thi tmang bao hiSm, tru6c khi kY hQ'P dBng bao hism rui ro mat xe may, cong ty bao hiSm khong bist duqc d~c dism cua cac khach hang (thong tin bi che d~y dfin t6i Iva chQn bat lqi). RBi sau khi ky hQ'P d6ng, cong ty bao hiSm cling khong quan sat duqc hanh vi cua khach hang (hanh d()ng bi che d~y dfin t6i tam ly y l~i). Nhfrng nguai sau khi da mua bao hiSm tr& nen bat cAn han. HQ khong con gifr xe cAn th~ nhu tm6c nfra vi "y l~i" r~ng nSu mat thi cling duqc cong ty bao hiSm dSn bu. KSt qua la xac suat mat xe cua nhfrng nguai mua bao hism tang len dang kS, tu do keo theo chi phi dsn bu cua cong ty bao hism. NSu quan sat duqc hanh vi cua khach hang, cong ty bao hiSm se dua vao trong h9'P dbng cac disu khoan ds xac dinh ro danh mvc hanh vi (bat cAn) nao dfin tai mat xe thi se khong duqc b6i thuang va se thvc thi cac disu khoan d6. Nhfrng quan sat hanh vi la tfm kern, nSu khong mu6n n6i la khong kha thi. Do v~y' khi m()t khach hang dSn doi dSn bu thi cong ty bao hiSm thuang khong co each nao ds xac dinh duqc la khach do co thvc hi~n dung vai cac diSu khoan hQ'P dBng hay khong. Cac hinh thuc tam ly y l~i lien quan dSn bao hiSm thuang nay sinh trong CUQC s6ng hang ngay. Ch~ng h~n, chung ta thuang c~n th~n han rat
16. 9 nhiSu khi lai m9t chi@c xe rna minh phai chju trach nhi~m tai chinh d6i v6i mQi sv hong h6c so v6i truemg hQ'P mua bao hiSm dS khong phai chiu tnich nhi~m trang trai chi phi n@u gay tai n~n. Tuong tv, n@u m9t ngueri mua bao hiSm y t@ dS khong phai chju hfi.u nhu b~t cu chi phi nao khi di kham b~nh thi ngueri se c6 xu huang su dvng cac djch V\1 y t@ cac lo~i v6i tfi.n su~t nhiSu han. Trong m6i truemg hQ'P, vi~c mua bao hiSm lam thay d6i hanh vi, tir d6 lam trmg chi phi cho ben cung c~p bao hiSm. 1.1.2. M{>t sB ghii phap ghim thi~u tinh tr~ng L\fa chQn bfit IQ'i va Tam Iy -y I~i. 1.1.2.1. Ghim thi~u ll}'a chQn bfit IQ'i. L{Ca ch(Jn bflt l{Ji c6 thS dugc giam thiSu b~ng hai chi@n luge khac nhau nhung c6 quan h~ m~t thi@t, v6i ten gQi la Phtit tin hi~u (Signaling) va Sang lpc (Screening). Sv khac nhau gifra hai chi@n luge phvc thu9c vao ben c6 thong tin hay ben khong c6 thong tin dong vai tro chu d9ng. Trong phat tin hi~u, ben c6 thong tin rieng gifr vai tro chu d9ng trong vi~c thvc hi~n hanh vi thong qua do se b9c 19 thong tin cua minh n@u hanh d9ng dugc diSn giai dung. Sang lQc la cac ho~t d9ng do ben khong c6 thong tin thvc hi~n dS tach bi~t cac lo~i d6i tac c6 thong tin rieng khac nhau theo m9t khia c~nh nao d6. 1.1.2.1.1. Phat tin hi~u (Signaling). Ben n~m gifr thong tin rieng bi~t chu d9ng thvc hi~n nhfrng ho~t d9ng lam cho d6i tac trong giao djch bi@t dugc thong tin vS minh. Tren thj truemg, nhfrng nguai ban san phfim ch~t lugng t6t se co d9ng ca khuy@n khich dS phat ra tin hi~u, v6i mvc dich lam cho ngueri mua bi@t dugc minh ban san phfim - ch~t lugng t6t va b~ng long tra gia cao cho lo~i san phfim ch~t lugng t6t nay. Ben c~nh d6, gia djnh r~ng n@u ngueri ban mu6n thvc hi~n m9t hanh vi nao do dS phat tin hi~u thi se phai t6n chi phi, va nguai mua co thS th~y dugc
17. 10 nguai ban thvc hi~n h~mh vi nay. DiSm then ch6t la chi phi phat tin hi~u cua nguai ban s~m ph~m chAt luQTig xfm luon cao hon chi phi phat tin hi~u cua nguai ban san phftm chAt luQTig t6t. Va do v~y, nguai ban san phftm chAt luQTig xAu khong c6 d{)ng CO' tim each phat tin hi~u va n6i dBi. Chfulg h~n, vi~c cung cAp chS d9 bao hanh dBi v6i nguai ban san phftm chAt luQTig xAu doi hoi nhiSu chi phi hon nguai ban san phftm chAt luQTig t6t. Khi do, bao hanh san phftm c6 th@ c6 tac d{)ng nhu m9t tin hi~u. Cac ca nhan tham gia thi truang co thS thanh cong trong vi~c kh~c phvc duqc nhfrng kh6 khan do vAn dS khong ch~c ch~n vS chAt luQTig gay ra nSu nhfrng nguai ban lam an lau dai va coi tn;mg uy tin cua hQ vS sv trung thvc. Khi d6, tuyen b6 cua hQ vS chAt luQTig cua m{)t lo~i hang la c6 coi la m9t hanh vi phat tin hi~u. 1.1.2.1.2. Sang IQc (Screening). Ben khong c6 thong tin rieng bi~t chu d{)ng thvc hi~n nhfrng ho~t d{)ng nhim gian tiSp phan nhom ct6i tac ct@ tu do ap dvng cac chinh sach khac nhau cho tirng nh6m dBi tac. Ch~ng h~n nhu d@ giam thiSu Iva chQn bAt lqi trong hqp ct6ng bao hiSm rui ro mAt xe may, cong ty bao hi@m thiSt ks hqp ct6ng bao hiSm sao cho c6 th@ tach bi~t hai lo~i khach hang: nh6m rui ro mAt xe cao va nh6m rui ro mAt xe thAp. Hqp d6ng bao hi@m se g6m hai Iva chQn, bftt cu khach hang mlo cling c6 th@ chQn m{)t trong hai. Lva chQn thu nhAt : bao hi@m to~m b9 gia tri cua chiSc xe v6i m9t muc phi bao hi@m. Lva chQn thu hai : bao hi@m m9t ph&n gia tri cua chiSc xe v6i m9t muc phi bao hi@m thftp hon muc phi trong Iva -chQn thu nhAt. vAn dS a day la xac dinh muc phi bao hi@m va ty 1~ gia tri xe duqc bao hi@m sao cho nh6m rui ro cao luon thAy c6 lqi nhftt khi chQn hqp d6ng thu
18. 11 nhfit, con nh6m rui ro thfip chi ch9n hqp d6ng thu hai. Tru6c h@t, phi bao hi&m trong hqp d6ng thu nhfit dugc dinh a muc qmh tranh sao cho du bu d~p chi phi kY VQng phai b6i thuang dBi v6i nh6m rui ro cao c()ng v6i chi phi quan ly. DBi v6i hqp d6ng thu hai, ta ch9n m9t muc phi thfip hon phu hqp v6i muc rui ro thfip hon (vi d\1 b~ng m9t nua muc phi bao hi&m trong hqp d6ng thu nhfit), nhung khach hang trong hqp d6ng nay chi dugc bao hi&m m9t ph~n gia tri tai san (vi d\1 dugc bao hi&m 40% gia tri). Nhfrng nguai co rui ro mfit xe thfip thfiy r~ng ching t9i gi chQn hqp d6ng thu nhfit vi muc phi qua cao, cho du c6 dugc bao hiSm toan b9 gia tri xe. Con nhfrng nguai c6 rui ro cao l~i thfiy r~ng chQn hqp d6ng thu nhfit la t6t hon ca. DBi v6i hQ, dung la c6 thS dugc Igi tu muc phi thfip trong hqp d6ng thu hai, nhung vi chi dugc bao hi&m m()t ph~n trong khi rui ro mfit xe l~i cao nen vi~c mua hqp d6ng thu hai khong con hfip d&n. M~c du tach bi~t dugc hai lo~i khach hang, nhung nh6m nguai c6 rui ro mfit xe thfip khong dugc huang bao hiSm toan b9 gia tri. D6 chinh la chi phi cua thong tin bfit din xtrng. 1.1.2.2. Ki~m smit dim ly y l~i. v@ ca ban, c6 hai ca ch@ kiSm soat tam ly y l~i: - Cu chi lrlJ'c tiip - m9t ben dBi tac phai bo ra ngu6n lgc dS d~t dugc vi~c kiSm soat thong tin - Cu chi gian tiip : giam sat qua cac ngu6n thong tin c~nh tranh v6i nhau, sg giam sat cua thi truang, giam sat gian ti@p thong qua nhfrng d()ng ca khuy@n khich 1.1.2.2.1. CO' ch~ trvc ti~p. Gia tang ngu6n lgc danh cho vi~c kiSm soat va kiSm chtrng. Vi d\1 nhu lu~t phap quy dinh cac cong ty My khong dugc phep cong bB cac bao cao tai chinh cho d@n khi dugc cac cong ty ki&m toan d9c I~p ki&m chtrng, nhfrng ban
19. 12 thong bao mo ta cac dv an d~u tu dang c~n ngubn tai trq cua cong chung c~n phai duqc sv dBng y cua Uy ban Chling khoan va cac cong ty bao hiSm y tS c6 thS yeu c~u cac b~nh nhan xin y kiSn cua m{)t bac si thu hai vS phuang phap chua tri t6n kern da duqc m{)t bac si tru6c d6 dS xuftt 1.1.2.2.2. CO' ch~ gian ti~p. + Giam sat qua cac nguBn thong tin c~nh tranh v6i nhau. Phuang each giam dva vao sv c~nh tranh gifra cac ben c6 xung d{)t vS lqi ich dS phat triSn nhfrng thong tin c~n thiSt. Nhfrng nha san xuftt thuang rftt vui mirng khi so sanh cac uu dism cua cac san ph&m cua h9 v&i nhling khiSm khuySt trong san ph&m cua d6i thu c~nh tranh, nhfrng khiSm khuySt rna d6i thu c~nh tranh khong c6 y dinh dS c?p dSn. Nhu v?y se kh~c phvc duqc tam 1-y -y I~i cho r~ng khach hang se khong nh?n biSt duqc khuySt t?t cua nhfrng san ph&m do minh san xuftt ra. + S\f giam sat cua thi tnrO'ng. Vftn dS tam ly y l~i trong quan ly thuang c6 thS duqc giam nhy nha vao sv giam sat khong t6n chi phi cua cac thi truang. Cac nha quan ly cong ty trong cac thi truang san ph&m hay thi truang nh?p luqng tuang d6i c~ tranh c6 kha nang thftt b~i cao han nSu kha nang t~o ra lqi nhu?n cua h9 kern. N6i sq thftt nghi~p hay sq mang tiSng dua m{)t cong ty dSn ch6 pha san c6 thS du Ia m{)t d{)ng ca khuySn khich quan ly. + Giam sat gian ti~p thong qua nhfrng d{»ng CO' khuy~n khich. Trong nhiSu truang hqp, nguai ta sir dvng ca chS giam sat ghin tiSp - thong qua nhfrng d{)ng CO' khuySn khich. ChAng h~n, cac cong ty bao hiSm c6 thS t~o ra m{)t khuySn khich dS thay dl>i d{)ng ca cua nhfrng nguai da mua bao hiSm. Cong ty g~n muc phi bao hiSm v6i s6 l~n mftt xe cua khach hang. Tuc la sau m6i l~n mftt xe, nSu mu6n tiSp tvc bao hiSm thi khach hang se phai
20. 13 dong phi bao hiSm cao hon. Hon th@ nfra, dS tninh tinh tr~ng khach hang bo sang cong ty bao hiSm khac, cac cong ty bao hiSm chia se cac CO' sa dfr li~u dS bi@t ch~c r~ng khach hang d@n kY hgp d6ng bao hiSm da danh melt xe bao nhieu IAn. Khi d6, nguai mua bao hiSm tv thcly r~ng khong nen y l~i va belt cftn vi n@u melt xe du c6 dugc d~n bu thi sau d6 cling se phai n{)p phi cao hon. M<)t bi~n phap nfra la cong ty bao hiSm gi6i h~n chi bao hiSm m{)t phAn gia tri cua chi@c xe dS dam bao r~g nguai lai xe cling chiu thi~t h~i n@u danh mftt. 1.2. PhrrO'ng phap nghien clfu. 1.2.1. Khung phan tich ciia lu~n van. Nghien diu cac y@u t6 anh huang d@n chclt lugng cua cac giai do~n CO' ban cua qui trinh ho~t d{)ng tin dl,mg t~i Chi nhanh ngan hang DAu tu va Phat triSn thanh phd Da N~ng. 1.2.2. PhrrO'ng phap nghien clfu. Do vi~c khai thac cac sa li~u dS minh chl:rng cho S\f belt can XUng v~ thong tin t~i cac t6 chuc tin d1;1ng & Vi~t Nam, d~c bi~t la cac NHTM Nha nu6c rftt kh6 khan. Bai ly do qui dinh bao m~t v~ thong tin lftn ly do cac t6 chuc tin d1;lng tu cftp lanh d~o d@n cac can b9 tac nghi~p luon c6 xu huang va th~m chi c6 tu tuang che dftu khuy@t t~t cua minh, nen vi~c su d1;lng cac cong C\1 di~u tra khao sat vcln d~ nay la bftt kha thi, sd li~u n@u CO ch~c ch~n se khong dam bao d9 tin c~y cAn thi@t. Vi v~y phuong phap nghien cw cua lu~n van chi h~n ch@ a Vi~c di~u tra, khao sat m{)t sd h6 SO', m{)t sd S\f V\1 thgc t@ da xay ra ds neu len vfin d~ va tim huang giai quy@t.
21. 14 CHUONGII THONG TIN BAT CAN XiJNG TRONG BOAT• DONG• TiN DUNG• CUA CHI NHANH NGAN HANG DAU TU VA PHAT TRIEN THANH PHO DA NANG 2.1. Thong tin bAt din xung, ll}'a chqn bAt lgi va dim ly y l~i trong ho~t d{>ng tin dl}ng cua cac NHTM it Vi~t Nam. 2.1.1. Thong tin bAt din xung trong ho~t d{)ng tin dl}ng cua cac NHTM it Vi~t Nam. d Vi~t Nam hi~n nay, ho~t d(>ng tin d\}ng v~n dang gifr vai tro la nghi~p V\1 kinh doanh chinh cua cac ngan hang ben c~nh cac ho~t d(>ng nhu huy d(>ng v6n, dich V\1 thanh to an, ngan quy . NHTM cAp tin d\lng cho t6 chuc, ca nhan duai cac hinh thuc cho vay, chiSt khAu thuong phiSu va giAy ter c6 gia khac, bao lanh, cho thue tai chinh va cac hinh thuc khac theo quy dinh 1 cua Ngan hang Nha nu6c • Tin d\}ng la m(>t nghi~p V\1 chua d\ffig nhiSu rui ro, d~c bi~t khi phan tich cac phuong an vay v6n hay cac dg an d§.u tu khong chinh xac. Thong tin Ia d&u vao vo cung quan tn;mg cho qua trinh phan tich, danh gia d@ di dSn cac quySt dinh cAp tin d\}ng cling nhu cac quySt dinh xu ly tin d\}ng sau giai ngan. NSu ngu6n dfr li~u d&u vao nay kern chAt lm;mg thi kSt qua tin d\}ng d&u ra se kern chinh xac va chua d\ffig rui ro cao cho du c6 su d\}ng phuong ti~n, cong C\1 phan tich th&m dinh hi~u qua dSn muc nao chang nfra. Vi~c cAp tin d\}ng duqc l~p thanh hqp d6ng tin d\}ng gifra ngan h~mg va khach hang. Cling gi6ng nhu cac hqp d6ng tai chinh khac, hqp d6ng tin d\lng la m(>t d~ng hqp d6ng khong hoan chinh (Incomplete contract). D@ m(>t hqp 1 -E>i~u 49 Lu~t cac t6 chuc tin d1,mg s6 07/1997/QHX va duqc sua d6i b6 sung nam 2004
22. 15 dbng duqc thvc hi~n d~y du thi cac ben lien quan trong hqp dbng phai thvc hi~n dung ngh!a V\1 cua minh. Tuy nhien, khong giBng nhu cac hqp dbng ho~m chinh (Complete contract), vi~c thvc hi~n cac hqp dbng khong hoan chinh g~p nhi@u kh6 khan han vi co dt nhi@u tinh hu6ng co ths xay ra trong qua trinh thvc thi hqp dbng rna cac ben khong luemg tru&c duqc. Cling do chinh v~n d@ nay rna trong qua trinh thvc hi~n hqp dbng tin dvng, phia khach hang - ben n~m gifr thong tin c6 thS c6 nhfrng hanh vi gay t6n h~i cho ngan hang - ben c6 nhu c~u thu th~p thong tin. Day chinh la v~n d@ b~t can xt'mg v@ thong tin trong ho~t d()ng tin dvng cua cac NHTM. 2.1.2. L\fa chQn bAt IQ'i trong ho~t d n b~t lqi. Du&i day la cac l\fa ch n b~t lqi ph6 biSn cua cac NHTM cling nhu cac t6 - chuc tin dvng khac a Vi~t Nam : - B~t lqi trong l\fa ch n khach hang. - B~t lqi trong l\fa ch n khoan vay.
23. 16 - B~t lgi trong vi~c dinh gia tai san dam bao ng vay. - B~t lgi trong vi~c giam sat vi~c su dvng v6n vay va tai san dam bao ng vay. 2.1.3. Tam ly y l~i trong ho~t d{>ng tin dl}ng cua cac NHTM it Vi~t Nam. Tiim ly y lt.zi trong linh v~c tai chinh xtiy ra sau khi cap tin dpng, nhfrng nguai dugc c~p tin dvng luon c6 xu hu6ng mu6n thgc hi~n cac d~u tu rui ro hon nhfrng nguai cho vay mong dgi, vi chu d~u tu se c6 dugc nhfrng khoan Igi nhu?n r~t I&n nsu dv an thanh cong, trong khi nhfrng nguai c~p tin dvng chi nh?n dugc m()t khoan lgi ich c6 dinh. Ngugc l~i, nSu dg an th~t b~i thi ben cho vay se bi m~t m()t ph~n ho~c toan b() v6n do khong dugc hoan tra d~y du. Hi~n nay, ph~n 16n cac doanh nghi~p a Vi~t Nam dSu ho~t d()ng nha vao ngu6n v6n tin dvng, nhung trong truang hgp pha san thi chi c6 trach nhi~m hfru h~n. Vi v?y, cac doanh nghi~p, d~c bi~t la cac doanh nghi~p dang tren ba VlJ'C pha san r~t dS c6 d()ng CO' tham gia vao nhfrng dg an rui ro hon muc mong mu6n cua cac ngan hang. Do c6 xung d()t vS quySn lgi giua doanh nghi~p v6i ngan hang chu ng, va ngan hang khong quan sat dugc hanh d()ng CUa doanh nghi~p, nhfrng doanh nghi~p dtrng tren ba VlJ'C pha san thuang CO xu hu6ng thgc hi~n cac dg an c6 rui ro r~t 16n nhung c6 lgi nhu?n cao trong truang hgp thanh cong. Ly do la nSu dg an thanh cong ( cho du v6i CO' h()i r~t th~p) thi doanh nghi~p se thoat khoi tinh ths kho khan, con nsu khong thanh cong thi cling khong sao vi d~ng nao cling pha san. 0 Vi~t Nam, Lu?t pha san da dugc ban hanh nam 1994 va sua d6i nam 2 2004 thi chi c6 2 doanh nghi~p pha san theo Lu?t m6i . Qua DiSu nay lam 2 Tfut £>U:c: Lu~t PM san pha sfm- Thai bao Kinh t€ Sai gon s6 26/2006
24. 17 cho Lu?t pha s~m co le la lu?t it duqc thvc thi nhfit a Vi~t Nam, cac doanh nghi~p dling tren ba V\fC pha s~m rfit kho khan trong th\fc hi~n theo lu?t. Ben c:;tnh do, cac doanh nghi~p co xu hu6ng tim each che dfiu thong tin ho~c th?m chi tlilo ra cac "thong tin nguqc" dS vay v6n d~u tu vao cac d\f an m:;to hiSm v6i hy VQng thoat khoi tinh tr:;tng pha san. Day la m()t nguyen nhan "dong gop" dang kS vao ti trQng nq xfiu t:;ti cac NHTM. 2.1.4. Ghim thi~u h.ra ChQn b§t lgi va dim ly y l~i trong ho~t d()ng tin dl}ng ciia cac NHTM iJ Vi~t Nam. y@ CO' ban, dS giam thiSu th\{c tr:;tng l\fa chQn bfit lqi va tam ly y l:;ti do vfin d@ thong tin bfit can xling gay ra, cac NHTM cling su dvng cac CO' chS sang lQc, phat tin hi~u, giam sat tr\fc tiSp va gian tiSp 2.1.4.1. Sang IQc. 0 t~m quan ly nha nu6c chuyen nganh, Ngan hang Nha nu6c Vi~t Nam da ban hanh h~ th6ng van ban huang d~n tin dvng dS tu do cac t6 chuc tin dvng co din cu dS xay d\fllg cac chuang trinh sang l9c khach hang: - QuySt dinh s6 1627/2001/QD-NHNN ngay 31/12/2001 cua Th6ng d6c Ngan hang Nha nu6c v@ vi~c ban hanh "Qui chS cho vay cua t6 chuc tin dvng" va cac quyst dinh v@ vi~c sua d6i, b6 sung ( quyst dinh s6 127/2005/NHNN ngay 03/02/2005, quySt dinh s6 783/2005/NHNN ngay 31/05/2005); - QuySt dinh s6 57/2002/QD-NHNN ngay 24/01/2002 cua Th6ng d6c Ngan hang Nha nu6c v@ vi~c triSn khai thi diSm d@ an phan tich, xSp lo:;ti tin dvng doanh nghi~p; - QuySt dinh s6 493/2005/QD-NHNN ngay 22/04/2005 cua Th6ng d6c Ngan hang Nha nu6c v@ vi~c ban hanh "Qui dinh v@ phan lo:;ti nq, trich l?p d\f phong rU. 0 . ~8~A ~ n hang cua cac t6 chuc tin dvng" TRLJbNG DH KINH TE TP.HCM THUVI~N