Luận văn Quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh, Đại học quốc gia Hà Nội

Nội dung text: Luận văn Quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh, Đại học quốc gia Hà Nội

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN HỒNG CHANH QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN KỶ LUẬT CỦA SINH VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2016
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN HỒNG CHANH QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN KỶ LUẬT CỦA SINH VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60140114 Người hướng dẫn khoa học: T Ng n Văn L HÀ NỘI – 2016
3. LỜI CAM ĐOAN Luận văn “Quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm GDQP-AN, ĐHQGHN” là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của g n Văn L . ôi xin cam đoan rằng các số liệu, các kết quả nghiên cứu trong luận văn nà là tr ng thực và không trùng lặp với các công trình nghiên cứu khác, các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc./. Học viên i
4. LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâ sắc, tôi trân trọng cảm ơn tới Ban Giám hiệ , Phòng đào tạo trường Đại học Giáo dục, Khoa Quản lí giáo dục, các giáo sư, tiến sĩ, các thầ cô giáo đã nhiệt tình giảng dạ , tư vấn và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt cảm ơn sự giúp đỡ quý báu của g n Văn L - Thầ đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành luận văn nà Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí trong Ban giám đốc Trung tâm Giáo dục quốc Phòng và n ninh, ĐHQGH và các đồng chí cán bộ, giảng viên, viên chức của tr ng tâm đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi được theo học khóa học cao học này và cho tôi những điều chỉ bảo quý báu, những thông tin quan trọng trong quá trình tiến hành nghiên cứ l ận văn nà . Dù có nhiều nỗ lực song chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các thầ giáo, cô giáo và các đồng nghiệp chỉ dẫn, góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả Nguy n Hồng Chanh ii
5. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết đầ đủ Chữ viết tắt 1 Cán bộ viên chức CBVC 2 Chủ nghĩa tư bản CNTB 3 Giáo dục quốc phòng và an ninh GDQP-AN 4 Đại học Quốc gia Hà Nội ĐHQGH 5 Giáo dục đào tạo GDĐ 6 Rèn luyện kỷ luật RLKL 7 Sinh viên SV 8 Xã hội chủ nghĩa XHCN iii
6. MỤC LỤC LỜI C M ĐO i LỜI CẢM Ơ ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT iii MỤC LỤC iv DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ vii MỞ ĐẦU 1 CHƯƠ G 1: CƠ Ở LÝ LUẬN VỀ QUẢ L QU H LU ỆN KỶ LUẬT CỦA SINH VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG – I H, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI 6 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 6 1.2. Một số khái niệm 11 1.2 1 Q ản lý 11 1.2.2 Quản lý giáo dục 12 1.2.3 Kỷ luật 12 1.2.4. Kỷ luật quân sự 13 1.2.5. Kỷ luật quân sự của sinh viên 15 1.3. Quá trình rèn luyện kỷ luật quân sự của sinh viên 16 1.3.1. Khái niệm quá trình rèn luyện kỷ luật quân sự của sinh viên 16 1.3.2. Nội dung rèn luyện kỷ luật cho sinh viên 17 1.4. Quản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên 18 1.4.1. Khái niệm quản lý á trình r n l ện kỷ luật của sinh viên 18 1.4.2. Nội d ng ản lý á trình r n l ệnkỷ luật cho sinh viên 18 1.5. Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và n ninh đối với rèn luyện kỷ luật của sinh viên 21 1.5.1. Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh 21 1.5.2. Vai trò của Trung tâm GDQP- đối với rèn luyện kỷ luật của sinh viên 24 iv
7. 1.6. Những yếu tố ảnh hưởng tới ản lý á trình r n l ện kỷ luật của sinh viên 25 Tiểu kết chương 1 27 CHƯƠ G 2: THỰC TRẠNG VỀ QUẢ L QU H LU ỆN CỦA SINH VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI 28 2.1. Những nét chính về Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và n ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội 28 2.1.1. Khái quát quá trình hình thành, phát triển của Trung tâm 28 2.1.2. Tổ chức bộ máy quản lý, học tập, rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh 32 2.2. Thực trạng rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và n ninh, ĐHQGH 35 2.3. Thực trạng ản lý á trình r n l ệnkỷ luật của sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và n ninh, ĐHQGH 43 2.3.1. Thực trạng quản lý kế hoạch rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và n ninh,ĐHQGH 43 2.3.3. Thực trạng về phương pháp ản lý á trình r n l ệnkỷ luật của sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và n ninh, ĐHQGH 48 2.3.4. Thực trạng đánh giá về mức độ chuyển biến kết quả ản lý á trình r n l ệnkỷ luật của sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, ĐHQGH 51 2.4. Nguyên nhân của thực trạng 56 2.4.1. Nguyên nhân của những kết quả đạt được 56 2.4.2. Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại 57 Tiểu kết chương 2 59 CHƯƠ G 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN KỶ LUẬT CỦA SINH VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ I H, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI 60 v
8. 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật cho sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và n ninh, ĐHQGH 60 3.1.1. Nguyên tắc phải đảm bảo tính đồng bộ, khoa học 60 3.1.2. Nguyên tắc phát huy vai trò của các chủ thể 61 3.1.3. Nguyên tắc tính khả thi và bám sát thực ti n 61 3.2. Biện pháp quản lýquá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và n ninh, ĐHQGH 62 3.2.1. Xây dựng và thực hiện tốt kế hoạch quản lý quá trìnhrèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm 62 3 2 2 Đổi mới nội dung quản lýquá trình rèn luyện kỷ luật cho sinh viên tại Trung tâm GDQP- , ĐHQGH 66 3 2 3 Đổi mới phương pháp uản lýquá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và n ninh, ĐHQGH 69 3.2.4. Xây dựng các định phù hợp để quản lýquá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm 72 3 2 5 Đảm bảo các điều kiện thuận lợi để thực hiện quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật cho sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và n ninh, ĐHQGH . 74 3 2 6 ăng cường kiểm tra, đánh giá việc quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm 77 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp 79 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp quản lýquá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, ĐHQGH 80 3 4 1 Các bước khảo nghiệm 80 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm 81 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO 89 PHỤ LỤC vi
9. DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ STT Tên bảng, biể đồ Trang 01 Bảng 2.1: Thống kê số lượng, chất lượng sỹ quan biệt phái 35 Bảng 2.2: Thời gian biểu sinh hoạt, học tập và rèn luyện kỷ 02 luật trong ngày của sinh viên tại Trung tâm GDQP-AN, 36 ĐHQGH Bảng 2.3: Thống kê mức độ rèn luyện kỷ luật của sinh viên 03 38 các Khoá đào tạo tại Trung tâm GDQP- , ĐHQGH Bảng 2.4: Kết quả đánh giá mức độ rèn luyện kỷ luật của sinh 04 40 viên ( Dành cho cán bộ, giảng viên) Bảng 2.5: Kết quả đánh giá mức độ rèn luyện kỷ luật của sinh 05 41 viên ( Dành cho sinh viên) Bảng 2.6: Mức độ phù hợp của các yếu tố đối với việc quản 06 44 lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên Bảng 2 7: Đánh giá mức độ chuyển biến rèn luyện kỷ luật của 07 53 sinh viên (Dành cho cán bộ, giảng viên) Bảng 2 8: Đánh giá mức độ chuyển biến rèn luyện kỷ luật của 08 54 sinh viên (Dành cho sinh viên) Biể đồ 2.1: Tỷ lệ xếp loại rèn luyện đạt mức độ yếu của các 09 39 nội dung Biể đồ 2.2: Tính phù hợp của kế hoạch quản lý á trình r n 10 45 luyện kỷ luật 11 Biể đồ 2.3: Tính phù hợp quản lý nội dung rèn luyện kỷ luật 47 vii
10. Biể đồ 2.4: Tính phù hợp của phương pháp ản lý á trình 12 51 rèn luyện kỷ luật Bảng 3.1: Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện 13 pháp quản lý á trình r n l ện kỷ luật của sinh viên tại 81 Trung tâm GDQP - , ĐHQGH Biể đồ 3.1: Mức độ cần thiết của các biện pháp rèn luyện kỷ 14 82 luật Biể đồ 3.2: Mức độ tính khả thi của các biện pháp rèn luyện 15 84 kỷ luật viii
11. MỞ ĐẦU 1 Lý do chọn đề tài Kỷ l ật tạo ra sự ổn định và hệ thống trong c ộc sống của mỗi người ó dạ chúng ta biết chị trách nhiệm và biết tôn trọng người khác Mọi xã hội đề được tạo nên từ những tắc ế không có kỷ l ật, con người sẽ làm bất cứ điề gì họ m ốn và phạm sai lầm Đó cũng chính là lý do kỷ l ật thúc đẩ các cách cư xử tốt của con người để giúp xã hội trở nên tốt hơn và tạo nên một thế giới tốt đ p hơn cho tất cả mọi người Đồng thời kỷ l ật là một th ộc tính vốn có của xã hội, tạo nên sự gắn bó chặt chẽ, liên kết hành động một cách thống nhất giữa các thành viên trong một tổ chức xã hội đó rong ân đội, kỷ l ật ân sự là một trong những nhân tố an trọng, tăng cường sức mạnh bảo đảm sự tồn tại, trưởng thành và chiến đấ của ân đội inh viên các trường đại học khi học tại các r ng tâm GDQP- , đó là nơi sinh viên được trải nghiệm c ộc sống ân ngũ, sống trong môi trường ân đội Vì vậ , ê cầ tất ế đặt ra là sinh viên phải thực hiện theo các nền nếp định, kỷ l ật ân sự tại r ng tâm Mặt khác, việc đẩ mạnh ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên là x ất phát từ ê cầ của mục tiê GDQP- đã được Đảng, hà nước xác định, góp phần đào tạo toàn diện, cả phẩm chất, năng lực ghị định số 116/ Đ- CP của hủ tướng chính phủ về Giáo dục ốc phòng và an ninh ngà 1 tháng 5 năm 2007 xác định: “Giáo dục ốc phòng và an ninh nhằm góp phần đào tạo con người phát triển toàn diện có đạo đức, có sức khỏe và kiến thức ốc phòng, kĩ năng ân sự cần thiết để tham gia vào xâ dựng nền ốc phòng toàn dân, bảo vệ vững chắc Việt am xã hội chủ nghĩa”[9, tr 4] L ật Giáo dục Việt am cũng xác định: “Giáo dục cho thế hệ trẻ có đầ đủ phẩm chất và năng lực để xâ dựng và bảo vệ vững chắc Việt am xã hội chủ nghĩa hực hiện mục tiê đó đòi hỏi giáo dục vừa phải đào tạo ng ồn nhân lực có chất lượng cao, vừa phải giáo dục cho thế hệ trẻ biết phát h tr ền thống dân tộc, tinh thần ê nước, ê tổ ốc xã hội chủ nghĩa” [34, tr 4] 1
12. hư vậ , GDQP- cho học sinh, sinh viên là chủ trương lớn của Đảng, hà nước, vấn đề có ý nghĩa an trọng trong chiến lược đào tạo con người mới XHC Do vậ , sinh viên không chỉ cần có kiến thức ch ên môn, mà còn phải an tâm làm tốt công tác GDQP- , trang bị cho mình kiến thức ốc phòng nhằm bảo vệ ổ ốc, trong đó phải làm en với chấp hành kỷ l ật ân sự ê cầ phải làm tốt công tác ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên cũng x ất phát từ thực ti n công tác GDQP- và r n l ện kỷ l ật tại Trung tâm GDQP- , ĐHQGH hiện na r ng tâm có nhiệm vụ giảng dạ kiến thức Giáo dục ốc phòng và an ninh cho sinh viên trong ĐHQGH và một số cơ sở giáo dục đại học theo phân l ồng của Bộ Giáo dục và Đào tạo; tham mư cho ĐHQGH về công tác bồi dưỡng kiến thức ốc phòng và an ninh cho cán bộ, viên chức trong ĐHQGH và công tác ân sự địa phương Công tác GDQP-AN cho sinh viên tại r ng tâm đã được triển khai thực hiện thống nhất, đồng bộ và ngà càng đi vào nền nếp, chất lượng từng bước được nâng cao; nội d ng, chương trình và giáo trình, giáo khoa, tài liệ cũng như các điề kiện đảm bảo cho môn học đã được an tâm đầ tư, từng bước đáp ứng ê cầ Mục tiê đào tạo trong Chiến lược phát triển r ng tâm GDQP-AN nêu rõ “sinh viên sa khi hoàn thành chương trình GDQP- có ch ển biến căn bản về nhiề mặt, đặc biệt là nhận thức về QP- , tác phong học tập, ý thức tổ chức kỷ l ật, tinh thần trách nhiệm, tầm nhìn và kĩ năng sống” nhiên, trong á trình thực hiện, vẫn còn những khó khăn nhất định, và một số hạn chế, bất cập Một số sinh viên nhận thức chưa đầ đủ, sâ sắc về vị trí, vai trò của môn học Đặc biệt, việc chấp hành kỷ l ật của sinh viên vẫn có những mặt hạn chế, chưa đạt mục tiê , ê cầ đặt ra, vẫn còn có sinh viên vi phạm vào định học tập môn học GDQP- , như chưa bảo đảm ngà công tham gia học tập, ý thức học tập của một số sinh viên chưa cao, tính tự giác, tính cộng đồng tập thể chưa được phát h , đi học m ộn, trang phục chưa thống nhất, sai tác phong, vi phạm chế thi kiểm tra, nghiêm trọng hơn còn có sinh viên học hộ, thi hộ 2
13. Đã có công trình nghiên cứ về ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên tại r ng tâm GDQP- t nhiên, khi nghiên cứ chưa được đầ đủ, hệ thống về biện pháp ản lí á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên Đồng thời chưa có công trình nghiên cứ nào về ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên tại r ng tâm GDQP- , ĐHQGH Vì vậ , nghiên cứ các biện pháp ản lý, nhằm nâng cao chất lượng r n l ện kỷ l ật ân đội cho sinh viên tại r ng tâm GDQP- , ĐHQGH là ê cầ cấp thiết, đòi hỏi phải nghiên cứ làm rõ cơ sở lý l ận, đánh giá đúng thực trạng công tác ản lý r n l ện kỷ l ật ân sự để từ đó đề ra những biện pháp ản lý phù hợp với ê cầ thiết thực trong tình hình hiện na X ất phát từ những lý do như vậ , tôi chọn đề tài “Q ản lý q á trình rèn l ện kỷ l ật của sinh viên tại Tr ng tâm GDQP-AN, ĐHQGHN” làm l ận văn nghiên cứ . 2. Mục đích nghiên cứ hằm ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên khi tham gia môn học, đồng thời giúp cho sinh viên nâng cao ý thức chấp hành kỷ l ật của đơn vị, định của nhà trường 3 Nhiệm vụ nghiên cứ Để đạt được mục đích nghiên cứ đề ra như trên, l ận văn tập tr ng vào các nhiệm vụ sa : 3 1 ghiên cứ cơ sở lý l ận về ản lý á trình r n l ện kỷ l ật. 3 2 hực trạng ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên học chương trình Giáo dục ốc phòngvàan ninh tại r ng tâm GDQP-AN, ĐHQGH 3.3.Biện pháp ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên tại r ng tâm GDQP- , ĐHQGH 4 Khách thể và đối tượng nghiên cứ 4.1. Khách thể nghiên cứu Q ản lý á trình học tập môn học GDQP- của sinh viên tại r ng tâm GDQP- , ĐHQGH 3
14. 4.2. Đối tượng nghiên cứu Q ản lý á trình r n l ệnkỷ l ật của sinh viên trong thời gian học môn Giáo dục ốc phòng và an ninh tại r ng tâm GDQP- , ĐHQGH 5 Phạm vi nghiên cứ Nghiên cứ á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên tại r ng tâm GDQP- , ĐHQGH 6 Câ hỏi nghiên cứ Câ hỏi được đặt ra cho nghiên cứ đó là: Vai trò của công tác ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên khi học môn Giáo dục ốc phòng và an ninh như thế nào Biện pháp ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên khi học môn Giáo dục ốc phòng và an ninh ra sao để nâng cao hiệ ả chất lượng môn học 7 Giả th ết khoa học - Q ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên tại r ng tâm Giáo dục Q ốc phòng và n ninh, ĐHQGH đã và đang được thực hiện nhưng còn thiế sự đồng bộ, chưa có được một trình ản lí hoàn chỉnh - Việc nâng cao nhận thức và áp dụng biện pháp ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên phù hợp từ lập kế hoạch, tổ chức chỉ đạo và kiểm tra đánh giá sẽ góp phần nâng cao chất lượng môn học GDQP- cho sinh viên tại ĐHQGH nói riêng và ở các r ng tâm GDQP- trên cả nước nói ch ng 8 Ý nghĩa khoa học và thực ti n của đề tài 8.1.Ý nghĩa lý luận ổng kết công tác ản lý và r n l ện kỷ l ật của sinh viên khi tham gia học tập GDQP- , chỉ ra những bài học thành công và hạn chế, trên cơ sở đó xâ dựng trình ản lý và r n l ện kỷ l ật cho sinh viên phù hợp với điề kiện từng đơn vị 8.2.Ý nghĩa thực tiễn Kết ả nghiên cứ sẽ giúp Giám đốc các r ng tâm Giáo dục Q ốc phòng và n ninh có những biện pháp ản lí d trì các hoạt động r n l ện kỷ l ật của sinh viên học môn học Giáo dục ốc phòng và an ninh có hiệ ả 4
15. 9 Phương pháp nghiên cứ 9.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận ghiên cứ các khái niệm, phạm trù l ật các công trình nghiên cứ , tổng hợp tài liệ , sách báo, tạp chí, văn bản (liên an đến lí l ận của ản lí hoạt động kiểm tra đánh giá kết ả học tập của sinh viên) ổng hợp phân tích các vấn đề có liên an đến đề tài 9.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 9.2.1. Phương pháp quan sát: Vận dụng phương pháp nà vào việc tìm hiể ản lí hoạt động r n l ện kỷ l ật của sinh viên ở các r ng tâm Giáo dục Q ốc phòngvà n ninh 9.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu câu hỏi: Xâ dựng hệ thống câ hỏi điề tra với mục đích là th thập các số liệ nhằm chứng minh được thực trạng, biện pháp ản lí hoạt động r n l ện kỷ l ật của sinh viên tại r ng tâm GDQP-A , ĐHQGH 9.2.3. Phương pháp khảo nghiệm: Lựa chọn một số ch ên gia, cán bộ ản lí giáo dục, giảng viên để khảo nghiệm tính hợp lí và khả thi của các biện pháp ản lí r n l ện kỷ l ật đề x ất 9.2.4. Phương pháp thống kê toán học: Phương pháp nà được sử dụng để xử lí số liệ khảo sát 10 Cấ trúc của đề tài goài phần mở đầ , kết l ận, kh ến nghị và các danh mục, phụ lục tài liệ , nội d ng chính của l ận văn được trình bà trong ba chương: Chương 1: Cơ sở lý l ận về ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên. Chương 2: hực trạng ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên tại Trung tâm GDQP- , ĐHQGH Chương 3: Biện pháp ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên tại Trung tâm GDQP- , ĐHQGH 5
16. CHƯƠNG 1 CƠ Ở LÝ LUẬN V QUẢN LÝ QU TR NH RÈN LUYỆN KỶ LUẬT CỦA INH VIÊN TẠI TRUNG TÂM GI O DỤC QUỐC PHÒNG – AN NINH, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI 1 1 Lịch sử nghiên cứ vấn đề Kỷ l ật có tính tất ế khách an ết định sự tồn tại ha phát triển của xã hội loài người ga từ khi con người mới hình thành, c ộc sống cá nhân từng con người đã bị chi phối bởi tập thể, mặc dù lúc đó trình độ tổ chức xã hội còn á sơ khai, đơn giản Cũng vì sự tồn tại, phát triển và d trì c ộc sống của cộng đồng, con người đã phải s nghĩ tìm tòi và đặt ra được những tắc, ước, định về cách thức xử sự, hoạt động của cộng đồng và các thành viên trong một tập thể để gắn vào cộng đồng, b ộc các thành viên trong cộng đồng phải t ân thủ các ng ên tắc đã được đề ra, đó chính là kỷ l ật Kỷ l ật được hình thành và được con người chấp nhận như là một trật tự hành vi nhất định giữa những con người với nha và được coi là công cụ hữ hiệ nhất bảo đảm cho ền lợi và công việc của họ, đó chính là tính kỷ l ật của cộng đồng có sự ràng b ộc cấ kết các hoạt động của các thành viên trong một tổ chức xã hội với nha để d trì sự tồn tại và phát triển Q a nghiên cứ về kỷ l ật, bản chất và các th ộc tính của kỷ l ật, V I Lê- nin khẳng định: “ ự sản x ất tinh thần cũng biến đổi theo sự sản x ất vật chất, những tư tưởng thống trị của một thời đại bao giờ cũng là những tư tưởng của giai cấp thống trị rong xã hội có giai cấp, giai cấp thống trị sử dụng kỷ l ật như một thứ vũ khí, công cụ nhằm bảo vệ ền và lợi ích của mình”[27 tr.235]. Đối với chế độ xã hội chủ nghĩa, kỷ l ật được xâ dựng trên cơ sở thái độ tự giác có ý thức của mỗi cá nhân và tính tập thể của cả cộng đồng xã hội hư vậ , khác hẳn về bản chất so với kỷ l ật dưới chế độ C B, kỷ l ật xã hội chủ nghĩa là kỷ l ật tự giác, nghiêm minh, dựa trên ng ên tắc dân chủ, bình đẳng và bảo vệ lợi ích của mọi tầng lớp trong xã hội, đặc biệt là tầng lớp những người 6
17. lao động hờ có tính kỷ l ật cao đã tập hợp được những người lao động, tạo sự thống nhất thành một khối vững chắc, tạo cho họ có được s nghĩ và hành động đúng đắn, biết chấp hành đúng các nội , từ đó tạo động lực thúc đẩ mạnh mẽ thực hiện tốt các công việc được giao Kỷ l ật còn tạo ra tính gắn bó liên kết mật thiết giữa con người, cộng đồng và xã hội, là cơ sở để trải nghiệm tính thực thi của một tổ chức hoặc con người, là thước đo giá trị và chất lượng, bao giờ cũng được gắn bó để xâ dựng cho con người l ôn phát triển, hoàn thiện hơn, đề cao đảm bảo ền lợi chính đáng của con người Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói “Q ân đội mạnh là nhờ giáo dục khéo, nhờ chính sách đúng và nhờ kỷ l ật nghiêm” (Hồ Chí Minh toàn tập, tập 6, Nxb CTQG, HN.2002). D trì kỷ l ật là để bộ đội không vi phạm kỷ l ật, chứ không phải là để xử phạt nhiề , theo gười, nế phạt nặng, phạt nhiề , chỉ dùng mệnh lệnh hành chính cưỡng ép, không chú ý đến việc giáo dục, th ết phục, ngăn ngừa, tạo điề kiện cho người vi phạm có hướng sửa chữa thì sẽ gâ cho họ tâm lý lo â , sợ hãi, căng thẳng, không tạo được sự thống nhất về tư tưởng, dẫn đến triệt tiê ế tố tự giác của người ân nhân trong chấp hành kỷ l ật Hồ Chí Minh cũng phê phán những hiện tượng “dĩ hòa, vi í” làm giảm tính nghiêm minh của kỷ l ật ân đội cách mạng, dẫn đến tình trạng b ông lỏng kỷ l ật M ốn tính nghiêm minh của kỷ l ật ân sự được phát h triệt để, đòi hỏi phải phát h dân chủ, đề cao kỷ l ật, phải không ngừng giáo dục, bồi dưỡng nâng cao nhận thức chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng, năng lực và phát triển nhân cách người ân nhân Đạo đức cách mạng của người ân nhân được biể hiện thông a hành vi tích cực, r n l ện và chấp hành kỷ l ật; người có đạo đức cách mạng cũng là người có tính kỷ l ật tự giác cao; kỷ l ật tự giác là một phẩm chất cao đ p của con người mới xã hội chủ nghĩa nói ch ng và người ân nhân cách mạng nói riêng Do đó, người ân nhân chấp hành kỷ l ật ân sự một cách tự giác, nghiêm minh cũng là tự r n l ện, t dưỡng đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh 7
18. Đối với ân đội mang đặc thù hoạt động riêng của mình, thực hiện các chức năng bảo vệ là chủ ế nên tính kỷ l ật có một ý nghĩa đặc biệt an trọng, tạo nên sức mạnh trong ân đội, nền nếp tác phong chiến sĩ đặc biệt là sự thống nhất căn bản từ cấp trên đến cấp dưới Do vậ mới có thể hoàn thành được các nhiệm vụ được giao Kỷ l ật ân đội cách mạng là kỷ l ật nghiêm khắc, dựa trên cơ sở của tính ý thức, tính tự giác chấp hành các định của điề lệnh, điề lệ ân đội, pháp l ật của nhà nước, mệnh lệnh của người chỉ h Đâ chính là cái khác biệt căn bản giữa kỷ l ật của ân đội các nước XHC với kỷ l ật ân sự của các nước BC Kỷ l ật ân sự của ân đội các nước XHC là kỷ l ật công bằng và nghiêm minh với tất cả các ân nhân, từ người có chức vụ cao nhất trong ân đội đến người có ân hàm thấp nhất, tất cả mọi ân nhân đề phải thực hiện đúng chức trách và nhiệm vụ của mình, được khen thưởng và xử phạt đúng theo điề lệnh và pháp l ật định Kỷ l ật được xâ dựng trên cơ sở những ng ên tắc thống nhất, dưới lòng tin tưởng của cá nhân vào tổ chức lãnh đạo, tính độc lập chủ động sáng tạo và kinh nghiệm được rút ra từ các c ộc chiến tranh Việt am ta nga từ khi các triề đại phong kiến được hình thành, những người trị vì đất nước đã nghĩ ra cách thành lập những đội vệ sĩ, những đoàn ân để bảo vệ tổ ốc hững nhà lãnh đạo ân đội đã tự ý thức được mình và đã nhìn ra được sức mạnh của kỷ l ật đối với các hoạt động của chiến sĩ, nên trong á trình tổ chức và thực hiện nhiệm vụ của mình họ l ôn chú trọng việc r n l ện kỷ l ật cho cấp dưới của mình Trong giai đoạn hiện na , GDQP- đối với toàn dân là nhiệm vụ đặc biệt an trọng được Đảng và hà nước an tâm sâ sắc inh viên được trang bị kiến thức GDQP- tại các r ng tâm GDQP- không chỉ nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng về ốc phòng và an ninh và bảo vệ ổ ốc, mà còn cần phải giúp sinh viên làm en với môi trường ân đội, ý thức chấp hành kỷ l ật ân sự, định của đơn vị Do đó á trình r n l ện kỷ l ật phải nghiêm túc, ch đáo, cụ thể và thường x ên liên tục; nội d ng giáo dục phải thiết thực, l ôn 8
19. bám sát vào đường lối, an điểm chủ trương, chính sách của Đảng, pháp l ật của hà nước, điề lệnh của ân đội, r n l ện kỷ l ật cho sinh viên, mục đích chính là hoàn thiện phẩm chất đạo đức, nhân cách, tính tự chủ trong mọi công việc, để có kỷ l ật tự giác nghiêm minh thì mỗi sinh viên phải tích cực, tự giác, tự học tập, tự r n l ện bản thân mình rong á trình học tập và r n l ện không di n ra một cách tù tiện, tự phát mà phải có một kế hoạch hành động chính xác, có mục tiê , có hiệ ả và thiết thực, l ôn gắn chặt việc học tập và r n l ện kỷ l ật để xâ dựng cho sinh viên nắm chắc lý th ết, giỏi thực hành nhằm nâng cao kỷ l ật tự giác của sinh viên Việc r n l ện kỷ l ật cho sinh viên không chỉ đơn th ần giúp cho họ có kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo mà còn tạo cho sinh viên l ôn có khả năng, thói en hành vi kỷ l ật đúng đắn, do vậ trong á trình r n l ện kỷ l ật cho sinh viên không được á cứng nhắc theo điề lệnh mà phải mềm dẻo và linh hoạt, bám sát điề kiện thực ti n của đời sống xã hội hiện tại, biết tiếp th có chắt lọc những tinh hoa của nhân loại và tr ền thống lịch sử ý bá của nhân dân, đó chính là nền tảng, cốt lõi để xâ dựng tính kỷ l ật tự giác nghiêm minh cho sinh viên hực ti n hoạt động r n l ện kỷ l ật của sinh viên ở các r ng tâm GDQP- đã cho thấ , khi sinh viên chưa tự đặt ra được mục đích cụ thể về việc chấp hành kỷ l ật, chưa có ý thức tự giác thực hiện một cách nghiêm túc thì cán bộ, chỉ h các cấp cần thực hiện nghiêm chỉnh các định, đó chính là hình ảnh sống trực tiếp tác động vào cấp dưới của mình Điề đó có tác dụng rất tốt với sinh viên, giúp họ hình thành thái độ và hành vi mẫ mực, kiên ết thực hiện nhiệm vụ của người chỉ h giao cho ở mọi lúc, mọi nơi Q a nghiên cứ và tìm hiể những tư tưởng của những nhà ân sự nước ngoài, tư tưởng giáo dục binh sĩ của các triề đại phong kiến Việt am, đặc biệt khi đọc và tìm hiể tư tưởng ân sự về r n l ện kỷ l ật của chủ tịch Hồ Chí Minh cho thấ , đó là những giá trị rất sâ sắc cả về lý l ận và thực ti n hững tư tưởng ấ mãi mãi là kim chỉ nam cho các hoạt động r n l ện kỷ l ật ân sự nói ch ng và của sinh viên tại các r ng tâm GDQP- nói riêng hận thức rõ ràng tư 9
20. tưởng về r n l ện kỷ l ật ân sự chính là cơ sở để đề x ất ản lý quá trình rèn l ện kỷ l ật cho sinh viên các trường cao đẳng và đại học trên toàn ốc đang theo học GDQP- ở các r ng tâm Giáo dục Q ốc phòng và n ninh hực chất r n l ện kỷ l ật đó chính là thực hiện điề lệnh và các định trong môi trường ân đội một cách nghiêm túc và chính xác rong môi trường ân đội m ốn r n l ện kỷ l ật được tốt trước hết chúng ta phải nâng cao được ý thức, có thái độ đúng đắn, xâ dựng được thói en hành vi trong r n l ện, có trách nhiệm cao trong thực hiện nhiệm vụ, đó là những tiê chí cơ bản để tiến hành M ốn có hiệ ả cao thì phải tiến hành sắp xếp nó đi theo một á trình từ thấp đến cao, d đến khó, đơn giản đến phức tạp, nga từ đầ khi tiến hành phải hết sức khoa học, cụ thể, thiết thực (bao gồm từ việc xác định mục tiê r n l ện, nội d ng, phương pháp, hình thức tổ chức r n l ện kỷ l ật) Bên cạnh đó phải ch ẩn bị ch đáo cơ sở vật chất, kỹ th ật phục vụ, có đầ đủ các thành phần tham gia, tập tr ng chính vào việc nâng cao nhận thức về kỷ l ật, xâ dựng niềm tin, tình cảm, thái độ về kỷ l ật Khi người học đã được học tập và có kiến thức về r n l ện kỷ l ật thì cần phải tổ chức r n l ện họ, biến kiến thức thành những thói en, hành vi xử sự đúng đắn và phải đặt trong sự kiểm tra đánh giá kết ả thật chặt chẽ, từ đó mới có thể phân loại cụ thể từng đối tượng, mới có kế hoạch bồi dưỡng, r n l ện sát đúng Đối tượng được r n l ện kỷ l ật là sinh viên, họ không phải là những chiến sĩ đang thực hiện nhiệm vụ ở các đơn vị, không phải là đối tượng phục vụ trong ân đội lâ dài, nhưng những sinh viên đó lại đang phải học tập và thực hiện các chế độ định, điề lệnh ân đội, trong môi trường ân đội với một thời gian tương đối ngắn, phải tha đổi môi trường như ăn, ở, học tập công tác và phải thực hiện các chế độ hết sức nghiêm ngặt Phần lớn những sinh viên đó t ổi đời còn rất trẻ, chủ ế là đang học năm thứ nhất của các trường đại học, cao đẳng, ở độ t ổi khoảng từ 18 đến 20 rong một môi trường sinh hoạt, học tập, r n l ện hoàn toàn mới, cơ sở vật chất kỹ th ật đảm bảo để d trì và thực thi nhiệm vụ còn thiế , với cường 10
21. độ r n l ện tương đối cao so với điề kiện sinh viên sinh hoạt trong môi trường bên ngoài Đồng thời, sinh viên chị tác động trực tiếp và gián tiếp của nhiề ế tố, gâ ảnh hưởng không nhỏ tới á trình chấp hành r n l ện kỷ l ật của từng sinh viên ừ thực tế công tác tại r ng tâm GDQP- , ĐHQGH và trên cơ sở kế thừa có chọn lọc những kết ả nghiên cứ của các công trình khoa học, tác giả đã đi sâ nghiên cứ và làm rõ ản lý á trình r n l ện kỷ l ật của sinh viên tại r ng tâm GDQP- , ĐHQGH , nhằm củng cố và phát triển hoàn thiện các phẩm chất, nhân cách cho sinh viên trong á trình học tập, r n l ện kỷ l ật tại r ng tâm để khi sinh viên trở về trường học tập có được bản lĩnh của người chiến sĩ, tác phong nghiêm túc, nhanh nh n đáp ứng được ê cầ học tập và công tác 1 2 Một số khái niệm 1.2.1. u n lý X ất phát từ những góc độ nghiên cứ khác nha , rất nhiề học giả nước ngoài đã đưa ra giải thích không giống nha về ản lý Cho đến na , vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất về ản lý Đặc biệt là kể từ thế kỷ 21, các an niệm về ản lý lại càng phong phú Các trường phái ản lý học đã đưa ra những định nghĩa về ản lý như sa : - ailor: "Làm ản lý là bạn phải biết rõ: m ốn người khác làm việc gì và hã chú ý đến cách tốt nhất, kinh tế nhất mà họ làm " - Fa el: "Q ản lý là một hoạt động mà mọi tổ chức (gia đình, doanh nghiệp, chính phủ) đề có, nó gồm 5 ế tố tạo thành là: kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, điề chỉnh và kiểm soát Q ản lý chính là thực hiện kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, điề chỉnh và kiểm soát ấ ” - Hard Koont: "Q ản lý là xâ dựng và d trì một môi trường tốt giúp con người hoàn thành một cách hiệ ả mục tiê đã định" Ở Việt am tác giả rần Kiểm cho rằng: “Q ản lý là những hoạch định của chủ thể ản lý trong việc h động, kết hợp, sử dụng, điề chỉnh, điề phối 11
22. các ng ồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ ế là nội lực) một cách tối ư nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệ ả cao nhất” heo Vũ Dũng và g n hị Mai Lan cho rằng: “Q ản lý là sự tác động có định hướng, có mục đích, có kế hoạch và có hệ thống thông tin của chủ thể đến khách thể của nó” heo rần Q ốc hành: “Q ản lý là sự tác động có ý thức của chủ thể ản lý để chỉ h , điề khiển, hướng dẫn các á trình ản lý xã hội, hành vi và hành động của con người nhằm đạt tới mục đích, đúng với ý chí nhà ản lý, phù hợp với l ật khách an” heo g n hị Mỹ Lộc: “Q ản lý là sự tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể ản lý (người ản lý) đến khách thể ản lý (người bị ản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt mục đích của tổ chức” heo an niệm của tác giả Đặng Q ốc Bảo: “Q ản lý là một á trình tác động gâ ảnh hưởng của chủ thể ản lý đến khách thể ản lý nhằm đạt mục tiê ch ng” Và về phương diện ản lý thì: "Q ản lý là một á trình lập kế hoạch, tổ chức, hướng dẫn và kiểm tra những nỗ lực của các thành viên trong một tổ chức và sử dụng các ng ồn lực của tổ chức để đạt được những mục tiê cụ thể" Có thể khẳng định: "Q ản lý là sự tác động có định hướng, có mục đích, có kế hoạch của chủ thể ản lý đến khách thể ản lý một cách hợp l ật nhằm đạt được mục tiê đề ra trong điề kiện biến động của môi trường" 1.2.2 u n lý giáo dục Q ản lý giáo dục là sự tác động có ý thức, hợp l ật của cơ an ảnlý các cấp đối với các khâ của hệ thống giáo dục ốc dân nhằm đảm bảo chocác cơ sở giáo dục vận hành hiệ ả và đạt được mục tiê của giáo dục đề ra 1.2.3 Kỷ luật Đại ừ điển tiếng Việt, XB Văn hóa thông tin, năm 2012 của tác giả g n hư định nghĩa về kỷ l ật là: “Q tắc, phép tắc do tổ chức đề ra đòi hỏi thành viên của tổ chức phải thực hiện để tổ chức ổn định và phát triển”. 12