Luận văn Quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh

Nội dung text: Luận văn Quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh

1. V X V T Ọ V ỆN O Ọ ĐẶNG QU NG MẠN QUẢN LÝ N À NƢỚ ĐỐ VỚ OẠT Đ NG ÁM, Ữ BỆN TẠ Á Ơ SỞ Y TẾ TƢ N ÂN TỪ T Ự T ỄN TỈN BẮ NINH u n n n u t n p p v u t n c n s : 60 38 01 02 LUẬN VĂN T Ạ SĨ LUẬT Ọ NGƢỜ ƢỚNG DẪN O Ọ : PGS.TS. Nguyễn Thị Việt ƣơng N i, 2016
2. LỜ M ĐO N Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của bản thân tôi, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Thị Việt ƣơng – Viện hà nước và pháp luật. ác trích dẫn, số liệu trung thực, chính xác, từ các nguồn thông tin hợp pháp, đảm bảo tính khách quan, khoa học./. Tác giả luận văn Đặng Quang Mạnh
3. MỤ LỤ MỞ ĐẦU 1 Chương 1 N ỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ P ÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ N À NƢỚ ĐỐ VỚ OẠT Đ NG ÁM, Ữ BỆN TẠ Á Ơ SỞ Y TẾ TƢ NHÂN 8 1.1 hái niệm, đặc điểm, vai trò của quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân 8 1.2 ội dung quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân 16 1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân 22 Chương 2 T Ự TRẠNG QUẢN LÝ N À NƢỚ ĐỐ VỚ OẠT Đ NG ÁM, Ữ BỆN TẠ Á Ơ SỞ Y TẾ TƢ N ÂN Ở TỈN BẮ N N 31 2.1 Khái quát một số đặc điểm của tỉnh Bắc inh có ảnh hưởng đến quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân 31 2.2 Thực tiễn quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân ở tỉnh Bắc inh 40 2.3 Đánh giá chung về thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân ở tỉnh Bắc inh 59 Chương 3 QU N Đ ỂM VÀ G Ả P ÁP TĂNG ƢỜNG QUẢN LÝ N À NƢỚ ĐỐ VỚ OẠT Đ NG ÁM, Ữ BỆN TẠ Á Ơ SỞ Y TẾ TƢ N ÂN TỪ T Ự T ỄN TỈN BẮ N N 64
4. 3.1 Quan điểm tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân . 64 3.2 Giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân từ thực tiễn tỉnh Bắc inh 66 ẾT LUẬN . . 73 TÀ L ỆU T M ẢO . 75
5. D N MỤ Á Ữ V ẾT TẮT BHYT Bảo hiểm y tế CCHN hứng chỉ hành nghề CNXH hủ nghĩa xã hội CSBVSKND Chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân CSSK hăm sóc sức khoẻ CSSKND hăm sóc sức khỏe nhân dân CK Chuyên khoa Đ Đa khoa Đ D ội đồng nhân dân HNYTN ành nghề y tư nhân KB,CB hám bệnh, chữa bệnh NVYT hân viên y tế QLNN Quản lý nhà nước SL Số lượng TL Tỷ lệ UBND Ủy ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa XHH Xã hội hóa YTTN Y tế tư nhân YTN Y tư nhân
6. DANH MỤ Á BẢNG SỐ L ỆU 2.1 Phân bố địa bàn hoạt động của các cơ sở khám, chữa 34 bệnh y tế tư nhân (tính đến năm 2015) 2.2 Số lượng các loại hình hành nghề khám, chữa bệnh tư 35 nhân 2.3 Số lượng nhân viên làm việc ở các cơ sở khám, chữa 36 bệnh y tế tư nhân 2.4 Tình hình cơ sở hạ tầng, trang thiết bị tại các cơ sở khám, 38 chữa bệnh y tế tư nhân 2.5 ết quả khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân 39 giai đoạn 2013 - 2015 2.6 ác văn bản, quy định pháp luật liên quan đến YT 42 2.7 ết quả phổ biến, tuyên truyền kiến thức pháp luật hành 47 nghề khám, chữa bệnh y tế tư nhân 2.8 Số lượng cán bộ làm công tác Q về hành nghề YT 48 2.9 Trang thiết bị phục vụ công tác quản lý hành nghề YT 53 2.10 ết quả cấp, thu hồi chứng chỉ hành nghề, giấy phép hoạt 53 động trên địa bàn tỉnh Bắc inh giai đoạn 2013 – 2015 2.11 Tình hình thực hiện đăng ký hoạt động hành nghề khám, chữa bệnh của các cơ sở YTN tỉnh Bắc Ninh (tính đến 54 năm 2015) 2.12 Nhận xét của cơ sở HNTYN về thủ tục cấp chứng chỉ 55 hành nghề, chứng nhận đủ điều kiện hành nghề 2.13 hận xét của khách hàng về giá dịch vụ của cơ sở YT 56 so với giá trong cơ sở y tế nhà nước 2.14 Tình hình tổ chức đoàn thanh tra, kiểm tra các cơ sở YT 57 trên địa bàn tỉnh Bắc inh giai đoạn 2013 – 2015 2.15 Kết quả hoạt động thanh, kiểm tra các cơ sở YT trên địa 58 bàn tỉnh Bắc inh giai đoạn 2013 – 2015 2.16 Thực hiện các quy định về chứng nhận đủ điều kiện, biển 58 hiệu, công khai bảng giá tại các cơ sở HNYTN
7. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề t i Sức khoẻ là vốn quý nhất của con người, là một trong những điều cơ bản để con người sống hạnh phúc, là mục tiêu và là nhân tố quan trọng trong việc phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội và bảo vệ Tổ quốc [4]. Đảng và hà nước ta đã đặc biệt quan tâm, chỉ đạo phát triển sự nghiệp y tế và công tác chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân dân. Trong những năm qua, công tác bảo vệ và chăm sóc sức khoẻ nhân dân ở nước ta tiếp tục đạt được nhiều thành tựu quan trọng. ạng lưới y tế, đặc biệt là cơ sở y tế tư nhân ngày càng được phát triển và đóng vai trò ngày càng quan trọng trong hoạt động khám, chữa bệnh nói riêng và công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân nói chung. Việt Nam là một quốc gia nằm trong khu vực Đông am Á, nền kinh tế thời gian qua có nhiều đổi mới, Việt Nam chủ động mở cửa, hội nhập kinh tế khu vực và thế giới. Với quy mô dân số đạt 90,7 triệu người vào năm 2014, Việt am đứng vị trí thứ 3 trong khu vực Đông am Á và thứ 13 thế giới [38]. Chính vì vậy, xu hướng thị trường hóa dịch vụ khám, chữa bệnh đã tác động không nhỏ đến lĩnh vực y tế tư nhân ở Việt Nam. Nguyên nhân trực tiếp kéo hoạt động khám, chữa bệnh tư nhân tham gia vào lĩnh vực này là do dịch vụ y tế nhà nước quá tải, không đáp ứng được những nhu cầu đa dạng của người bệnh. Thực tế những năm qua, hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân ở Việt am đã có những đóng góp đáng kể vào việc cải thiện sức khỏe cho nhân dân, nâng cao chất lượng phục vụ, đáp ứng một phần nhu cầu khám, chữa bệnh của nhân dân và chia sẻ gánh nặng quá tải cho các cơ sở y tế nhà nước. Đồng thời các cơ sở khám, chữa bệnh y tế tư nhân chú trọng đến việc đầu tư cơ sở vật chất, các loại trang thiết bị y tế hiện đại, tiên tiến trên thế giới và áp dụng những thủ tục khám, chữa bệnh nhanh gọn, thái độ phục vụ tận tình, chu đáo đã giúp người bệnh tiết kiệm được thời gian, tạo tâm lý thoải 1
8. mái cho người bệnh đã trở thành đối trọng so với các cơ sở y tế nhà nước, buộc các cơ sở y tế nhà nước thay đổi cơ chế, thái độ phục vụ Bắc Ninh là một tỉnh nằm trong khu vực đồng bằng Bắc bộ, được tái lập sau khi tách ra từ tỉnh Hà Bắc theo Nghị quyết kỳ họp thứ 10 của Quốc hội khóa IX ngày 06 tháng 11 năm 1996 nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về việc chia và điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh. Trong những năm qua hoạt động khám, chữa bệnh y tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Bắc inh đã và đang phát triển nhanh chóng về số lượng, chất lượng, tạo thành mạng lưới y tế rộng khắp, phát huy hiệu quả trong việc cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, tạo điều kiện cho người dân được tiếp cận với các dịch vụ y tế, góp phần đáng kể đối với công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Từ khi Pháp lệnh hành nghề y, dược tư nhân số 07/2003/PL- UBTVQH11 được Uỷ ban thường vụ Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt am thông qua ngày 25 tháng 2 năm 2003 và đặc biệt Luật khám bệnh, chữa bệnh được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 23/11/2009 có hiệu lực ngày 01/01/2011 thì hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ cở y tế tư nhân ngày một phát triển và đạt được những mặt tích cực, tạo điều kiện cho người dân được tiếp cận với các dịch vụ y tế nhằm phát hiện sớm bệnh tật, người dân được chăm sóc và theo dõi sức khoẻ thường xuyên hơn. Qua đó, góp phần thực hiện công bằng xã hội trong chăm sóc sức khoẻ, chia sẻ gánh nặng và góp phần giảm quá tải trong các cơ sở y tế hà nước, giúp cho người dân có nhiều cơ hội lựa chọn dịch vụ y tế kỹ thuật cao trong chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm đạt được nêu trên, thì lỗ hổng trong công tác quản lý hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân đã vô tình tạo điều kiện cho những vi phạm trong lĩnh vực này trở nên phổ biến, như bất cập do việc quản lý còn lỏng lẻo và có nhiều kẽ hở; lực lượng thanh kiểm tra của ngành còn quá mỏng; các chế tài xử phạt thì chưa đủ mạnh, chưa đủ sức răn đe; công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật còn hạn chế dẫn đến: 2
9. - hiều cơ sở khám, chữa bệnh không có giấy phép hoạt động; oạt động quá phạm vi đăng ký hành nghề, đội ngũ nhân viên y tế hành nghề không có giấy phép hành nghề, hành nghề không đúng đăng ký đã được phê duyệt. - Tình trạng vi phạm quy chế chuyên môn, kỹ thuật y tế, hành nghề vượt quá khả năng chuyên môn, quá phạm vi cho phép vẫn còn xảy ra. - Việc đào tạo, nâng cao nghiệp vụ, cập nhật kiến thức y khoa và phổ biến pháp luật về hành nghề y tư nhân ( YT ) cho đội ngũ y tư nhân (YT ) chưa được quan tâm. Xuất phát từ những lý do trên, để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, phát huy những mặt tích cực, khắc phục những tồn tại trong hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Bắc inh, tôi chọn chủ đề: u n nh n đ v ho t đ n h m h a nh t tế t nh n t th t n t nh N nh làm đề tài luận văn tốt nghiệp cao học luật. 2. Tình hình nghiên cứu đề t i Vấn đề quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ cở y tế tư nhân đã được nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. iên quan đến vấn đề này đã có một số công trình: - Đề tài khoa học cấp bộ: ê Quang ường và cộng sự - Viện hiến lược và hính sách Y tế – Bộ Y tế (2007), Đ nh tình hình qu t ủa m t s nh v n t H N v TP. Hồ Chí M nh v đề xuất ph p h phụ , à ội. - Đề tài khoa học cấp bộ: Đàm Viết ương và cộng sự - Viện hiến lược và hính sách Y tế – Bộ Y tế (2006), N h ên ứu th tr n qu n tế tu ến s h n na m t s địa ph n , à ội. - Đề tài khoa học cấp bộ: Trần Thị ai anh và cộng sự - Viện hiến lược và hính sách Y tế – Bộ Y tế (2011), Đ nh th tr n v đề xuất ph p nhằm tăn ờn ph hợp ôn t tron ĩnh v tế, à ội. - Đề tài khoa học cấp bộ: Trần Thị ai anh và cộng sự - Viện hiến 3
10. lược và hính sách Y tế – Bộ Y tế (2011), N h ên ứu tế n o ôn ập, à ội. - Báo cáo nghiên cứu: T ếp ận ủa n ờ n hèo đến dị h vụ tế v o dụ tron nh xã h hóa ho t đ n tế v o dụ t V t Nam , Actionaid VietNam, 2010. - ê Thúy ường (2014), "Phát triển nhân lực y tế đáp ứng nhu cầu bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân trong tình hình mới", T p hí K nh tế v qu n lý, (12), tháng 11. - guyễn inh Phương (2012) Đẩ m nh xã h hóa G o dụ Y tế V t Nam , xb hính trị quốc gia. - Đặng ệ Xuân (2011), Xã h hóa tế V t Nam: L uận th t n v ph p uận án Tiến sĩ, Trường Đại học kinh tế quốc dân. - ồ Văn Vĩnh (chủ biên), guyễn Đình kháng, Võ Văn Đức (2003), Kinh tế t nh n v qu n nh n đ v nh tế t nh n n ta h n na Nxb hính trị Quốc gia. - guyễn Thị ồng inh (2011) Ph t tr ển dị h vụ tế t nh n V t Nam, uận văn thạc sỹ, Trường Đại học kinh tế Đà ẵng. - Trần Quang Trung (2006), Th tr n ho t đ n ủa s h nh n hề t nh n t quận ủa th nh ph H N v x d n mô hình qu n lý, uận văn Thạc sỹ, ọc viện quân y, à ội. - ê Thị Thủy (1999), Đ nh ho t đ n tế t nh n t quận N ô u ền th nh ph H Phòn , uận văn huyên khoa , Đại học Y tế công cộng. - Trịnh Thị oan (2009), Va trò tế t nh n qua n h ên ứu tr ờn hợp t th nh ph Đ Nẵn , uận án Tiến sĩ, Đại học Y khoa uế. - Lê Huy (2001), Kh o s t tình hình qu n h nh n hề d ợ t nh n t nh u n N ã , uận văn huyên khoa , chuyên ngành y tế công cộng, Đại học Y khoa uế. hìn chung các đề tài nghiên cứu trên đều nghiên cứu về hoạt động và vai trò hoạt động của các cơ sở y tế tư nhân. hưa có nhiều các công trình nghiên cứu về quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh y tế tư nhân. 4
11. ặc d vậy, các công trình khoa học trên là tài liệu tham khảo có giá trị cho việc nghiên cứu và hoàn thiện bản luận văn này, do vậy việc nghiên cứu đề tài này là rất cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn đang đặt ra. 3. Mục đích v nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. ục đ c n n cứu uận văn có mục đích tổng quát là xây dựng luận cứ khoa học cho các giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ cở y tế tư nhân tại tỉnh Bắc inh nói riêng, trên địa bàn cả nước nói chung. 3.2. N ệm vụ n n cứu Để thực hiện mục đích trên, luận văn có những nhiệm vụ sau: - ghiên cứu, làm rõ những vấn đề lý luận và pháp luật về quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân. - Phân tích, đánh giá kết quả đạt được và chỉ ra những mặt hạn chế, vướng mắc trong quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân ở tỉnh Bắc inh. - Đề xuất các quan điểm và giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân tại tỉnh Bắc inh nói riêng, trên địa bàn cả nước nói chung. 4. Đối tƣợng v phạm vi nghiên cứu 4.1. Đ tượn n n cứu - hận thức lý luận về quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân. - ệ thống quy định pháp luật đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân ở Việt am. - Thực tiễn quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân ở tỉnh Bắc inh. 4.2. P ạm v n n cứu - Về nội dung: đề tài tập trung nghiên cứu một số nội dung trọng tâm của quản lý nhà nước, gồm: Xây dựng và ban hành pháp luật, tổ chức thực 5
12. hiện, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân. - Về thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân trong 3 năm gần đây (2013 – 2015). - Về không gian: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân ở tỉnh Bắc inh. 5. Phƣơng pháp luận v phƣơng pháp nghiên cứu 5.1 Phươn p p lu n n n cứu - uận văn được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa ác - ênin, tư tưởng ồ hí inh, đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của hà nước về quản lý khám, chữa bệnh nói chung và khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân nói riêng. - uận văn dựa trên lý thuyết về quyền cơ bản của con người, trọng tâm là quyền tự do kinh doanh và quyền được chăm sóc, bảo vệ sức khỏe của con người. 5.2 Phươn p p n n cứu cụ t ể - uận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu, cụ thể như: ịch sử – cụ thể, phân tích - tổng hợp; thống kê - so sánh, tổng kết thực tiễn. - uận văn có sự kế thừa và sử dụng kết quả nghiên cứu của các công trình nghiên cứu có liên quan đến chủ đề luận văn. 6. Ý nghĩa lý luận v thực tiễn của luận văn - Về lý luận, đề tài hệ thống hoá cơ sở lý luận, góp phần làm phong phú thêm lý luận quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân. - Về thực tiễn, luận văn là tài liệu tham khảo có giá trị cho việc hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân nói chung và công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân ở tỉnh Bắc inh nói riêng. 6
13. 7. ơ cấu của luận văn goài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và mục lục, luận văn gồm 3 chương: ươn 1 hững vấn đề lý luận và pháp luật về quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân. C ươn 2 Thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân ở tỉnh Bắc inh. ươn 3 Quan điểm và giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân từ thực tiễn tỉnh Bắc inh. 7
14. hƣơng 1 N ỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ P ÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ N À NƢỚ ĐỐ VỚ OẠT Đ NG ÁM, Ữ BỆN TẠ Á Ơ SỞ Y TẾ TƢ N ÂN 1.1 hái niệm, đặc điểm, vai trò của quản lý nh nƣớc đối với hoạt đ ng khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tƣ nhân 1.1.1 K n ệm quản lý n nước đ vớ oạt độn k m, c ữa bện tạ c c cơ sở t tư n ân Quản lý là hoạt động mang tính đặc th của con người, là sự tác động có mục đích của các chủ thể quản lý đối với các đối tượng quản lý. Quản lý xuất hiện ở bất kỳ nơi nào, lúc nào nếu ở nơi đó có hoạt động chung của con người. ục đích và nhiệm vụ của quản lý là điều khiển, chỉ đạo hoạt động chung của con người, phối hợp hoạt động riêng lẻ của từng cá nhân thành một hoạt động chung thống nhất của cả tập thể và hướng hoạt động chung đó theo những phương hướng thống nhất, nhằm đạt được mục tiêu đã định trước. Quản lý nhà nước có ngay sau khi xuất hiện hà nước. ội hàm của quản lý nhà nước thay đổi phụ thuộc vào chế độ chính trị, trình độ phát triển kinh tế - xã hội của mỗi một quốc gia qua các giai đoạn lịch sử. Theo ọc viện ành chính quốc gia (2011), quản lý nhà nước được định nghĩa như sau: u n nh n s t đ n ó t hứ v đ ều h nh ằn qu ền nh n đ v qu trình xã h v h nh v ho t đ n ủa on n ờ để du trì v ph t tr ển m quan h xã h v trật t ph p uật nhằm th h n nh n hứ năn v nh m vụ ủa nh n tron ôn u x d n hủ n hĩa xã h v o v t qu xã h hủ n hĩa . [30, tr.407] hư vậy, quản lý nhà nước là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước, được sử dụng quyền lực nhà nước để điều chỉnh các quan hệ xã hội. Quản lý nhà nước được xem là một hoạt động chức năng của nhà nước trong quản lý xã hội và có thể xem là hoạt động chức năng đặc biệt. 8
15. Theo n hĩa r ng, quản lý nhà nước bao gồm hoạt động lập pháp của cơ quan lập pháp (Quốc hội), hoạt động hành chính (chấp hành và điều hành) của hệ thống hành chính nhà nước ( hính phủ) và hoạt động tư pháp của hệ thống tư pháp và có một số đặc điểm: Thứ nhất, chủ thể quản lý nhà nước là các cơ quan trong bộ máy nhà nước, gồm: lập pháp, hành pháp, tư pháp; Thứ ha , đối tượng quản lý của hà nước là tất cả các cá nhân, tổ chức sinh sống và hoạt động trong phạm vi lãnh thổ quốc gia; Thứ a, vì tính đa dạng về lợi ích, hoạt động của các nhóm người trong xã hội, quản lý nhà nước diễn ra trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội: chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng, ngoại giao; Thứ t quản lý nhà nước mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng công cụ pháp luật nhà nước để quản lý xã hội; Thứ năm, mục tiêu của quản lý nhà nước là phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội; Từ những đặc điểm trên, có thể hiểu quản lý nhà nước là một dạng quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực nhà nước và sử dụng pháp luật nhà nước để điều chỉnh hành vi hoạt động của cá nhân, tổ chức trên tất cả các mặt của đời sống xã hội, do các cơ quan trong bộ máy nhà nước thực hiện, nhằm phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội. hư vậy Q là thuật ngữ chỉ hoạt động thực hiện quyền lực nhà nước của các cơ quan trong bộ máy nhà nước nhằm thực hiện các chức năng đối nội, đối ngoại của nhà nước trên cơ sở các quy luật phát triển xã hội nhằm mục đích ổn định và phát triển đất nước. Theo n hĩa hẹp, quản lý nhà nước là hoạt động quản lý hành chính nhà nước, chỉ do hệ thống cơ quan hành chính nhà nước thực hiện và có các đặc điểm sau: Thứ nhất, hoạt động quản lý hành chính nhà nước có tính chấp hành và điều hành 9
16. Thứ hai, quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước Thứ ba, quản lý hành chính nhà nước là hoạt động tiến hành bởi những chủ thể có quyền năng hành pháp Thứ t , quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang tính thống nhất, được tổ chức chặt chẽ Thứ năm, quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang tính liên tục là để đáp ứng sự vận động không ngừng của đời sống xã hội, đây là một trong những cơ sở quan trọng trong việc xác lập quy định về tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước Quản lý nhà nước về y tế là dạng quản lý mà trong đó, chủ thể quản lý chính là cơ quan hành chính nhà nước. Đó là dạng quản lý xã hội mang tính quyền lực nhà nước, được sử dụng quyền lực nhà nước, bộ máy hành chính nhà nước để điều chỉnh các hành vi hoạt động của con người trong lĩnh vực hoạt động khám, chữa bệnh. Từ những phân tích trên cho thấy, để thống nhất thực hiện Q về lĩnh vực khám, chữa bệnh. Bộ Y tế là cơ quan thuộc hính phủ thực hiện chức năng Q đối với ngành y tế bằng pháp luật. Riêng lĩnh vực hoạt động khám, chữa bệnh, Bộ Y tế giao cho ục quản lý khám chữa bệnh thực hiện chức năng Q đối với lĩnh vực này này. ệ thống y tế gồm: y tế nhà nước và y tế tư nhân. Trong đó y tế tư nhân có nhiều loại hình khác nhau và khám, chữa bệnh y tế tư nhân là một loại hình. oạt động Khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân là việc các chủ thể cung cấp các dịch vụ về sức khỏe ngoài quyền sở hữu của nhà nước. ọ có thể hoạt động vì mục đích lợi nhuận hoặc phi lợi nhuận, cung cấp các loại dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh. oạt động này là loại hình khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân do tư nhân thực hiện trên cơ sở có sự quản lý, kiểm tra của hà nước góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân và đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe và thẩm mỹ của nhân dân. Do vậy hoạt động này phải đặt dưới sự quản lý của hà nước nhằm đảm bảo cho 10
17. việc khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân được diễn ra theo đúng quy định của pháp luật và định hướng của nhà nước. Kh m nh là việc hỏi bệnh, khai thác tiền sử bệnh, thăm khám thực thể, khi cần thiết thì chỉ định làm xét nghiệm cận lâm sàng, thăm dò chức năng để chẩn đoán và chỉ định phương pháp điều trị ph hợp đã được công nhận [36, tr.6]. Ch a nh là việc sử dụng phương pháp chuyên môn kỹ thuật đã được công nhận và thuốc đã được phép lưu hành để cấp cứu, điều trị, chăm sóc, phục hồi chức năng cho người bệnh [36, tr.6]. C s h m nh h a nh là cơ sở cố định hoặc lưu động đã được cấp giấy phép hoạt động và cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh [36, tr.6]. oạt động Q đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân là việc cơ quan hành chính nhà nước thực hiện thẩm quyền theo quy định của pháp luật đối với các cơ sở khám, chữa bệnh tư nhân. ệ thống cơ quan này được thành lập từ Trung ương đến địa phương có chức năng Q về y tế nói chung và hoạt động khám, chữa bệnh y tế tư nhân nói riêng trên cơ sở kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật về hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân và các loại hình dịch vụ y tế khác. Nh vậ ó thể h ểu qu n nh n đ v ho t đ n h m h a nh t s tế t nh n ho t đ n ủa quan h nh hính nh n ó thẩm qu ền tron v an h nh văn n qu ph m ph p uật, ho phép th nh ập v ểm tra m s t xử nh n h nh v v ph m ph p uật ủa s h m h a nh tế t nh n nhằm m ho ho t đ n khám, h a nh t s tế t nh n d n ra theo đún qu định ủa ph p uật o đ m v hăm só h m, h a nh ho nh n d n man ết qu v h u qu theo định h n ủa nh n . 11
18. 1.1.2 Đặc đ ểm của quản lý n nước đ vớ oạt độn k m, c ữa bện tạ c c cơ sở t tư n ân Bên cạnh những đặc điểm chung của quản lý nhà nước, quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân có những đặc điểm riêng sau: Quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân mang tính quyền lực, tính tổ chức cao và tính mệnh lệnh đơn phương của nhà nước thực hiện đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân. Quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân mang tính tổ chức và điều chỉnh. Tổ chức ở đây được hiểu như một việc thiết lập những mối quan hệ của nhà nước nhằm thực hiện quá trình quản lý hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân. Tính điều chỉnh được hiểu là nhà nước dựa vào các công cụ pháp luật để buộc các cơ sở khám, chữa bệnh y tế tư nhân phải thực hiện theo quy luật xã hội khách quan nhằm đạt được sự cân bằng trong xã hội. Quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân mang tính khoa học, tính kế hoạch. Đặc trưng này đỏi hỏi nhà nước phải tổ chức các hoạt động quản lý của mình đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân phải có một chương trình nhất quán, cụ thể và theo những kế hoạch được vạch ra từ trước trên cơ sở nghiên cứu một cách khoa học. Quản lý nhà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân là những tác động mang tính liên tục, và ổn định lên các quá trình xã hội và hệ thống các hành vi xã hội. ng với sự vận động biến đổi của hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân, hoạt động quản lý nhà nước phải diễn ra thường xuyên, liên tục, không bị gián đoạn. ác quyết định của nhà nước phải có tính ổn định, không được thay đổi quá nhanh. Việc ổn định của các quyết định của nhà nước giúp cho các chủ thể quản lý có điều kiện kiện toàn hoạt động của mình và hệ thống hành vi xã hội được ổn định. 12
19. 1.1.3 Va trò của quản lý n nước đ vớ oạt độn k m, c ữa bện tạ c c cơ sở y t tư n ân 1.1.3.1. LNN đ v ho t đ n h m h a nh t s y tế t nhân óp phần x d n h ến ợ qu ho h ế ho h về ph t tr ển ho t đ n h m h a nh s y tế t nh n. Sự phát triển của hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở YTT là cả một quá trình, ngoài những nội dung cơ bản mang tính chuyên ngành về SBVS D, không thể thiếu được nội dung mang tính xã hội và tính chính trị. Do vậy, hệ thống tư tưởng của Đảng, quan điểm và mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của đất nước ảnh hưởng rất lớn đến mục tiêu, chương trình và nội dung của công tác chăm sóc sức khỏe. Xuất phát từ vai trò chủ đạo của QLNN trong sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tất cả các hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân dưới bất kỳ hình thức nào đều phải chịu sự giám sát và quản lý vĩ mô của hà nước. Đây là hoạt động thường xuyên, liên tục, là cả một quá trình nối tiếp nhau, kế thừa thành tựu của những thế hệ trước. hính vì vậy, vai trò Q đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân đòi hỏi sự nhất quán và lược ph hợp của hà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân. Để công tác Q đối với khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân có hiệu quả thì vai trò QLN đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân quyết định những phương hướng lâu dài cho nhiều năm. ội dung cơ bản của chiến lược phát triển này bao gồm một hệ thống các quan điểm, mục tiêu phát triển và thứ tự ưu tiên của chúng trong thời kỳ, cuối c ng là các nhiệm vụ và chính sách lớn cần thực hiện. 1.1.3.2. LNN đ v ho t đ n h m h a nh t s y tế t nhân óp phần đ m o qu ền on n ờ qu ền v ợ í h hợp ph p ủa ôn d n tron h m h a nh. 13
20. Vì lợi ích bảo vệ sức khỏe, bảo vệ tính mạng của con người, quyền con người. hà nước cần phải thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ sở khám, chữa bệnh y tế tư nhân. Vai trò thanh tra, kiểm tra, giám sát của hà nước đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân là đặc biệt quan trọng bởi vì việc khám, chữa bệnh liên quan trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của người dân và sự phát triển của giống nòi. Do vậy cần phải tiến hành thường xuyên và kết hợp linh hoạt nhiều hình thức kiểm tra: định kỳ, đột xuất, kiểm tra từ trên xuống, việc tuân thủ pháp luật nhằm đưa hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân vào trật tự, kỷ cương, góp phần quan trọng trong việc tăng cường sự lãnh đạo của đảng và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý của hà nước. Tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với các hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân để YTT thực sự phát huy hiệu quả của mình và đi đúng hướng, không bị chi phối của cơ chế thị trường, hạn chế tiêu cực, tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động cung cấp các dịch vụ khám, chữa bệnh. 1.1.3.3. LNN đ v ho t đ n h m h a nh t s y tế t nhân óp phần n n ao tính xã h hóa tron h m h a nh Trong nền kinh tế nhiều thành phần, phát triển theo cơ chế thị trường, nếu không có sự tham gia Q thì các thành phần trong lĩnh vực y tư nhân sẽ phát triển một cách bừa bãi, tự phát, thiếu tổ chức đồng bộ, hằn sâu thêm những khuyết tật của cơ chế thị trường và với mục tiêu lợi nhuận sẽ không thể có công bằng trong chăm sóc sức khỏe, sẽ đi chệch hoặc đi ngược lại với quan điểm của Đảng, trái với bản chất của hà nước ta là hà nước của dân, do dân và vì dân, vì mục tiêu xã hội công bằng văn minh. Vì vậy, tăng cường vai trò QLNN đối với hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân sẽ góp phần vào việc thực hiện công bằng xã hội trong chăm sóc sức khoẻ nhân dân. Sở dĩ như vậy là vì hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân là hoạt động rộng khắp từ thành thị đến nông thôn, từ v ng sâu đến v ng 14
21. xa, v ng hẻo lánh, ở đâu có con người tồn tại thì ở đó cần có y tế để chăm sóc sức khỏe cho họ. Việc chăm sóc sức khỏe cho một đối tượng lớn, phạm vi rộng, nhu cầu ngày càng cao như vậy không chỉ là trách nhiệm của ngành y tế mà còn là trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể, tức là xã hội hóa công tác y tế trong đó khuyến khích YTT phát triển, y tế nhà nước giữ vai trò nòng cốt. Do vậy, muốn làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, nhà nước không thể không can thiệp vào hoạt động này. Bởi vì, hoạt động này cần có sự đầu tư rất lớn trong khi đó gân sách nhà nước lại có hạn. Vì vậy, cần có sự tham gia của các lực lượng xã hội. Vấn đề này một ngành, một cá nhân không thể làm được mà cần phải có cơ chế, chính sách ph hợp tức là cần sự can thiệp của nhà nước để thực hiện vai trò tập trung, tập hợp sức mạnh của cộng đồng. Đối với phát triển kinh tế - xã hội: hành nghề khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân có vai trò quan trọng đối với sự nghiệp chăm sóc sức khỏe của nhân dân nói riêng và góp phần không thể thiếu trong sự phát triển kinh tế- xã hội nói chung. Việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe giữ một vị trí quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội. Trách nhiệm này thuộc về toàn xã hội trong đó ngành y tế đóng vai trò chủ đạo. Từ nhận thức đầu tư cho y tế chính là đầu tư cho sự phát triển nguồn lực con người. Vì vậy, ở nước ta vấn đề này được thể hiện rất rõ trong quan điểm đường lối phát triển kinh tế xã hội của đất nước đã được thông qua tại ghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V , V , V , X, X và các ội nghị của Ban chấp hành Trung ương Đảng. Để phát triển kinh tế xã hội của đất nước, quan điểm của Đảng và hà nước ta chỉ rõ: đầu tư cho sức khỏe để mọi người đều được chăm sóc sức khỏe chính là đầu tư cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Đầu tư cho y tế là tạo tiền đề về cơ sở vật chất và trang thiết bị hiện đại nhằm đáp ứng nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh của nhân dân. hỉ có hà nước với vai trò quản lý của mình mới điều hành các hoạt động khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân đáp ứng được yêu cầu phục vụ công nghiệp hóa hiện đại hóa hiện nay. 15