Luận văn Phân tích cơ cấu danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế Nghĩa Đàn năm 2015

Nội dung text: Luận văn Phân tích cơ cấu danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế Nghĩa Đàn năm 2015

1. BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI CAO THỊ THÚY PHÂN TÍCH CƠ CẤU DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG TẠI TRUNG TÂM Y TẾ NGHĨA ĐÀN TỈNH NGHỆ AN NĂM 2015 LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I HÀ NỘI 2016
2. BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI CAO THỊ THÚY PHÂN TÍCH CƠ CẤU DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG TẠI TRUNG TÂM Y TẾ NGHĨA ĐÀN TỈNH NGHỆ AN NĂM 2015 LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I CHUYÊN NGÀNH: TỔ CHỨC QUẢN LÝ DƯỢC Mã số: CK60720412 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS nguyễn Thị Song Hà Thời gian thực hiện đề tài: Tháng 7/2016 – 11/2016 HÀ NỘI 2016
3. LỜI CẢM ƠN Trong quá trình nghiên cứu, tôi đã nhận được sự dạy dỗ, hướng dẫn cũng như sự giúp đỡ, động viên của các thầy cô giáo, gia đình, đồng nghiệp, bạn bè. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Thị Song Hà đã trực tiếp tận tình chỉ bảo, hướng dẫn trong suốt thời gian thực hiện và hoàn thành đề tài. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Quý thầy cô Bộ môn Quản lý và Kinh tế Dược, Ban giám hiệu nhà trường, quý thầy cô Phòng Sau đại học trường Đại học Dược Hà Nội đã truyền đạt những kiến thức quý báu và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành tốt luận văn. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới Ban Giám đốc và khoa dược Trung tâm Y tế Nghĩa Đàn đã giúp tôi thu thập số liệu để hoàn thành luận văn. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới bố mẹ, gia đình, người thân và bạn bè, những người luôn động viện và khích lệ tinh thần giúp tôi vượt qua mọi khó khăn trong học tập và quá trình làm luận văn. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Cao Thị Thúy
4. MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................... DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾTTẮT .................................................................. DANH MỤC BẢNG ........................................................................................... DANH MỤC HÌNH VẼ ...................................................................................... ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1 Chương 1. TỔNG QUAN ................................................................................. 3 1.1. Danh mục thuốc sử dụng trong bệnh viện ................................................. 3 1.2. Các phương pháp phân tích việc sử dụng thuốc trong bệnh viện .............. 4 1.2.1. Phương pháp phân tích ABC .................................................................. 4 1.2.2. Phân tích VEN (Phân tích sống còn, thiết yếu và không thiết yếu) ........ 5 1.2.3. Phương pháp phân tích theo nhóm điều trị ............................................. 6 1.3. Thực trạng tiêu thụ thuốc và giám sát danh mục thuốc tại các bệnh viện ở Việt Nam trong những năm gần đây ................................................................. 7 1.3.1. Thực trạng về tiêu thụ thuốc ................................................................... 7 1.3.2. Thực trạng về giám sát sử dụng thuốc .................................................. 10 1.4. Vài nét về Trung tâm Y tế Nghĩa Đàn ..................................................... 11 1.4.1. Lịch sử hình thành ................................................................................. 11 1.4.2. Chức năng, nhiệm vụ và tổ chức của khoa Dược - Trung tâm Y tế Nghĩa Đàn. ...................................................................................................... 13 1.4.3. Một vài nét về sử dụng thuốc tại Trung tâm Y tế huyện nghĩa Đàn tỉnh Nghệ An .......................................................................................................... 15 Chương II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................. 17 2.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 17 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ............................................................ 17 2.3. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 17 2.3.1. Loại hình nghiên cứu ............................................................................ 17 2.3.2. Các biến số nghiên cứu ......................................................................... 19
5. 2.3.3. Phương pháp thu thập số liệu ................................................................ 21 2.3.4. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu ................................................ 22 2.4. Trình bày số liệu ....................................................................................... 26 Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................... 27 3.1. Phân tích cơ cấu về số lượng và giá trị của danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế Nghĩa Đàn .............................................................................. 27 3.1.1. Cơ cấu Danh mục thuốc theo nhóm tác dụng dược lý .......................... 27 3.1.2. Cơ cấu 5 nhóm thuốc có giá trị sử dụng nhiều nhất ............................. 29 3.1.3. Cơ cấu danh mục thuốc theo nguồn gốc xuất xứ .................................. 30 3.1.4. Cơ cấu danh mục thuốc theo đơn và đa thành phần ............................. 31 3.1.5. Cơ cấu danh mục thuốc theo tên biệt dược và tên INN ........................ 32 3.1.6. Cơ cấu danh mục thuốc theo đường dùng............................................. 33 3.1.7. Cơ cấu danh mục thuốc theo danh mục các thuốc cần quản lý đặc biệt ......................................................................................................................... 34 3.2. Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại trung tâm Y tế Nghĩa Đàn năm 2015 theo phương pháp phân tích ABC/VEN ................................................ 34 3.2.1. Phân tích ABC ....................................................................................... 34 3.2.2. Phân tích VEN ....................................................................................... 37 3.2.3. Phân tích ma trận ABC/VEN ................................................................ 38 Chương 4. BÀN LUẬN .................................................................................. 40 4.1. Về cơ cấu số lượng và giá trị của danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế Nghĩa Đàn năm 2015 ............................................................................... 40 4.2. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế Nghĩa Đàn năm 2015 theo phương pháp ABC và VEN ........................................................... 46 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT ............................................................................ 48 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 48 Ý KIẾN ĐỀ XUẤT ......................................................................................... 50 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................
6. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾTTẮT Từ viết tắt TiếngAnh Tiếng Việt BHYT Bảo hiểm y tế BV Bệnh viện DMT Danh mục thuốc DMTCY Danh mục thuốc chủ yếu GTSD Giá trị sử dụng GN Gây nghiện HĐT&ĐT Hội đồng thuốc và điều trị HTT Hướng tâm thần INN International Tên quốc tế không được đăng ký Nonproprietary bản quyền KCB Khám chữa bệnh MHBT Mô hình bệnh tật TGN Thuốc gây nghiện TTYT Trung tâm Y tế VNĐ Việt Nam đồng VEN V: Vitaldrugs V: Thuốc tối cần E: Essentialdrugs E: Thuốc thiết yếu N: Non-Essentialdrugs N: Thuốc không thiết yếu
7. DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 1.1. Giá trị tiêu thụ thuốc qua các năm 8 Bảng 2.2. Các biến số nghiên cứu 19 Bảng 2.3. Biểu mẫu thu thập số liệu 21 Bảng 3. 4. Cơ cấu các thuốc trong DMT SD theo tác dụng dược lý 27 Bảng 3.5. Cơ cấu 5 nhóm thuốc có giá trị sử dụng nhiều nhất 29 Bản 3.6. Cơ cấu các nhóm thuốc điều trị KST, chống nhiễm khuẩn 30 Bảng 3.7. Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ 30 Bảng 3.8. Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần 31 Bảng 3.9. Cơ cấu thuốc theo tên biệt dược và tên INN 32 Bảng 3.10. Cơ cấu thuốc theo đường dùng 33 Bảng 3.11. Cơ cấu thuốc cần quản lý đặc biệt 34 Bảng 3.12. Kết quả phân tích ABC 35 Bảng 3.13. Cơ cấu thuốc theo tác dụng điều trị trong nhóm A 36 Bảng 3.14. Cơ cấu thuốc nhóm A theo thuốc nội và thuốc ngoại 37 Bảng 3.15. Kết quả phân tích VEN 37 Bảng 3.16. Kết quả phân tích ma trận ABC/VEN 38 Bảng 3.17. Các thuốc trong nhóm AN 39
8. DANH MỤC HÌNH VẼ Trang Hình 1.1. Quy trình xây dựng DMT sử dụng trong bệnh viện 3 Hình 1.2. Sơ đồ tổ chức TTYT Nghĩa Đàn 12 Hình 1.3. Sơ đồ tổ chức khoa Dược 15 Hình 2.4. Tóm tắt nội dung NC 18
9. ĐẶT VẤN ĐỀ Thuốc là một hàng hóa đặc biệt nhằm phòng bệnh, chữa bệnh, chẩn đoán bệnh hay điều chỉnh chức năng sinh lý của cơ thể với mục đích nâng cao sức khỏe cho con người. Do nhu cầu về thuốc ngày càng cao, cùng với đó là chính sách mở cửa của cơ chế thị trường và đa dạng hóa các loại hình cung ứng thuốc nên thị trường thuốc ngày càng đa dạng về mặt số lượng và chủng loại. Điều này giúp việc lựa chọn và cung ứng thuốc trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn. Tuy nhiên, nó cũng gây khó khăn trong việc lựa chọn, sử dụng thuốc chữa bệnh. Sử dụng thuốc thiếu hiệu quả và bất hợp lý nói chung và trong bệnh viện nói riêng đã và đang là vấn đề bất cập của nhiều quốc gia. Đây cũng là một trong các nguyên nhân chính làm gia tăng chi phí cho người bệnh, giảm chất lượng chăm sóc sức khỏe và uy tín của các cơ sở khám chữa bệnh. Thực trạng sử dụng thuốc như: tỷ lệ kê đơn các loại vitamin cao, việc lạm dụng kháng sinh, kê quá nhiều thuốc không cần thiết trong cùng một đơn còn đang khá phổ biến. Để hạn chế tình trạng trên, Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo các quốc gia thành lập Hội đồng thuốc và điều trị tại các bệnh viện. Thông tư 21 của Bộ Y tế Quy định về tổ chức và hoạt động của Hội đồng thuốc và điều trị trong bệnh viện đã chỉ ra rằng các bệnh viện cần áp dụng các phương pháp phân tích để phát hiện các vấn đề về sử dụng thuốc[5] . Từ đó, chỉ ra những yếu tố hợp lý, bất hợp lý trong quá trình sử dụng để làm cơ sở đảm bảo tính chủ động trong cung ứng cũng như đảm bảo tính hiệu quả, an toàn, tiết kiệm và hợp lý trong quá trình điều trị. Trung tâm Y tế Nghĩa Đàn được thành lập từ năm 2008 với chức năng phòng bệnh, đến năm 2012 bắt đầu thực hiện khám và điều trị cho nhân dân trên toàn huyện. Là một đơn vị mới, kinh nghiệm điều trị còn nhiều hạn chế, vấn đề lựa chọn và sử dụng thuốc cần được quan tâm và giám sát chặt chẽ. Tuy nhiên, hiện nay tại trung tâm vẫn chưa có đề tài nào về thực trạng sử 1
10. dụng thuốc. Xuất phát từ thực tế trên, với mong muốn nâng cao chất lượng hoạt động cung ứng thuốc, tôi thực hiện đề tài “Phân tích cơ cấu danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế Nghĩa Đàn năm 2015” với hai mục tiêu: 1. Mô tả cơ cấu danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm y tế nghĩa Đàn năm 2015 theo một số chỉ tiêu. 2. Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Nghĩa Đàn năm 2015 theo phương pháp phân tích ABC/VEN. Từ đó đề xuất một số kiến nghị và ý kiến đề xuất nhằm góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng sử dụng thuốc tại Trung tâm. 2