Luận văn Một số biện pháp mở rộng đối tượng và nâng cao hiệu quả hoạt động BHYT trên địa bàn Thành phố Hải Phòng

Nội dung text: Luận văn Một số biện pháp mở rộng đối tượng và nâng cao hiệu quả hoạt động BHYT trên địa bàn Thành phố Hải Phòng

1. i LỜI CAM ĐOAN Tên tôi là: Lê Công Doanh – tác giả của đề tài “Một số biện pháp mở rộng đối tượng và nâng cao hiệu quả hoạt động BHYT trên địa bàn thành phố Hải Phòng”, tôi xin cam đoan: - Luận văn này là công trình nghiên cứu của bản thân tác giả. - Các thông tin trong luận văn là chính xác và trung thực, xuất phát từ quá trình nghiên cứu của bản thân tác giả. - Người viết xin chịu trách nhiệm về những thông tin trong luận văn. Hải Phòng, ngày 25 tháng 02 năm 2015 Học viên Lê Công Doanh
2. ii LỜI CẢM ƠN Đề tài “Một số biện pháp mở rộng đối tượng và nâng cao hiệu quả hoạt động BHYT trên địa bàn thành phố Hải Phòng” là đề tài mà tác giả rất tâm huyết. Để hoàn thành được đề tài này, bên cạnh sự nỗ lực, cố gắng của bản thân tác giả còn nhận được sự hướng dẫn tận tình, khoa học của PGS. TS. Đan Đức Hiệp. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy. Bên cạnh đó, tác giả cũng xin cám ơn ban lãnh đạo Phòng Thu, Phòng Cấp sổ, thẻ và Phòng Gíam định Bảo hiểm xã hội Thành phố đã tạo điều kiện, cung cấp số liệu để tác giả có thể hoàn thành luận văn. Do thời gian và khả năng nghiên cứu có hạn nên không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy, cô để đề tài được hoàn thiện hơn. Hải Phòng, ngày 25 tháng 02 năm 2015 Học viên Lê Công Doanh
3. iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i LỜI CẢM ƠN...................................................................................................ii MỤC LỤC .......................................................................................................iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU......................................v DANH MỤC CÁC BẢNG ..............................................................................vi DANH MỤC CÁC HÌNH..............................................................................vii MỞ ĐẦU ...........................................................................................................1 CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ LĨNH VỰC HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM VÀ BHYT.......................................................................4 1.1.Cơ sở lý luận về BHYT................................................................................4 1.1.1.Khái niệm và vai trò của Bảo hiểm...........................................................4 1.1.2. Khái niệm và những nội dung cơ bản về BHYT......................................5 1.1.2. Bản chất của BHYT ...............................................................................10 1.1.3. Đối tượng của BHYT, đối tượng tham gia BHYT.................................10 1.2. Vai trò của BHYT .....................................................................................12 1.3. Cơ sở pháp lý về BHYT ở Việt Nam hiện nay ........................................13 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc mở rộng đối tượng tham gia BHYT .....14 1.5. Kinh nghiệm hoạt động BHYT tại một số quốc gia..................................16 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG BHYT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG .........................................................................18 2.1. Tổng quan về cơ quan BHXH Thành phố Hải Phòng ..................................18 2.1.1. Khái quát về BHXH Thành phố Hải Phòng.............................................18 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của BHXH thành phố Hải Phòng .............18 2.1.3. Chức năng, nhiệm vụ của BHXH thành phố Hải Phòng .........................21 2.1.4. Cơ cấu tổ chức của BHXH Thành phố Hải Phòng..................................22 2.2. Đánh giá thực trạng hoạt động BHYT trên địa bàn thành phố Hải Phòng từ năm 2010-2014. ..........................................................................................27 2.2.1 Tình hình tham gia BHYT từ năm 2010 đến năm 2014..........................27
4. iv 2.2.2 Thực trạng chi BHYT tại BHXH Hải Phòng ..........................................39 2.3. Đánh giá chung về công tác mở rộng đối tượng và chất lượng hoạt động BHYT trên địa bàn thành phố Hải Phòng từ năm 2010-2014.........................44 2.3.1. Những mặt mạnh cần phát huy và nguyên nhân ....................................44 2.3.2. Những mặt hạn chế cần khắc phục và nguyên nhân ..............................46 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP MỞ RỘNG ĐỐI TƯỢNG VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG BHYT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG GIAI ĐOẠN 2016-2020 ...............................50 3.1. Định hướng phát triển Hải Phòng và hoạt động BHYT trên địa bàn giai đoạn 2016 – 2020. ...........................................................................................50 3.2. Mục tiêu và kế hoạch của BHXH Thành phố Hải Phòng theo chỉ đạo Chính Phủ và công tác BHYT trong giai đoạn 2016 -2020. ...........................50 3.3.1. Nâng cao nhận thức. Nhất quán chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về thực hiện BHYT toàn dân...........................................................50 3.3.2. Hoàn thiện các quy định của Pháp luật về BHYT .................................54 3.3.3. Nâng cao vai trò chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền và trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền........................................................................57 3.3.4. Mở rộng quyền lợi của các đối tượng tham gia .....................................63 3.3.5. Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế .......................64 3.3.6. Nâng cao chất lượng giám định thanh toán KCB BHYT gắn với việc cải cách hành chính trong KCB BHYT và giải đáp mọi thắc mắc của người dân về BHYT. ..................................................................................................66 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................70 1. Kết luận ........................................................................................................70 2. Kiến nghị......................................................................................................71 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................73
5. v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU Chữ viết tắt Giải thích BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp BYT Bộ Y tế CP Chính phủ CAND Công an nhân dân CMND Chứng minh nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân HĐBT Hội đồng Bộ trưởng KCB Khám chữa bệnh NĐ-CP Nghị định Chính Phủ QH Quốc Hội T/chính Tài chính TTLT Thông tư liên tịch UBND Ủy ban nhân dân
6. vi DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang bảng Số người tham gia BHYT theo nhóm đối tượng từ năm 2010 2.1 đến năm 2014 Bảng tổng hợp tỷ lệ người tham gia BHYT từ năm 2010 đến 2.2 năm 2014 Bảng tổng hợp tốc độ phát triển BHYT toàn dân 2.3 từ năm 2010 - 2014 2.4 Bảng tổng hợp chi phí KCB BHYT từ năm 2014 đến năm 2014
7. vii DANH MỤC CÁC HÌNH Số hiệu Tên hình, Sơ đồ Trang hình 2.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của BHXH Việt Nam 2.2 Sơ đồ bộ máy tổ chức của BHXH Hải Phòng 2.3 Biểu đồ số người tham gia BHYT tại Hải Phòng từ 2010 -2014 2.4 Biểu đồ tỷ lệ tham gia BHYT từ năm 2010 – 2014 2.5 Biểu đồ số lượt người KCB BHYT từ năm 2010-2014 2.6 Biểu đồ chi phí KCB BHYT từ năm 2010-2014
8. 1 MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Trong cuộc sống hàng ngày của con người luôn luôn gặp phải những rủi ro về sức khỏe như: ốm đau, bệnh tật. Điều này đã dẫn đến việc xuất hiện các chi phí về khám chữa bệnh mà mọi người không xác định được trước, gây khó khăn cho ngân quỹ của gia đình, của mỗi cá nhân đặc biệt với những người có thu nhập thấp. Để khắc phục những rủi ro sức khỏe trên, người ta đã sử dụng đã sử dụng nhiều biện pháp khác nhau. Trong đó Bảo hiểm y tế là biện pháp tốt nhất và cho đến nay đã tỏ rõ là một biện pháp không thể thiếu trong đời sống của con người. Với Việt Nam, Bảo hiểm y tế (BHYT) là một chính sách quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội, mang tính nhân văn và xã hội sâu sắc vì vậy luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, được triển khai sâu rộng trên phạm vi cả nước. Với mức đóng góp không cao nhưng khi không may mắc bệnh, kể cả những bệnh hiểm nghèo, phải chi phí lớn, người tham gia BHYT sẽ được khám chữa bệnh chu đáo, không phân biệt giàu nghèo. Trong những năm qua thì Nhà nước ta đã ban hành và sửa đổi nhiều chính sách quan trọng về BHYT, từ đó tạo cơ sở pháp lý cần thiết cho việc mở rộng đối tượng tham gia tiến tới theo lộ trình BHYT toàn dân. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đã đạt được thì cũng có không ít trở ngại để mọi người dân đều tham gia BHYT. Thành phố Hải Phòng là một thành phố phát triển năng động, đông dân cư, tuy nhiên số đối tượng chưa tham gia BHYT và hưởng chính sách về BHYT còn nhiều. Với tư cách là một cán bộ đang làm thực tiễn trong lĩnh vực BHYT của thành phố Hải Phòng với mong muốn tìm ra những giải pháp tốt nhất góp phần mở rộng đối tượng tham gia BHYT trên địa bàn thành phố Hải Phòng và chất lượng hoạt động của BHYT tác giả đã đề xuất và lựa chọn vấn đề “Một số biện pháp mở rộng đối tượng và nâng cao chất lượng hoạt động BHYT trên địa bàn thành phố Hải Phòng " làm đề tài luận văn thạc sĩ kinh tế.
9. 2 2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài Hệ thống hóa cơ sở lý luận về Bảo hiểm và BHYT trong xã hội hiện đại; đánh giá tổng quát thực trạng về bảo hiểm y tế trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2014 tại thành phố Hải Phòng và đề xuất những một số biện pháp chủ yếu nhằm mở rộng đối tượng, nâng cao chất lượng hoạt động BHYT trên địa bàn, tiến tới mọi người dân Hải Phòng đều có thẻ BHYT trước lộ trình BHYT toàn dân mà Nhà nước đã đề ra và đáp ứng tốt nhất quyền lợi của người dân khi tham gia bảo hiểm y tế. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu: - Dựa trên trên những tài liệu, những văn bản quy phạm pháp luật về chính sách BHYT của Quốc hội, Chính phủ, các Bộ;Ngành, các văn bản; các quy định nghiệp vụ của Bảo hiểm xã hội thành phố Hải Phòng. - Các đối tượng tham gia bảo hiểm y tế trên địa bàn thành phố Hải Phòng. 3.2 Phạm vi nghiên cứu: - Phạm vi về thời gian: Các số liệu nghiên cứu được sử dụng từ năm 2010 đến năm 2014. - Phạm vi về không gian: Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu thực trạng về việc tham gia BHYT, chất lượng hoạt động BHYT (không nghiên cứu BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện, bảo hiểm thất nghiệp) trên địa bàn thành phố Hải Phòng trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2014. 4. Phương pháp nghiên cứu - Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng. - Ngoài ra luận văn còn sử dụng các phương pháp tổng hợp, so sánh, thống kê, phân tích số liệu từ năm 2010 đến năm 2014 để phân tích quá trình tham gia BHYT và đề ra các biện pháp tối ưu dựa trên những văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực, nhằm đưa mọi người dân trên địa bàn thành phố Hải Phòng đều có thẻ BHYT trong việc khám chữa bệnh.
10. 3 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Việc mở rộng được các đối tượng tham gia BHYT và nâng cao chất lượng hoạt động của BHYT sẽ góp phần thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội của thành phố, nâng cao nhận thức của người dân về quyền lợi khi tham gia BHYT. Luận văn đã đề xuất một số biện pháp khả thi nhằm mở rộng đối tượng tham gia BHYT nhất là các đối tượng chưa có sự hỗ trợ ngân sách của Nhà nước được thụ hưởng chính sách bảo hiểm y tế trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Khẳng định vai trò của BHXH, BHYT trong hoạt động an sinh xã hội và phát triển đất nước. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và các phụ lục, luận văn được cấu trúc bao gồm 3 chương: Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ LĨNH VỰC HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM VÀ BHYT Chương 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG BHYT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG Chương 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP MỞ RỘNG ĐỐI TƯỢNG VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG BHYT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG