Luận văn Khảo sát thực trạng sử dụng thuốc cho bệnh nhân nội trú tại Bệnh viện Đa khoa Thành phố Vinh năm 2015

Nội dung text: Luận văn Khảo sát thực trạng sử dụng thuốc cho bệnh nhân nội trú tại Bệnh viện Đa khoa Thành phố Vinh năm 2015

1. BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI NGUYỄN THỊ THANH KHẢO SÁT THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THUỐC CHO BỆNH NHÂN NỘI TRÚ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA THÀNH PHỐ VINH NĂM 2015 LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I HÀ NỘI 2016
2. BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI NGUYỄN THỊ THANH KHẢO SÁT THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THUỐC CHO BỆNH NHÂN NỘI TRÚ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA THÀNH PHỐ VINH NĂM 2015 LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I CHUYÊN NGÀNH: TCQLD MÃ SỐ: CK 60 72 04 12 Người hướng dẫn khoa học: Nguyễn Thị Phương Nhung Thời gian thực hiện: Từ ngày 18/7/2016 đến ngày 18/11/2016 HÀ NỘI 2016
3. LỜI CẢM ƠN Với lòng biết ơn và kính trọng sâu sắc em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới TS. Nguyễn Thị Phương Nhung, là cô giáo đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn. Em xin cảm ơn các thầy cô giáo Bộ môn Quản lý và kinh tế dược, đặc biệt là GS.TS. Nguyễn Thanh Bình, PGS.TS. Nguyễn Thị Song Hà, TS Đỗ Xuân Thắng, TS Nguyễn Thị Thanh Hương đã truyền đạt cho em phương pháp nghiên cứu khoa học và nhiều kiến thức chuyên ngành quý báu. Em cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo trong Ban giám hiệu, các phòng ban và các thầy cô giáo trường Đại học Dược Hà Nội đã giúp đỡ, dạy dỗ em trong suốt quá trình học tập tại trường. Em xin cảm ơn Ban giám đốc, phòng Kế hoạch - Tổng hợp, phòng Tài chính - Kế toán, khoa Dược Bệnh viện Đa Khoa Thành Phố Vinh đã tạo điều kiện cho em trong quá trình làm đề tài. Sau cùng, em xin gửi những lời yêu thương nhất tới gia đình và bạn bè đã luôn cổ vũ, động viên, giúp đỡ em trong suốt thời gian qua. Hà Nội, ngày 18 tháng 11 năm 2016 Sinh viên Nguyễn Thị Thanh
4. MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1 Chương 1. TỔNG QUAN ............................................................................... 3 1.1 Danh mục thuốc và nguyên tắc xây dựng ............................................... 3 1.1.1 Khái niệm danh mục thuốc bệnh viện ...................................................... 3 1.1.2 Nguyên tắc xây dựng ............................................................................... 3 1.1.3 Tiêu chí lựa chọn thuốc ............................................................................ 4 1.1.4 Quy trình xây dựng DMTBV ................................................................... 5 1.1.5 Một số yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động lựa chọn DMTBV ................... 7 1.2 Một số văn bản quy phạm quản lý sử dụng thuốc tại bệnh viện ................. 8 1.3 Tình hình sử dụng thuốc trên thế giới và tại Việt Nam ............................ 10 1.3.1 Trên thế giới ........................................................................................... 10 1.3.2 Thực trạng sử dụng thuốc tại Việt Nam ................................................. 11 1.4 Một số phương pháp phân tích dữ liệu về sử dụng thuốc ......................... 14 1.4.1 Phân tích ABC ........................................................................................ 14 1.4.2 Phân tích VEN ........................................................................................ 14 1.4.3 Phân tích nhóm điều trị .......................................................................... 14 1.4.4 Phương pháp phân tích theo liều xác định trong ngày (DDD) .............. 15 1.5 Vài nét về bệnh viện đa khoa thành phố Vinh .......................................... 18 1.5.1 Chức năng, nhiệm vụ của bệnh viện đa khoa TP Vinh .......................... 18 1.5.2 Tổ chức và nhân lực ............................................................................... 19 1.5.3 Hội đồng thuốc và điều trị ...................................................................... 20 1.5.4 Hoạt động của hội đồng thuốc và điều trị .............................................. 21 1.6 Khoa Dược bệnh viện đa khoa thành phố Vinh ........................................ 21 1.6.1 Chức năng .............................................................................................. 22 1.6.2 Nhiệm vụ ................................................................................................ 22 1.6.3 Cơ cấu nhân lực khoa dược .................................................................... 23 1.7 Mô hình bệnh tật của Bệnh viện đa khoa thành phố Vinh năm 2015 ....... 24 Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............. 25 2.1 Đối tượng nghiên cứu................................................................................ 25
5. 2.1.1 Đối tượng ............................................................................................... 25 2.1.2 Thời gian,địa điểm nghiên cứu .............................................................. 25 2.2 Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 25 2.2.1 Thiết kế nghiên cứu ................................................................................ 25 2.2.2 Phương pháp thu thập số liệu ................................................................. 25 2.2.3 Phương pháp xử lý số liệu ...................................................................... 26 2.2.4 Phương pháp phân tích số liệu ............................................................... 26 2.3 Biến số & chỉ số nghiên cứu ..................................................................... 27 Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................ 29 3.1 So sánh cơ cấu danh mục thuốc bệnh viện và danh mục thuốc sử dụng cho bệnh nhân nội trú năm 2015 ............................................................................ 29 3.1.1 So sánh DMT bệnh viện và DMT sử dụng cho bệnh nhân nội trú năm 2015 ................................................................................................................. 29 3.1.2 Phân tích nhóm thuốc trong danh mục thuốc sử dụng cho bệnh nhân nội trú tăng lên so với danh mục thuốc bệnh viện ................................................ 29 3.1.3 Phân tích nhóm thuốc trong danh mục thuốc sử dụng cho bệnh nhân nội trú giảm đi so với danh mục thuốc bệnh viện ................................................. 30 3.1.4 Phân tích giá trị sử dụng các thuốc nằm ngoài danh mục thuốc bệnh viện ......................................................................................................................... 31 3.2 Phân tích danh mục thuốc sử dụng cho bệnh nhân nội trú tại bệnh viện đa khoa Thành phố Vinh năm 2015. .................................................................... 32 3.2.1 Cơ cấu DMT đã sử dụng cho bệnh nhân nội trúnăm 2015 theo nhóm tác dụng dược lý. ................................................................................................... 32 3.2.2 Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng cho bệnh nhân nội trú tại bệnh viện năm 2015 theo xuất xứ hàng hóa. ................................................................... 34 3.2.3 Cơ cấu thuốc sử dụng cho bệnh nhân nội trú theo nguồn gốc xuất xứ và nhóm dược lý ................................................................................................... 34 3.2.4 Cơ cấu thuốc đã sử dụng cho bệnh nhân nội trú theo thành phần. ........ 36 3.2.5 Cơ cấu thuốc sử dụng cho bệnh nhân nội trú theo tên genergic và biệt dược. ................................................................................................................ 37 3.2.6 Cơ cấu thuốc sử dụng cho bệnh nhân nội trú theo đường dùng. ........... 37 3.2.7 Cơ cấu thuốc sử dụng cho bệnh nhân nội trú theo phương pháp phân tích ABC .......................................................................................................... 38 3.2.8 Cơ cấu danh mục các thuốc hạng A theo nguồn gốc xuất xứ ................ 38
6. 3.2.9 Cơ cấu danh mục thuốc hạng A theo nhóm tác dụng dược lý ............... 39 3.2.10 Cơ cấu danh mục thuốc hạng A theo tên genergic và biệt dược ......... 40 3.2.11 Danh mục 10 thuốc có giá trị sử dụng cao nhất trong nhóm A ........... 41 3.2.12 Phân tích cơ cấu chi phí nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng và chống nhiễm khuẩn theo DDD. ................................................................................. 42 Chương 4. BÀN LUẬN ................................................................................. 45 4.1 So sánh danh mục thuốc bệnh viện và danh mục thuốc sử dụng cho bệnh nhân nội trú tại bệnh viện đa khoa Thành phố Vinh năm 2015. ..................... 45 4.2 Cơ cấu và chi phí thuốc cho bệnh nhân nội trú năm 2015 ........................ 48 KẾT LUẬN .................................................................................................... 56 KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 60 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
7. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ADR Adverse Drug Reaction – Phản ứng có hại của thuốc BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BYT Bộ Y Tế CT Chỉ thị DDD Difined Daily Dose – Liều xác định trong ngày DLS Dược lâm sàng DMT Danh mục thuốc DMTBV Danh mục thuốc bệnh viện HC Hoạt chất HCQT Hành chính quản trị HĐT&ĐT Hội đồng thuốc & điều trị HSCC Hồi sức cấp cứu ICD Mã bệnh quốc tế KHTH Kế hoạch tổng hợp KSNK Kiểm soát nhiễm khuẩn MHBT Mô hình bệnh tật RHM Răng hàm mặt SKM Số khoản mục TCCB Tổ chức cán bộ TMH Tai mũi họng TT Thông tư USD Đô la Mỹ VEN Thuốc tối cần; thuốc thiết yêu; thuốc không thiết yếu VTYT - HC Vật tư y tế - Hóa chất VTYT,CNTT Vật tư y tế, công nghệ thông tin WHO Tổ chức y tế thế giới
8. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1 Giá trị tiêu thụ thuốc trên thế giới Bảng 1.2 Các bước tính DDD Bảng 1.3 Ưu điểm và hạn chế của phương pháp tính theo DDD Bảng 1.4 Nhân lực của Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh năm 2015 Bảng 1.5 Mô hình bệnh tật của BVĐKTP Vinh năm 2015 theo mã ICD 10 Bảng 2.1 Các biến số, chỉ số nghiên cứu trong phân tích danh mục thuốc sử dụng Bảng 3.1 So sánh số hoạt chất và số khoản mục thuốc giữa 2 danh mục. Bảng 3.2 Cơ cấu khoản mục thuốc trong danh mục thuốc sử dụng cho bệnh nhân nội trú tăng lên so với danh mục thuốc bệnh viện. Bảng 3.3 Cơ cấu khoản mục thuốc dùng cho bệnh nhân nội trú giảm xuống so với danh mục thuốc bệnh viện. Bảng 3.4 Bảng giá trị sử dụng các thuốc nằm ngoài DMTBV Bảng 3.5 Cơ cấu DMT đã sử dụng cho bệnh nhân nội trú năm 2015 theo nhóm tác dụng dược lý Bảng 3.6 Cơ cấu DMT đã sử dụng cho bệnh nhân nội trú tại bệnh viện năm 2015 theo xuất xứ hàng hóa. Bảng 3.7 Cơ cấu thuốc nội trú theo nguồn gốc xuất xứ và nhóm dược lý Bảng 3.8 Cơ cấu thuốc sử dụng theo thành phần. Bảng 3.9 Cơ cấu thuốc theo tên genergic – tên biệt dược Bảng 3.10 Cơ cấu thuốc theo đường dùng Bảng 3.11 Cơ cấu thuốc đã sử dụng cho bệnh nhân nội trú theo phương pháp phân tích ABC. Bảng 3.12 Cơ cấu danh mục thuốc hạng A theo nguồn gốc xuất xứ Bảng 3.13 Cơ cấu danh mục thuốc hạng A theo nhóm tác dụng dược lý. Bảng 3.14 Cơ cấu thuốc theo tên genergic và biệt dược Bảng 3.15 Danh mục 10 thuốc có giá trị tiêu thụ cao nhất trong nhóm A Bảng 3.16 Cơ cấu chi phí thuốc kháng sinh. Bảng 3.17 Cơ cấu tiêu thụ kháng sinh tiêm sử dụng cho bệnh nhân nội trú theo liều DDD tại bệnh viện năm 2015.
9. DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Mô hình tổ chức của Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh. Hình 1.2. Sơ đồ tổ chức Khoa Dược
10. ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh viện là cơ sở trực tiếp khám chữa bệnh và góp phần vào việc chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người bệnh, là đơn vị khoa học kỹ thuật có nghiệp vụ cao về y tế. Một trong những vấn đề quan trọng ảnh hưởng lớn đến hiệu quả khám chữa bệnh là sử dụng thuốc hợp lý và đạt hiệu quả. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, nhiều hoạt chất, biệt dược, kỹ thuật chẩn đoán mới, hiện đại đã ra đời và được đưa vào sử dụng nhằm bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho nhân dân. Đối với mỗi bệnh viện một hệ thống danh mục thuốc (DMT) có hiệu quả sẽ đem lại lợi ích rất lớn trong công tác khám chữa bệnh giúp cho chu trình cung ứng thuốc, thông tin thuốc cũng như xử lý ADR sẽ dễ dàng hơn. Ngoài ra một DMT được xây dựng hợp lý sẽ giúp cho việc tư vấn, giáo dục về thuốc trọng tâm hơn và cải thiện được mức độ sẵn có của thuốc, từ đó giúp cho việc sử dụng thuốc trên người bệnh được tốt hơn. Bệnh viện đa khoa Thành phố Vinh là bệnh viện đa khoa hạng II trực thuộc Sở Y Tế Nghệ An với 220 giường bệnh và hơn 250 cán bộ nhân viên.Với sự phát triển không ngừng của bệnh viện, sự nâng cao trình độ chuyên môn và nhận thức của cán bộ y tế cũng như nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao của nhân dân, bệnh viện không những phải cung ứng đủ thuốc mà còn phải bảo đảm sử dụng thuốc hiệu quả, an toàn, hợp lý. Trước đây, Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh đã có công trình nghiên cứu "Phân tích hoạt động cung ứng thuốc tại bệnh viện đa khoa thành phố Vinh năm 2012 ". Tuy nhiên, nghiên cứu chủ yếu phân tích các hoạt động tồn trữ, cấp phát và giám sát kê đơn thuốc, chưa đi sâu phân tích, đánh giá danh mục thuốc sử dụng. Vì vậy, với mong muốn được góp phần vào việc sử dụng thuốc hợp lý, an toàn, hiệu quả, đề tài: "Khảo sát thực trạng sử dụng thuốc 1