Khóa luận Thực trạng và một số giải pháp cải thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Công thương Việt Nam chi nhánh Hoàng Mai

Nội dung text: Khóa luận Thực trạng và một số giải pháp cải thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Công thương Việt Nam chi nhánh Hoàng Mai

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CẢI THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM VIETINBANK CHI NHÁNH HOÀNG MAI SINH VIÊN THỰC HIỆN : LẠI ÁNH TUYẾT MÃ SINH VIÊN : A16211 CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH HÀ NỘI – 2014
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CẢI THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM VIETINBANK CHI NHÁNH HOÀNG MAI Giáo viên hƣớng dẫn : Ths.Chu Thị Thu Thủy Sinh viên thực hiện : Lại Ánh Tuyết Mã sinh viên : A16211 Chuyên ngành : Tài chính HÀ NỘI – 2014 Thang Long University Library
3. LỜI CẢM ƠN Khóa luận tốt nghiệp này là kết quả của quá trình học tập và nghiên cứu tại trường Đại học Thăng Long. Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đến các thấy cô giáo trong bộ môn Kinh tế, trường Đại học Thăng Long đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thạc sĩ Chu Thị Thu Thủy đã tận tình giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài và hoàn chỉnh khóa luận tốt nghiệp này. Do giới hạn về kiến thức cũng như thực tiễn nên trong phạm vi khóa luận tốt nghiệp không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp bổ sung của các thầy cô và các bạn. Hà Nội, ngày 25 tháng 03 năm 2014 Tác giả Lại Ánh Tuyết
4. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp “Thực trạng và một số giải pháp cải thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Công thương Việt nam chi nhánh Hoàng Mai” là công trình nghiên cứu độc lập của tôi dưới sự hướng dẫn của Ths.Chu Thị Thu Thủy. Các số liệu và kết quả trong khóa luận là trung thực và không sao chép từ bất cứ tài liệu nào. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên Lại Ánh Tuyết Thang Long University Library
5. MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU .................................................................................................................. CHƢƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ RỦI TO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ................................................................................................ 1 1.1. Hoạt động tín dụng của Ngân hàng Thƣơng mại .............................................. 1 1.1.1. Khái niệm, bản chất và vai trò của tín dụng Ngân hàng ................................... 1 1.1.2. Phân loại hoạt động tín dụng của Ngân hàng Thương mại ............................. 3 1.1.2.1. Căn cứ vào thời gian tín dụng Ngân hàng ......................................................... 3 1.1.2.2. Căn cứ vào biện pháp bảo đảm .......................................................................... 4 1.2. Rủi ro tín dụng của Ngân hàng Thƣơng mại ..................................................... 4 1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng .................................................................................... 4 1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng ..................................................................................... 5 1.2.2.1. Căn cứ vào nguyên nhận rủi ro .......................................................................... 5 1.2.2.2. Căn cứ theo mức độ tổn thất .............................................................................. 5 1.2.2.3. Căn cứ theo đối tượng sử dụng .......................................................................... 6 1.2.2.4. Căn cứ vào tính tổng thể của rủi ro ................................................................... 6 1.2.2.5. Căn cứ vào giai đoạn phát sinh rủi ro ............................................................... 6 1.2.2.6. Căn cứ vào phạm vi của rủi ro tín dụng............................................................. 6 1.3. Các chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng ................................................................. 6 1.3.1. Quy mô tín dụng .................................................................................................. 6 1.3.2. Cơ cấu tín dụng .................................................................................................... 7 1.3.2.1. Nợ quá hạn ......................................................................................................... 7 1.3.2.2. Nợ xấu ................................................................................................................ 8 1.3.2.3. Dự phòng rủi ro tín dụng ................................................................................... 8 1.4. Nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng .................................................................... 9 1.4.1. Nguyên nhân khách quan ................................................................................... 9 1.4.2. Nguyên nhân chủ quan ..................................................................................... 10 1.5. Tác động của rủi ro tín dụng ............................................................................. 12 1.5.1. Giảm lợi nhuận của Ngân hàng ....................................................................... 12 1.5.2. Giảm khả năng thanh toán của Ngân hàng ..................................................... 12 1.5.3. Giảm uy tín của Ngân hàng .............................................................................. 12 1.5.4. Phá sản Ngân hàng ........................................................................................... 12 1.6. Những dấu hiệu của rủi ro tín dụng .................................................................. 13 1.6.1. Nhóm dấu hiệu từ phát sinh từ phía khách hàng ............................................ 13 1.6.2. Nhóm dấu hiệu phát sinh từ phía Ngân hàng ................................................. 13 1.7. Quản trị rủi ro tín dụng trong Ngân hàng Thƣơng mại ................................. 14 1.7.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng ................................................................... 14
6. 1.7.2. Sự cần thiết phải quản trị rủi ro tín dụng ........................................................ 14 1.7.3. Nội dung quản trị rủi ro tín dụng ..................................................................... 16 1.7.3.1. Nhận biết rủi ro tín dụng .................................................................................. 16 1.7.3.2. Đo lường rủi ro tín dụng .................................................................................. 20 1.7.3.3. Ứng phó rủi ro .................................................................................................. 23 1.7.3.4. Kiểm soát rủi ro tín dụng ................................................................................. 25 1.7.4. Mô hình quản lý rủi ro tín dụng và các nhân tố ảnh hưởng .......................... 26 1.7.4.1. Mô hình tổ chức quản lý rủi ro phân tán ......................................................... 26 1.7.4.2. Mô hình quản lý rủi ro tập trung ...................................................................... 26 1.7.4.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng ....................................... 27 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO TẠI NGÂN HÀNG VIETINBANK CHI NHÁNH HOÀNG MAI .............................................. 29 2.1. Khái quát chung về Ngân hàng VietinBank chi nhánh Hoàng Mai .............. 29 2.1.1. Cơ cấu bộ máy tổ chức Ngân hàng VietinBank chi nhánh Hoàng Mai......... 29 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh .......................................................................... 29 2.2. Thực trạng công tác quản lý rủi ro tín dụng tại VietinBank chi nhánh Hoàng Mai .................................................................................................................... 33 2.2.1. Hoạt động tín dụng và rủi ro tín dụng của Ngân hàng VietinBank chi nhánh Hoàng Mai ........................................................................................................ 33 2.2.1.1. Dư nợ và cơ cấu tín dụng của Ngân hàng ........................................................ 33 2.2.1.2. Rủi ro tín dụng của Ngân hàng ........................................................................ 35 2.2.2. Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng VietinBank chi nhánh Hoàng Mai ............................................................................................................................ 40 2.2.2.1. Mô hình tổ chức quản trị rủi ro tín dụng ......................................................... 40 2.2.2.2. Nội dụng quản trị rủi ro tín dụng ..................................................................... 41 2.3. Đánh giá chung hiệu quả trong công tác quản trị rủi ro tín dụng tại VietinBank chi nhánh Hoàng Mai ............................................................................. 49 2.3.1. Kết quả đạt được ................................................................................................ 49 2.3.2. Những vấn đề còn tồn tại trong công tác quản lý rủi ro tín dụng .................. 50 2.3.2.1. Những tồn tại .................................................................................................... 50 2.3.2.2. Những nguyên nhân .......................................................................................... 51 CHƢƠNG 3:GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG VIETINBANK CHI NHÁNH HOÀNG MAI ............................................................................................................................... 55 3.1. Định hƣớng giai đoạn năm 2010-2015 của Ngân hàng Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Hoàng Mai................................................................................. 55 Thang Long University Library
7. 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh Ngân hàng Công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hoàng Mai ..................................... 57 3.2.1. Nhóm giải pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng ................................................... 57 3.2.1.1. Hoàn thiện hệ thống thông tin quản trị rủi ro tín dụng.................................... 57 3.2.1.2. Đa dạng hóa danh mục cho vay nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng ................... 58 3.2.1.3. Hoàn thiện và thực hiện nghiêm túc hơn nữa theo hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ .................................................................................................................... 59 3.2.2. Nhóm giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng .......................................................... 59 3.2.2.1. Thực hiện việc bảo hiểm tín dụng .................................................................... 59 3.2.2.2. Cho vay đồng tài trợ ......................................................................................... 60 3.2.2.3. Sử dụng các công cụ phái sinh trong ngăn ngừa rủi ro tín dụng .................... 61 3.2.2.4. Xử lý nợ xấu, nợ quá hạn dứt điểm .................................................................. 62 3.2.2.5. Thực hiện việc mua bán nợ .............................................................................. 63 3.2.3. Nhóm giải pháp chung ...................................................................................... 63 3.2.3.1. Nâng cao chất lượng phương pháp nhận dạng rủi ro...................................... 63 3.2.3.2. Thông lệ tốt nhất về báo cáo rủi ro tín dụng và công bố thông tin .................. 66 3.2.3.3. Các phản ứng có thể của Ngân hàng trước các vấn đề của Doanh nghiệp ..... 67 3.2.3.4. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực .............................................................. 67 3.2.3.5. Phối hợp giữa các phòng quan hệ khách hàng, phòng quản trị tín dụng và phòng quản lý rủi ro một cách khoa học và hiệu quả .............................................. 68 3.2.3.6. Đầu tư hệ thống hiện đại hóa công nghệ Ngân hàng ....................................... 69 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 70
8. DANH MỤC VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Tên đầy đủ BCTC Báo cáo tài chính DN Doanh nghiệp DNV&N Doanh nghiệp vừa và nhỏ DPRR Dự phòng rủi ro KH Khách hàng NH Ngân hàng NHCT Ngân hàng Công thương NHNNVN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam NHTM Ngân hàng thương mại NQH Nợ quá hạn QHKH Quan hệ khách hàng QLRR Quản lý rủi ro RRTD Rủi ro tín dụng SXKD Sản xuất kinh doanh TCTD Tổ chức tín dụng TDNH Tín dụng ngân hàng TSĐB Tài sản đảm bảo Thang Long University Library
9. DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1. Nguy cơ rủi ro đối với KH ............................................................................ 19 Bảng 1.2. Xếp hạng DN của Moody's ........................................................................... 21 Bảng 2.1. Báo cáo kết quả kinh doanh .......................................................................... 30 Bảng 2.2. Bảng số liệu phản ánh tình hình cho vay của chi nhánh theo các chỉ tiêu (năm 2011-2013) ........................................................................................................... 33 Bảng 2.3. Các nhóm nợ trên tổng dư nợ của chi nhánh (năm 2011-2013) ................... 35 Bảng 2.4. Tỷ lệ NQH trên tổng dư nợ ........................................................................... 36 Bảng 2.5. Cơ cấu NQH theo đối tượng DN vừa và nhỏ ................................................ 36 Bảng 2.6. Tỷ lệ NQH của đối tượng DN vừa và nhỏ .................................................... 37 Bảng 2.7. Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ ......................................................................... 38 Bảng 2.8. Tỷ trọng các nhóm nợ 3, 4, 5 trong tổng nợ xấu ........................................... 38 Bảng 2.9. Tình hình tổng dư nợ theo TSĐB ................................................................. 39 Bảng 2.10. Tình hình trích lập dự phòng tại chi nhánh ................................................. 39 Bảng 2.11. Khả năng bù đắp rủi ro tài chính ................................................................. 40 Bảng 2.12. Phân hạng rủi ro danh mục tín dụng ........................................................... 43 Bảng 2.13. Xếp hạng tín dụng DN tại chi nhánh .......................................................... 45 Bảng 2.14. Bảng đánh giá TSĐB .................................................................................. 47 Bảng 2.15. Tỷ lệ trích lập DPRR của chi nhánh ........................................................... 48 Bảng 3.1. Bảng so sánh các chỉ tiêu .............................................................................. 64 Bảng 3.2. Bảng sử dụng trong phương pháp liệt kê ...................................................... 66 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1. Hoán đổi tổng thu nhập ................................................................................ 61 Sơ đồ 3.2. Sơ đồ về quyền chọn tín dụng ...................................................................... 62 Sơ đồ 3.3. Phương pháp nhận dạng rủi ro bằng đồ thị .................................................. 65
10. LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hoạt động của ngân hàng vốn có vai trò to lớn đối với sự phát triển nền kinh tế và xã hội. Điều này xuất phát từ đặc thù của hoạt động ngân hàng – điểm khác biệt so với các doanh nghiệp kinh tế khác: ngân hàng là tổ chức trung gian tài chính, kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng. Hoạt động tín dụng là nghiệp vụ chủ yếu của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam, mang lại 80-90% thu nhập của mỗi ngân hàng, tuy nhiên nghiệp vụ này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Rủi ro tín dụng cao quá mức sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh của bản thân ngân hàng. Đồng thời trong bối cảnh nền kinh tế khủng hoảng (từ năm 2011 đến năm 2013), số doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản đang không ngừng tăng lên, bản thân hệ thống ngân hàng vốn được coi là “xương sống” của thị trường tài chính cũng gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt với vấn đề nợ xấu từ hoạt động tín dụng. Điều này chứng tỏ việc quản lý rủi ro tín dụng của các NHTM Việt Nam chưa tốt. Chính vì vậy vấn đề nâng cao khả năng quản lý rủi ro tín dụng, hạn chế đến mức thấp nhất có thể những nguy cơ tiềm ẩn gây nên rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại đang và ngày càng trở nên cấp thiết. Với lý do trên, tác giả đã chọn đề tài: “Thực trạng và một số giải pháp cải thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Công thương Việt nam chi nhánh Hoàng Mai”. 2. Mục đích nghiên cứu - Làm rõ lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng trong ngân hàng. - Phân tích tình hình thực tiễn quản trị rủi ro tín dụng tại chi nhánh NHCT Hoàng Mai. - Đưa ra một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh NHCT Hoàng Mai. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng của đề tài là Rủi ro tín dụng và công tác quản lý rủi ro tại chi nhánh NHCT Hoàng Mai - Phạm vi nghiên cứu: Hệ thống quản trị RRTD theo mô hình TAII tại chi nhánh NHCT Hoàng Mai từ năm 2011 đến năm 2013. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Khóa luận được nghiên cứu dựa trên các phương pháp chủ yếu là: duy vật biện chứng, logic, so sánh, thống kê, tổng hợp và diễn giải. Thang Long University Library