Khóa luận Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro trong cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa

Nội dung text: Khóa luận Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro trong cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa

1. BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH SỐ 4 THANH HÓA SINH VIÊN THỰC HIỆN : NGUYỄN THỊ NGỌC TRÂM MÃ SINH VIÊN : A16484 CHUYÊN NGÀNH : NGÂN HÀNG HÀ NỘI – 2014
2. BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH SỐ 4 THANH HÓA Giáo viên hƣớng dẫn : Th.s Lê Thị Hà Thu Sinh Viên Thực Hiện : Nguyễn Thị Ngọc Trâm Mã Sinh Viên : A16484 Chuyên Ngành : Ngân Hàng HÀ NỘI – 2014 Thang Long University Library
3. LỜI CẢM ƠN T em ủ quý trong khoa Kinh tế Quả ờ Đại h T L ũ cô chú cán bộ tại Ngân hàng No&PTNT Việt Nam chi nhánh s 4 Thanh Hóa. Em xin gửi lời cảm ơ â ắc nhấ ến Th.s Lê Thị H T ờ c tiếp ng d ị ê m âm t n tình và tạo m ều kiện thu n l i nhất trong quá trình th c hiện lu . Xin cảm ơ ị, cô chú cán bộ tại Ngân hàng No&PTNT Việt Nam chi nhánh s 4 Thanh Hóa ng d n, chỉ bảo và tạo m ều kiện thu n l i cho em trong quá trình th c t p và thu th p s liệ ể em có thể hoàn thành bài lu . Em ũ x ửi lời cảm ơ â ế ạn bè, nhữ ời luôn bên cạ ộng viên em hoàn thành t t bài khóa lu n. Sinh viên Nguyễn Thị Ng c Trâm
4. MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .................................................................................... 1 1.1. Tổng quan về hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng thƣơng mại ............................................................................................................ 1 1.1.1. Khái niệm hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ...................... 1 1.1.1.1. Khái niệm về hoạt động cho vay ........................................................................ 1 1.1.1.2. Khái niệm về Doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................................ 1 1.1.2. Đặc điểm của hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ................. 2 1.1.2.1. Đặc điểm của doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................................ 2 1.1.2.2. Đặc điểm của hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ................. 3 1.1.2.3. Các nguyên tắc trong cho vay ............................................................................ 4 1.1.3. Điều kiện cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ......................................... 5 1.1.4. Một số hình thức cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng thương mại ...................................................................................................................... 6 1.1.4.1. Theo thời hạn cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................... 6 1.1.4.2. Phân loại theo tính chất đảm bảo ...................................................................... 8 1.1.4.3. Phân loại theo xuất xứ ........................................................................................ 8 1.2. Rủi ro trong cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng thƣơng mại ................................................................................................................................. 9 1.2.1. Khái niệm rủi ro trong cho vay ........................................................................... 9 1.2.2. Phân loại rủi ro trong cho vay .......................................................................... 10 1.2.3. Đặc điểm của rủi ro trong cho vay .................................................................... 10 1.2.4. Nguyên nhân gây ra rủi ro cho vay .................................................................. 11 1.2.4.1. Nguyên nhân thuộc về ngân hàng .................................................................... 11 1.2.4.2. Nguyên nhân từ phía khách hàng ..................................................................... 11 1.2.4.3. Nguyên nhân từ môi trường kinh doanh........................................................... 12 1.3. Quản trị rủi ro trong cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng thƣơng mại .......................................................................................................... 13 1.3.1. Khái niệm quản trị rủi ro trong cho vay ........................................................... 13 1.3.2. Vai trò của quản trị rủi ro trong cho vay .......................................................... 13 1.3.2.1. Đối với nền kinh tế ........................................................................................... 13 1.3.2.2. Đối với ngân hàng cho vay ............................................................................... 14 1.3.2.3. Đối với doanh nghiệp đi vay ............................................................................ 14 1.3.3. Quy trình quản trị rủi ro cho vay ...................................................................... 14 Thang Long University Library
5. 1.3.3.1. Nhận diện rủi ro ............................................................................................... 15 1.3.3.2. Đo lường mức độ rủi ro trong cho vay thông qua một số chỉ tiêu tài chính .... 15 1.3.3.3. Các biện pháp kiểm soát và xử lý rủi ro trong cho vay .................................. 18 1.3.4. Sự cần thiết phải thực hiện công tác quản trị rủi ro trong cho vay ................ 19 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ............................................................................................ 20 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH SỐ 4 THANH HÓA ..................................................................................................... 21 2.1. Tổng quan về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa .......................................................................................... 21 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa .............................................. 21 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa ................................................................................. 22 2.1.2.1. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa .................................................................................... 22 2.1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban ........................................................ 22 2.1.3. Các hoạt động chính của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa .......................................................................... 24 2.1.3.1. Nhóm sản phẩm huy động vốn ......................................................................... 24 2.1.3.2. Nhóm sản phẩm dịch vụ tín dụng ..................................................................... 25 2.1.3.3. Nhóm sản phẩm dịch vụ thanh toán ................................................................. 26 2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa giai đoạn 2010-2012 ................... 26 2.2.1. Tình hình huy động vốn .................................................................................... 26 2.2.2. Tình hình sử dụng vốn ...................................................................................... 31 2.3. Thực trạng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa giai đoạn 2010 – 2012 .................................................................................................. 34 2.3.1. Một số quy định về cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa .......... 34 2.3.1.1. Điều kiện cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ....................................... 34 2.3.1.2. Các hình thức cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................ 35 2.3.1.3. Thời gian cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ................................................... 36 2.3.1.4. Số vốn cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ........................................................ 36 2.3.1.5. Lãi suất tiền vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ...................................................... 36
6. 2.3.1.6. Các quy định về đảm bảo tiền vay doanh nghiệp vừa và nhỏ .......................... 37 2.3.1.7. Quy trình cho vay tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa .................................................................................... 37 2.3.2. Tình hình cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại chi nhánh số 4 Thanh Hóa 41 2.3.2.1. Doanh số cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại chi nhánh số 4 Thanh Hóa ... 41 2.3.2.2. Doanh số thu nợ đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ......................................... 45 2.3.2.3. Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................. 46 2.3.2.4. Cơ cấu dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ................................. 47 2.4. Thực trạng hiệu quả hoạt động quản trị rủi ro trong cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa .......................................................................................... 54 2.4.1. Chỉ tiêu định tính ............................................................................................... 54 2.4.1.1. Phân tích 6C đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................... 54 2.4.1.2. Bảng điểm xếp hạng của doanh nghiệp vừa và nhỏ ......................................... 55 2.4.2. Các chỉ tiêu định lượng ..................................................................................... 56 2.4.2.1. Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ .................. 56 2.4.2.2. Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ................................ 57 2.4.2.3. Hiệu quả sử dụng vốn doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................. 60 2.4.2.4. Tỷ lệ nợ mất trắng doanh nghiệp vừa và nhỏ ................................................... 61 2.4.2.5. Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................... 61 2.4.2.6. Tỷ lệ khả năng bù đắp rủi ro đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ...................... 62 2.5. Đánh giá chung họat động cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa ............................................................................................................................... 64 2.5.1. Kết quả................................................................................................................ 64 2.5.2. Những mặt còn tồn tại ....................................................................................... 65 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ............................................................................................ 66 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH SỐ 4 THANH HÓA ..................................................................................... 67 3.1. Định hƣớng hoạt động kinh doanh ................................................................... 67 3.1.1. Định hướng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam ............................................................................................ 67 3.1.2. Định hướng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa .............................................. 68 Thang Long University Library
7. 3.1.3. Định hướng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa .69 3.2. Các giải pháp tăng cƣờng quản trị rủi ro cho vay trong cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa ......................................................................... 70 3.2.1. Hoàn thiện công tác nhận diện rủi ro cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................................................................................................ 70 3.2.2. Hoàn thiện công tác đo lường rủi ro cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................................................................................................ 70 3.2.3. Hoàn thiện công tác tài trợ rủi ro cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ 70 3.2.4. Hoàn thiện hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ .............................................. 71 3.2.5. Thực hiện tốt công tác phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng, xử lý rủi ro cho vay ...................................................................................................................... 71 3.2.6. Giải pháp từ phía khách hàng vay vốn các doanh nghiệp vừa và nhỏ ........... 72 3.2.7. Nâng cao trình độ và chất lượng đội ngũ cán bộ ............................................. 72 3.2.8. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định ........................................................ 73 3.2.9. Xây dựng chính sách cho vay phù hợp ............................................................. 74 3.3. Một số kiến nghị .................................................................................................. 74 3.3.1. Đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam ............ 74 3.3.2. Đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh số 4 Thanh Hóa .................................................................................................................... 75 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................................ 76 KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
8. DANH MỤC VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Tên đầy đủ CV Cho vay DNV&N Doanh nghiệp vừa và nhỏ DPRR D phòng rủi ro RRCV Rủi ro cho vay No&PTNT Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn HMTD Hạn mức tín dụng DSTN Doanh s thu n SXKD Sản xuất kinh doanh DSCV Doanh s cho vay NHNN N â N c NHTM N â ơ mại NQH N quá hạn TCTD Tổ chức tín dụng CBTD Cán bộ tín dụng TCKT Tổ chức kinh tế TSĐB Tài sả ảm bảo KTKTNB Kiểm tra, kiểm soát nội bộ NSNN N â c Thang Long University Library
9. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Trang Bảng 1.1. Các loại hình doanh nghiệp vừa và nhỏ .......................................................... 2 Bảng 1.2 Bảng xếp hạng tín nhiệm của các NHTM ...................................................... 18 Bả 2.1. T ộng v n Ngân hàng No&PTNT Việt Nam chi nhánh s 4 Than Hó ạn 2010-2012 ................................................................................... 27 Bả 2.2. T ạn 2010 - 2012 ........................................... 32 Bảng 2.3 Tình hình doanh s cho vay DNV&N ạn 2010 - 2012 ....................... 41 Bảng 2.4. Doanh s thu n i v DNV&N ạn 2010 2012 .............................. 45 Bảng 2.5. D DNV&N ạn 2010 - 2012 ........................................... 46 Bả 2.6. Cơ ấ i v DNV&N ạn 2010-2012 ..................... 48 Bảng 2.7. Mứ ểm xếp hạng của DNV&N ................................................................ 55 Bảng 2.8. Tình hình n quá hạ i v DNV&N ạn 2010 - 2012 ...... 56 Bảng 2.9. Tình hình n xấ i v i DNV&N gia ạn 2010 - 2012 ............. 58 Bảng 2.10. Hệ s D cho vay/Tổng v ộ i v i DNV&N m 2010-2012 .................................................................................................... 60 Bảng 2.11. Tỷ lệ n mất trắ i v DNV&N ạn 2010 - 2012 .................................................................................................................... 61 Bảng 2.12. Tỷ lệ trích l p d phòng rủ i v DNV&N ạn 2010-2012 ...... 62 Bảng 2.13. Tỷ lệ khả ù ắp rủ DNV&N ạn 2010 - 2012 ...... 63 Biể ồ 2.1. Tỷ tr ng doanh s cho vay theo kỳ hạ i v DNV&N ạn 2010 - 2012 ................................................................................................................... 42 Biể ồ 2.2. Tỷ tr ng doanh s thu n DNV&N ạn 2010 – 2012 ..................... 45 Biể ồ 2.3 Tỷ tr DNV&N ạn 2010 - 2012 .......................... 47 Sơ ồ 1.1. Quy trình quản trị rủi ro cho vay .................................................................. 14 Sơ ồ 2.1. Cơ ấu tổ chức của Ngân hàng No&PTNT Việt Nam chi nhánh s 4 Thanh Hóa ................................................................................................................................. 22 Sơ ồ 2.2. Q i v i DNV&N tại Ngân hàng No&PTNT Việt Nam chi nhánh s 4 Thanh Hóa ................................................................................................... 38
10. LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong kinh doanh, rủ ều không thể tránh khỏ ặc biệt là rủi ro trong kinh doanh ngân hàng. Rủi ro trong hoạ ộ c biế ế mộ ặc thù, một yếu t tất yếu khách quan trong hoạ ộng kinh doanh của ngân hàng. Bất kì một hoạ ộng kinh doanh nào của â ũ ó ể xảy ra rủ ặc biệt là trong cho vay. D ó iệc phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong hoạ ộng cho vay là rất quan tr ng, nó quyế ị ến kết quả kinh doanh của một ngân hàng. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ là một bộ ph n l n mạnh trong nền kinh tế c ta hiện nay (chiếm ế ơ ơ 97% ổng s doanh nghiệp trong cả c, hoạ ộng kinh ó ó ơ 40% GDP ạo ra mộ kể ệc làm cho ờ ộng). Doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNV&N) ũ óm k ng tiềm ủa N â ơ mại (NHTM), tuy nhiên, v i tình hình kinh tế suy thoái, các doanh nghiệp vừa và nhỏ m ỗ, khả ả n cho những khoản vay â ể trang trải cho các d x ò ền sản xuất kinh doanh kém ẩ ơ ủ ê e ến hoạ ộng kinh doanh của các N â ơ mại. Làm thế ể giảm thiể c những tổn thất do rủi ro trong hoạ ộng cho vay â ê â m ể phòng ngừa, khắc phục rủ ? Đây là câu hỏi ặt ra trong m i thờ ểm hoạ ộng của các â ò ỏi các ngân hàng phải thích ứng một cách linh hoạt v i các rủ ảm bảo công tác quản trị rủi ro c hiệu quả. Trong thời gian th c t p tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (No&PTNT) Thanh Hóa chi nhánh s 4, em nh n thấy rủi ro trong cho vay v c kiểm soát t t. Chính vì v y, yêu c ặt ra lúc này là phải có những biện pháp nhằm củng c hệ th ng kiểm soát rủi ro củ â ảm bảo mứ ộ rủi ro trong phạm vi chấp nh c, không làm ả ở ến l i nhu n của ngân hàng. Bên cạ ó nâng cao uy tín củ â ũ tạo ra l i thế cạnh tranh v i các ngân hàng khác trong cùng hệ th ng. Từ ó em ch ề tài “Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro trong cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh số 4 Thanh Hóa” làm ề tài nghiên cứu cho khóa lu n t t nghiệp v i mong mu n có thể ó ó một ph n ó â hiệu quả hoạ ộng quản trị rủi ro trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại chi nhánh. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Mục tiêu nghiên cứu củ ề tài t p trung vào 3 nội dung chính sau: Thang Long University Library